Гъыщ Нухь

Сыадыг сэ...

Сыадыг сэ, сыабдзах, Сыбжъэдыгъу ыкIи сыкIэмгуй, Сышапсыгъ сэ, сыбэслъынэй, Сыкъэбэртай сэ, сыубых. Лъэу сэ скIэтыр сиадыгэлъ, Зы гъуаткIо гори щымыщэу хэтэп. ТхьагъэпцIыгъэ зи сэ сиIэп, НэфэIоныр шэнэу схэлъ. ГъэшIоныгъэ фэдэу къадзы: «Абдзэхэ пхъэцыжъ» – aIo. А «пхъэцыжъым» имэхьанэ къызгурымыIорэм Сыгу мэшIо лыгъэ къыредзы, Ау силIыгъэ тесэгъакIо. Сыабдзах сэ, сыусакIу, СышIэныгъэлI сэ, сыадыгэлI. Адыгагъэм сыриусакIу, ЦIыфыгъэ шъыпкъэм сырилIыкIу. Абдзэхэ пхъэцыжъыр сэштэ; (Ащ къикIырэр «куп ипащ» Апэ итэу ем пэшIуекIо. ЗышIошъ мыхъурэр ерэупчI Баграт Шинкубэ Абхъазымэ «пхъац» зыфаIорэр «Пэрыт» къикIэу къышъуиIощт). Адыгэ лъэпкъым сыринап, ЛIыгъэ шъуашэкIэ ащ сетэ, Кавказ къушъхьэ шыгур cихапI. СыадыгэлI сэ, сышъхъафит, Силъэпкъ сырыпэгэщтмэ сыфит. ЛIыгъэ тхыдэу ины иIэр, ГушIуагъоу ары сэ сиIэр.

Хьакурынэхьаблэ сырикIэлэпIугъ

Хьакурынэхьаблэ сырикIэлэпIугъ, Сикъоджэ дэхэшхо сыгу зэ имыкI. Сичылэгъу бжьышIохэм сызымышIи къахэкIы: ЛIыжъ сыхъугъ, уахътэм сызэбли­хъугъ. Ащ емылъытыгъэу сэ Пстэуми сыгу афихыгъ. КъэзгъэшIагъэм инахьыбэр ЩызгъэкIуагъэми Мыекъуапэ, Сыгуи сыбзи зэрэщытэу Сичылэшхо зэрэдэсых. ГъэшIоныгъэ къысфыряIэу Бэмэ къысаIокIы, Ащ ишыхьатыжьэу Джы тхылъ лъапIэм Къырагъэшъыпкъэжьы. «Чылэм ицIыф гъэшIуагъэу» Сэ къысфаусыгъэр ЗыпэсшIын щымымыIэу Анахь сэгъэлъапIэ. Лъэшэу сэ сигуапэ СишIулъэгъу цIыфхэм Зэращымыгъупшагъэр. ШIоу сыгу афилъыгъэр, «Псым сэ хэздзэгъагъэми» Къыхахыжьи сичылэгъумэ СырагъэгушIуагъ джы непэ. Ар гопэшхо сэ сщыхъугъэу Къыхигъэхъуагъ сигъашIэ сшIэзэ.

Тыбзэ кIодыщтэп зэдэдгъэфедэмэ

Тхьэм къытитыгъэу тиI тэ лъэпкъыбзэ, БэшIагъэу силъэпкъ а бзэм рэпсалъэ. Урыс лъэпкъыбзэм тIэкIу дихьыхы­гъэми, ШIу зэрэтлъэгъоу тэгъашIо джыри. Сыд раIолIагъэми, бзэр къытфэ­шъыпкъ, Зэрэхьалэлыгъэу ипчъэ Iухыгъ. ТхьамыкIацIэр фашIыгъэми, зэрэгубзыгъ. Амалэу иIэр иIанэ зэрэтет. ГущыIи псалъи ащ изэфэдэу, ГущыIэр гум щыI зэрэщытыгъэу, Псалъэри псэм зэрэщыпсэущтыгъэу, Зэфэдэ къабзэу тэ тэгъэфедэ. – Хэукъоныгъи фэтшIэу къыхэкIрэп. ГущыIи псалъи зэдытикIасэу, Тызыщыфаем къызэдэтэIо. Гум кIоцIырэкIы мэхьанэу яIэр, Зэгъэзэфагъэу ахэлъ гупшысэр. А гупшысэшIухэр тэ тимыIэжьмэ Амалынчъэу тыкъэнэжьын. Бзэр кIодыщтэп зэдэдгъэфедэмэ, ЦIыф пстэуми джар къагурыIомэ. Лъэпкъыр бзэнчъэу къэдгъэнэжьынэп, Адыгабзэм тырыIор-бзарэу, ЗэрэныбжьыкIэу тилъэпкъ рыпсэлъэн. Лъэпкъыри ишIугъоу къызэтенэн. Тхьэм къытитыгъэр зэу тIихыжьынэп, Тэри тын лъапIэм тызэригъусэн ТIэ зэкIэдзагъэуи тызэдэлэжьэн ТызэгурыIоуи тызэдэпсэун. Синыдэлъфыбзэу сиадыгабз Непэ фэдэм сыкъэхъугъэу Сянэ псэузэ къысиIогъагъ. Гугъэу сиIэр ины дэдэу Сэ Тхьэ лъапIэм къысхилъхьэгъагъ. Тянэ иныбжьыкIэгъум ТхакIи еджакIи ышIэщтыгъэп, Ау хэти фэдэу дэгъу дэдэу Адыгабзэр ыгъэбзабзэщтыгъ. Iумылъыгъэми тянэ тхылъыбзэ СигъэшIагъэ сэ адыгабзэ. Хэт ущыщми урыпэгэнэу Гулъытэшхо ащ иIагъ. Джы къызнэсыгъэм сырыгушхоу, ЩыIэ пстэумэ апшъэ сишIэу, Сырыпсэоу, сырылажьэу Адыгабзэр ныдэлъфыбзэу Сщиз схигъахъоу къыситыгъ. Тянэ ышIэщтыгъэп, пIопэн хъумэ, Зы хьарыфи, IапэкIэдзэжьыкIи, Iэшъхьэмафэм играмматики, КIэращэм и «Щамбули»! Тхьэм къыхилъхьагъэу акъыл иIагъ: «Емыджагъэр нэшъу», аIоти Ибын пстэури ригъэджагъ. ИшIулъэгъуи ахилъхьагъ. Тыфэразэу тянэ гупсэ Дунай нэфым ехыжьыгъ. Ахърэтым зэрэщыIэу Ащ ищысэ тиIэдэжь. ИшIушIагъэ мыухыжьэу Лъэгъо нэф тырищагъ. Ыбзэ лъапIэу адыгабзэр Тэ хьалэлэу къытитыгъ. Къэнэжьыгъэр макIэ ныIэп. Ахърэтым тыщызэIукIэнкIэ. Ар къызыскIэ къыситыгъэ адыгабзэмкIэ Ыгу хэзгъахъоу згъэгушIон.

Адыгабзэр шIу сигъэлъэгъугъ

Сянэу сызыпIугъэм сыфигъэсагъ ЦIыфышIу пстэури шIу слъэгъуным. Узи бзаджи сащиухъумагъ, Фэягъ сэри цIыфышIу сишIыным. Адыгабзэр шIу сигъэлъэгъугъ, Мыхъун сшIэным фэегъахэп. Ыгу илъыр къасшIэу сыпсэущтыгъ, Тянэ игъогу сыдэхыгъэп. СигъашIэ къыхэфагъэу сшIэрэп ЦIыфышIу сизэрар езгъэкIыгъэу. Мыхъун зыIорэм фэсыдагъэп. Сыпсэугъ зэрар цIыф есымыхэу. КъэзгъэшIагъэу – сибайныгъэм ШъуиIахь хэлъышъ, лъэшэу гуапэ. Зыгу рихьэу къысфэгушIохэрэм Сышъуфэразэу сщэхъу гуапэ. Тянэ зэрикIэсагъэм тежъугъафэу Адыгабзэм дахэу шъурэпсалъэ, СызыIукIэкIэ згъэгушIонэу Фэсхьын сэри адыгэ псалъэ. ШIэныгъэ иIэу тянэ щытыгъэп, ЫшIэщтыгъэ закъор тиадыгабз ЦIыфыгъэ шапхъэм зыкIи дэхыгъэп, Ымыукъогъахэр ти адыгэ хабз. Сышъоджэ адыгэ нанэхэр, Тилъэпкъи тыбзи къэшъуухъумэнхэу. Лъэпкъи лъэпкъыбзи хахъо фэзышI­хэрэм ТафэжъугъэлъаIу бэгъашIэ хъунхэу.

Дунаишхор къебыбыхьэ

Адыгабзэр къухьэбыбым итIысхьа­гъэу Мы дунаир гушхоу къебыбыхьэ Шыумрэ лъэсымрэ зэфэдэна! Адыгабзэм шым зыридзи, Тхыбзи иIэу къычъыхьагъ Дунаишхом тет лъэпкъыбэми Агу рихьэу зэрагъэшIагъ. Къухьэбыбыр шыум фэдэп, Хыдзи псыдзи изэфэд. Инджылызи хыкIыб щыIи ЗэпигъаIэу США-м нэсыгъ. Адыгабзэр инджылызхэм ЗэралъэкIэу зэрагъашIэ. ЗэхэтыкIэу тыбзэ иIэр Нэмыц Iушхэм джы зэхафы, Япон лъэпкъыми ыгу рихьыгъэу Къыхаутых адыгабзэкIэ тхылъхэр. Сыгу рехьы зэрагъашIэмэ. Тлъэпкъи, тэри нахь ташIэн. ЛъэпкъышIу шъыпкъэу адыгэхэм ЦIыфышIу бэдэдэ къагохьан. ЯакъылкIэ зэфэшIу хъухэмэ, Мамыр яIэу щыIэкIэшIур ЧIыгу хъураем щагъэпсын.