Кушъу Аслъан Адыгэкъалэ игъэзетэу «Единствэм» иредактор шъхьаIэ игуадз, студентыгъом къыщегъэжьагъэу сэшIэ, сшIогъэшIэгъонэу къыхиутыхэрэм, итхылъхэм салъэплъэ.

Аслъан АР-м изаслуженнэ журналист, Адыгэ Республикэм ыкIи Краснодар краим сэнэхьат IэпэIэсэныгъэмкIэ зэнэкъокъоу ащыкIуагъэхэм текIоныгъэр мызэу, мытIоу къащыдихыгъ, журналистикэмкIэ (2018-м) АР-м и ЛIышъхьэ ипремие илауреат, 2019-рэ илъэсым СМИ-хэм я Урысые зэнэкъокъоу «Патриоты России» зыфиIорэм щатекIуагъ, Лъэпкъ премиеу «Моя земля – Россия» илауреат. Аслъан творческэ амалышхо зиIэ журналист ыкIи ащ готэу тхакIо, иповесть ыкIи рассказ пшIы пчъагъэ тхылъитIоу «Гончарный круг», «Письма в вечность» зыфиIохэрэм къадэхьагъэх, художественнэ-тарихъ романэу «На седом Кавказе» зышъхьэм иавтор. ЗэкIэ ытхыгъэхэм тхылъеджэхэр зэлъаубытых, джарэу ашIогъэшIэгъоных.

Очеркхэр зыдэт тхылъэу «Портреты времен» зыцIэм тхакIом илъэс 30-м ехъум ихэутыгъэхэр къыдэхьагъэх. Мыщ щызэхэугъоягъэх цIыф гъэшIэгъонхэм афитхыгъэ очеркхэр. Тхылъыр къызызэгопхыкIэ, бэ шъхьэм, нэм ащызэб­лэкIырэр – тиблэкIыгъи, тинепэрэ мафи. Ахэр мамыр IофшIакIэм ыкIи гушхогъэ иным яхъишъэ зафэх. «Портреты времен» зыфиIорэ тхылъыр тарихъ-краеведческэ экскурсэу плъытэн плъэкIыщт, ау художественнэ бзэ лъэшкIэ, авторым зэришэнэу, зэрэтхыгъэм, ушэтын Iофышхо зэрэдишIагъэм узIэпызыщэрэ произведениехэр зыдэт литературнэ тхы­лъэу ар ышIыгъ. Очеркхэм ахэбдзыни, ахэплъхьани щыIэп – зэгъэкIугъэх, титарихъ куоу къизыIотыкIырэх.

Тхылъым къыдэхьагъэхэр Iахьи 4-у гощыгъэх: «Из истории малой родины», «Ты помнишь, как все начиналось», «Пантеон памяти нашей» ыкIи «Живущие во благо».

Апэрэ шъхьэм къыхеубытэ Кавказ заом ыуж адыгэхэр Урысые къэралыгъом гоуцонхэу зэрэхъугъэ шIыкIэр; апэрэ дунэе ыкIи граждан заохэм, Октябрьскэ революцием, Хэгъэгу зэошхом зэрахэлэжьагъэхэр. Тхылъым еджэхэрэм гу лъатэщт авторым архивхэм Iофышхо зэращишIагъэр, блэкIыгъэм итарихъ Iунэ-Iунэу зэрэзэригъэуIугъэр; къушъхьэчIэс лъэпкъхэм — адыгэхэм ыкIи пшызэ къэзэкъхэм апэрэ дунэе заом илъэхъан зэгурыIоныгъэ-зэдэштэныгъэ ахэлъ зэрэхъугъэр къыщыIотагъ. ТичIыпIэгъухэм яхьылIагъ очеркэу «Джигиты императора» зыфиIорэр. Адыгэхэу мы заом хэтыгъэхэм нэбгырэ пэпчъ ялIыгъэ-псэемыблэжьныгъэ, щтэр амышIэу зэрэзэуагъэхэр, зэо пстэуми ащашIыгъэ текIоныгъэхэм алъапсэр. Очеркхэм а хъугъэ-шIагъэхэр зыпэкIэкIыгъэ цIыфхэм ягукъэкIыжьхэр ахэтых, ащ тхылъым нахь уасэ фыуегъэшIы.

«Хьахъурэтэ Шыхьанчэрые — революцием ианахь жъогъошIэт» зыфиIорэ очеркыр адыгэ лъэпкъым ыкъо лъапIэу Ш.У. Хьахъуратэм фэгъэхьыгъ, адыгэ лъэпкъым къэралыгъо гъэпсыкIэ ыгъотыным иIахь ин зэрэхилъхьагъэр къыщыIотагъ; Адыгеим щыIэкIэ-псэукIэ тэрэз егъэгъотыгъэным мыпшъыжьэу зэрэфэ­лэжьагъэр щыкIэгъэтхъыгъ.

ЛIыхъукI зэшитф-лIыхъужъхэм афэгъэ­хьыгъэ очеркэу «Братья белые журавли» зыфиIорэр пыижъ щынагъом ебэныхэмэ, пэшIуекIохэзэ Хэгъэгум паемэ, зэмыблэжьхэу ТекIоныгъэшхор къызэ­рэдахыгъэр къэзыIуатэрэ; еджэрэ пэпчъ ыгу нэсы, лыуз-гууз мыухыжьыр зилъэуж зэошхоу блэкIыгъэр нэм къыкIегъэуцо. Заом игумэкI-щынэгъуагъэ зэхэзымышIэгъэ зы унэгъо закъуи щыIэп! Джащ пае тэ зыпсэ тэщ пае зытыгъэхэр тшIэнхэ ыкIи дгъэлъэпIэнхэ фае.

НэмыкI очеркэу тхылъым къыдэхьагъэу «Айтеч Кушмизоков. Легенда Брянского леса» зыфиIорэр заом фэгъэхьыгъ. Мыщ Кущмызэкъо Айтэч —Брянщинэм ипартизан отрядэу щызэхэщэгъагъэм икомандир цIэрыIоу зэрэщытыгъэр къыщыIотагъ. ТичIыпIэгъу илIыгъэ зэрэгъунэнчъагъэр, ныбджэгъу­ныгъэм илъэпIагъэ щыкIэгъэтхъыгъ.

Очерк пэпчъ осэнчъэ, зэкIэми ацIэ къетымыIоми, советскэ народыр Хэгъэ­гум, ичIыгу апаемэ, зэрэпсэемыблэжьыгъэр ащызэхэошIэ. Кушъу Аслъан ихьатыркIэ тиадыгэ лIыхъужъхэм ацIэ, ялIыгъэ зынэсыщтыгъэр, язэо гъогу къин дэдагъэми, агу ипхынэу зэрэщымытыгъэр къащыIотагъ.

Тхылъым ия II-рэ шъхьэ Адыгэкъалэ зэрагъэпсыгъэм фэгъэхьыгъ.

Я III-рэ шъхьэр къэлэдэсхэу Адыгэ­къалэ ыкIи Адыгэ Республикэм яхэхъо­ныгъэ-зэтегъэпсыхьан зыпшъэ ифагъэхэм къатегущыIэ, гухэкIыр, ахэр къызэрэтхэмытыжьхэр ары.

ТичIыпIэгъоу, 1918 — 1920-рэ илъэс­хэм къалэу Баку игенерал-губарнаторыгъэу ЛIыхэсэ Мурат-Чэрые ыцIэ непэ бэмэ ашIэкIэ сыгугъэрэп. Ау ар цIы­фышо дэдагъ. Кушъу Аслъан лIым фэгъэхьыгъэ материал гъотыгъуаер зэкIэ къышыпи, зэригъэкIугъ ыкIи ЛIыхасэр зыфэдагъэр, «ипортрет» сурэтшIыгъэу тапашъхьэ къыригъэуцуагъ, ар иуахътэу зыхэты­гъэм диштэрэ цIыф гъэшIэгъоныгъ.

Хэзыгъэ имыIэу зэкIэ тхылъым дэтхэм ягугъу зы тхыгъэм къыщышIыгъуай, ау очерк пэпчъ щыIэныгъэ лъэпсэшхо зэриIэр хэти егъэшIэгъэным пае щысэхэр къэсэхьых. Хъодэ Адам — Абхъазым щыфэхыгъ, ЛIыхъужъ. Къызытхэмытыжьыр илъэс 20 хъугъэ, очеркэу «Пщынатль (героическая песнь) о северокавказском Че Геваре» зыфиIорэр Хъодэ Адам ехьылIэгъэ гупшысэу, гумэкIэу зыIыгъхэм къапкъырыкIыгъ.

Я 4-рэ шъхьэр — непэ тиреспубликэ ищыIэкIэ-псэукIэ зыгъэкIэрэкIэрэ Iоф­шIакIохэм — культурэмкIэ е хъызмэт IофхэмкIэ гъэзагъэу лажьэхэрэм къатегущыIэ. Авторыр игерой пэпчъ фэсакъэу, фэгумэкIэу, хэти шIоу ылэжьыгъэр, ицIыфыгъэ, илIыгъэ кIэзыгъэнчъэу ащигъэунэфэу тхагъэ.

Кушъу Аслъан иочеркхэр зыдэт сборникэу «Портреты времен» зыфиIорэр Адыгэкъалэ, Адыгэ Республикэм яныб­жьы­кIэхэм, еджакIохэм ямызакъоу, кIэ­лэегъаджэхэмкIи, культурэм иIофы­шIэхэмкIи шIэжьыр зыгъэлъэшрэ Iэпы­Iэгъу инэу сеплъы.

Мамыекъо Роз. Адыгэкъалэ и Гупчэ тхылъеджапIэ иIофышI.