Ыпсэ ифабэкIэ зафэу къыддэгуащэ

Иадыгэ лъэпкъ, иадыгабзэ, шэн-хэбзэшIухэр лъагэу ыIэтызэ, мэусэ, матхэ емызэ­щыжьэу тиIофшIэгъоу, тхакIоу ыкIи журналистэу Хъурмэ Хъусен Хьаджмосэ ыкъор.

Ар къуаджэу Хьатыгъужъыкъуае, Шэуджэн районым, бэ­дзэогъум и 7-м, 1946-рэ илъэсым къыщыхъугъ. Исабыигъо-кIэ­лэцIыкIугъо илъэсхэр зэоуж илъэс анахь къинхэм атефагъ. Бын унэгъошхо щапIугъ, на­хьыжъхэм уасэ афашIэу, Iофыр якIасэу кIэлэцIыкIу нэбгыри 7-р агъэсагъ. ИцIыкIугъом къыщегъэжьагъэу Хъусен адыгабзэм ибаигъэ-дэхагъэ зыIуищагъ, лъэпкъ шэн-хэбзэ дэгъухэри, ахэм ауаси пытэу ыгу риубытагъ. А лъэхъаным пчыхьэрэ къуаджэм дэс хъулъфыгъэ нахьыжъхэр хьакIэщхэм къащызэрэугъоищтыгъэх, нэжъ-Iужъ Iушхэм бэ тхыди, таурыхъи, къэбарыжъи, пшыси, орэдыжъри къаIуатэщтыгъэр. Ахэм ащыщыгъ ежь Хъусен ятэшым ыкъоу Шъэукъари. КIалэм зэхихырэ пстэур ышыпыщтыгъ, ежь ыгукIи зыгорэ къыIомэ шIоигъоу, ащ кIэхъопсы мэхъу.

Къоджэ еджапIэм щеджэ зэхъум, литературэм нахь еубы­тылIагъэ хъугъэ. Урыс классикхэм япроизведениехэр лъэшэу шIогъэшIэгъонхэу еджых, кIеджыкIыжьых, адыгэ тхакIохэм яехэри блимыгъэкIхэу ыджыщтыгъэх. Ауми, анахь къахи­гъэщыщтыгъэхэр Хьаткъо Ахьмэд (икъоджэгъу тхакIор), А. Еутыхыр, И. МэщбашIэр, Хь. Бэрэтарыр арых. Апэрэу ежь кIалэм тхэныр зыригъэжьагъэр я 6-рэ классым исэу ары, еджэкIо тетрадитIу адафэу усэхэр ытхыгъагъ. Гу тыришIыхьи, ахэр апэдэдэ адыгабзэмкIэ икIэлэегъаджэу КIэрэщэ Къан Айдэмыр ыкъом ригъэлъэгъу­гъэх. КIэлэегъа­джэм псынкIэу гу лъитагъ кIэлэ Iэтахъор зыIэ­кIэзыубытэрэ гупшысэр ыкIи къыфэсакъэу къы­щытхъугъ, ау къыриIуагъ усэныр зэрэIофышхор, ащ – усэм шIыкIэ-тхыкIэ амал зэрэхэ­лъыр, а зэкIэ къыдэплъытэн зэрэфаер. Хъусен иапэрэ Iэпэрытх усабэм фэныкъуагъэ яIагъэми, кIэлэцIыкIум игукъэбзагъэ зыгорэущтэу къахэщыщтыгъ. Я 9-рэ классым щеджэщтыгъ Хъусен иусэ заулэ хэку гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» къызегъэхьым; инасып къыубытыгъ, ахэр усэкIо IэпэIасэу а уахътэм гъэзетым Iоф щызышIэщтыгъэ Бэрэтэрэ Хьамидэ IэкIэфагъэх. Къоджэ еджакIом сэнаущыгъэ горэ къызэрэщыущырэм гу лъи­тагъ, усэхэр гъэзетым къыщыхаутыгъэх.

Усэным имызакъоу, кIалэм сурэтшIыныр лъэшэу икIэсагъ, дэгъоуи ыгъэпсыщтыгъ. Ащ фэдэ амалыр янэу дышъэидэр зышIыщтыгъэм къыкIэрихыгъэу мэгугъэ ежь Хъусен. Еджэным, усэным, сурэтшIыным адакIоу, Iофым аIэ екIоу ны-тыхэм якIалэхэр апIущтыгъэх; унэгъо ыкIи колхоз губгъо IофшIэнхэми ахэлажьэщтыгъэх, лэжьыгъэ Iухыжьыгъом пэсакIом игуадзэу е тракторым иприцепщикэу бэрэ къыхэкIыгъ.

Къоджэ гурыт еджапIэр къы­зеухым Хъурмэ Хъусен дзэм къулыкъур щихьыгъ. Ащ ыужым илъэси 10-м нахьыбэрэ художник-оформителэу Мыекъуапэ илэжьапIэхэм ащыщ Iутыгъ, ау литературэр, творчествэр щыгъупшэхэу зыкIи къыхэкIыгъэп. Усэнри нахь къыдэхъу, поэзием иамал-нэшанэхэри нахь къы­IэкIэхьэх. УсэкIо ныбжьыкIэм иапэрэ тхылъэу «Къысаж» (1977) зыфиIорэр къыхиутынымкIэ МэщбэшIэ Исхьакъ къызэрэдеIагъэр, къызэрэфэгумэкIы­гъагъэр щыгъупшэрэп. Мыщ «Къысаж» зыфиIорэ усэр, «Ты­хэр», «Заом итыркъу», «Къэ­кIожьыгъэх Хьатыгъужъыкъуае илIыхъужъхэр», «КIодырэп шIушIагъэр», «Хьапакъэ ипсын», «ПсынэкIэчъ», нэмыкIхэри къы­дэхьагъэх. Тхылъыр къызэ­рэдэкIыгъэм ыгу джыри нахь усэр къыригъэблыгъ, ащи иза­къоп, зы тхэкIо ныбжьыкIэ литературэм къызэрэхэхьагъэр псынкIэу зэлъашIагъ. Сборникыр къызыдэкIыгъэм тешIэгъэшхо щымыIэу 1980-рэ илъэсым Хъур­мэ Хъусен гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» Iоф щишIэнэу къаштагъ, апэрэмкIэ къэбархэмкIэ отделым (ыужырэ илъэсым ащ Адыгэ къэралыгъо кIэлэ­егъэджэ институтым филологиемкIэ ифакультет заочнэу къыухыжьыгъ). Джащ къыщыублагъэу, илъэс 40 хъугъэу Хъур­мэ Хъусен мы гъэзетым Iоф щешIэ: отдел зэфэшъхьафхэм – мэкъу-мэщымкIэ отделым иредакторыгъ, пшъэдэкIыжь зыхьырэ секретарэу, редактор шъхьаIэм игуадзэу щытыгъ, джы мы уахътэм пшъэдэкIыжь зы­хьырэ секретарэу Iоф ешIэ. Къыхэгъэщыгъэн фаер журналист Iофышхом готэу сыдигъуи ежь итворчествэ зэрэхигъэ­хъуагъэр, зэрэдэлэжьагъэр ыкIи непи зэрэдэлажьэрэр ары.

Я 80-рэ илъэсхэм Хъусен усэ сборникэу «Гугъэм ытам» зыфиIорэр (1982) къыдигъэкIыгъ. Ипоэтическэ макъэ нахь пытагъэ, игупшысэ нахь узIэпищэу, бзэмкIи, къыIуатэрэмкIи, шъуа­шэмкIи зэдэштэныгъэ егъоты. Тхылъым къыдэхьэгъэ усэхэр ыпсэ ифабэкIэ гъэшъокIыгъэх, ахэр ихэку, чIыгум, ным, ты лэжьакIом, адыгабзэм, шIулъэгъум афэгъэхьыгъэх: «СичIыгу», «Силъэныкъу», «Сятэ игубгъу», «Сишкол», «СигумэкI», «Сыбзэ дышъэу, сиадыгабз», нэмыкIхэри. Гум зэхихэу, зэхишIэу, кIэхэкIырэр лирическэ усэхэу «Сэтэнай», «ШIулъэгъу мыгощ», нэмыкIхэми къащыIуагъ. Хъурмэм иусэ анахь дэгъухэр Е. Андреевым зэридзэкIыгъэх урысыбзэкIэ ыкIи зэхэт усэ сборникэу «Голоса Оштена» (Краснодар, 1989), «Антология литературы народов Северного Кавказа» (Пятигорск, 2005) зыфиIорэм иа 1-рэ том къа­дэхьагъэх.

Я 80-рэ илъэсхэм акIэм, усакIом жанракIэу драматургиемкIэ гъэзагъэу Iоф ешIэ. 1987-рэ илъэсым апэрэ драматургическэ поэмэу — ытхыгъэхэмкIэ анахь произведение шъхьаIэр — «Пщэ фыжьхэм ядунай» зыфиIорэр Хъусен къыIэкIэ­кIыгъ ыкIи ащ адыгэ драматическэ искусствэм чIыпIэ щиубытыгъ, авторри нахь зэлъашIагъ. УсэкIэ тхыгъэ пьесэр Адыгэ къэралыгъо драмтеатрэм исценэ щагъэуцугъ. ДунаитIу — чIыгум щыпсэухэрэр ыкIи ошъогур зиехэр — тхьэхэр тхакIом къы­щыригъэлъэгъукIыгъ, пьесэм ямышIыкIэ гупшысакIэр щыгъэфедагъэу алъытагъ литературоведхэм, чIыгуми, огуми ащы­хъурэ-ащышIэрэр зэфэдэ хьазырэу авторым ылъытэу, тIуми зэтекIыныгъэшхо ямыIэу зэфэ­хьысыжь ешIы. Ау Хъурмэ Хъусен зэригъапшэмэ, зэпигъэ­уцузэ, щыIэкIакIэм ишъошэкIэ шапхъэ апэрэу къытыгъэу зы­Iуа­гъэхэри ахэтых. КIэнэкIэлъэ- лакъырд комедиеу нэмыкIхэм хахыгъ. Сыдми, мы пьесэр Адыгэ драмтеатрэм щагъэуцугъ 1988-рэ илъэсым, уахътэр ары ащ анахь осэшхо къезытыщтыр.

Поэтическэ лъэбэкъукIэу хъугъэ тхылъэу «Усэ чIыфэхэр» (1996) зыфиIоу къыдэкIыгъэр. Тхылъыр 4-у зэтеутыгъ: «ЦIыфыр гукъабзэу сыдигъуи щэрэт», «Гум игъашIо шIулъэгъу закI», «ШIулъэгъоу нэшхъэим итхыпхъэ мыпкIыхэр». ЛIыхъужъныгъэм, псэемыблэжьныгъэм ямэхьанэ кIигъэтхъэу, Адыгеим икIэлэ пIугъэхэу Хъодэ Адам, Шэуджэн Мурат, Мыкъо Аслъан Абхъазым зэо жъалымыр къызетаджэм, ежьхэм яшIоигъоныгъэкIэ кIохи, апсэ зэрэщатыгъэр, адыгэм игупцIэнэгъэ-псэемыблэжьныгъэ къащыIотагъ мы усэхэм.

УсакIом ыныбжь илъэс 60 зэхъум иIэпэIэсэныгъи игупшыси ахэхъуагъэу усэхэр, поэмэхэр, драмэхэр зыдэт тхылъэу «ЛIыгъэ напэу сичIыгу» (2006) Хъусен къыдигъэкIыгъ. Адыгэу дунаим зэфэдэкIэ щитэкъухьагъэ хъугъэр зы хъужьыным щыгугъэу, лъэпкъыр зэфищэжь шIоигъоу усагъэ: «Фэсыжьапщи, силъэпкъэгъу гупсэхэр», «Спсэ щыщ къуаджэу си Мэфэхьабл», Югославием къикIыжьыгъэхэм афитхыгъэх. Мы тхылъыкIэм поэмитIу «Губгъо тхьаркъом ишIулъэгъу» ыкIи «Усщыгъупшэщтэп» гур, псэр, шIулъэгъур ащыIорышIэу къыдэхьагъ. Фэсакъэу, IэпкIэ-лъапкIэу, къабзэу, зэкIэупкIагъэу ытхырэр сыдигъуи Хъурмэм зэригъэпсырэр тхыгъэ зэфэшъхьафхэм шIэныгъэлэжьхэм, журналистхэм къащаIуагъ. Мы тхылъым пьесэ зыхы-зыбл къыдэхьагъ: «Пщэ фыжьхэм ядунай», «КIымафэм имэфэ жьыбгъэхэр», «ЧIыфэ», «Дышъэ чъыг», «ЗэманыкIэм ицIыфхэр». Пьесэ пэпчъ узэгупшысэн икъун гупшысэ хэлъ, щыIэныгъэ лъапсэр зиIэ хъугъэ-шIэгъэ зэфэшъхьафых.

Хъусен итворчествэ прозэми чIыпIэ гъэнэфагъэ щыриI. «Нэфшъагъом къефэхыгъэ жъуа­гъор» зыфиIорэ повестым ипычыгъохэр журналэу «Зэ­къошныгъэм» ыкIи гъэзетэу «Адыгэ макъэм» къащыхиутыгъагъэх. 2001-рэ илъэсым «ШIу­лъэгъу нэпIэхъ» зыфиIорэ романыр къыдэкIыгъ, ныбжьыкIитIоу Муратрэ Замирэрэ ашъхьэ къырыкIуагъэм ехьы­лIагъ. Ащ къыкIэлъыкIуагъ тхылъитIу хъурэ романэу «Тиурам тыгъэр къыщыкъокIы» зыфиIоу 2011-рэ ыкIи 2013-рэ илъэсхэм къыдэкIыгъэр. Мы тхылъитIум ежь тхакIом икIэ­лэцIы­кIугъо зытефэгъэ зэоуж илъэс анахь къинхэр къыщитыгъэх, художественнэ гупшысэр ыкIи лъапсэ зиIэ хъугъэ-шIагъэр зэготхэу къыщыригъэлъэгъукIыгъэх. Ежь ышъхьэ къырыкIуа­гъэу пэкIэкIыгъэр пытэу лъэпкъ шэн-хабзэхэм, шIыкIэ-гъэпсыкIэхэм япхыгъэу, лъэпкъ нэшанэр зэкIэ щыгъэунэфыгъэу тхыгъэ.

ТхакIор къызыхъугъэр илъэс 70-рэ зэхъум итхыгъэ нахьышIу­хэр дэтхэу «ХэшыпыкIыгъэ усэхэр, поэмэхэр, пьесэхэр» (2016) къыдигъэкIыгъ.

Мары джы Хъусен ыныбжь илъэс 75-рэ мэхъу. Тхьэм псауныгъэ пытэ иIэу, иунагъо тхъагъор изэу, иIофшIагъэхэм ахигъахъоу, гъэ мин къырегъэгъашI!

Хъурмэ Хъусен тхэкIо ыкIи журналист IэпэIас. СурэтышI гъэшIэгъон, зыфежьэрэ Iофыр гъунэм нигъэсыныр икIас ыкIи къыдэхъу. Ифэшъошэ шъыпкъэу игъэхъагъэхэми къэралыгъом уасэ къафишIыгъ: «Адыгеим изаслуженнэ журналист» зыфи­Iорэ щытхъуцIэр 1996-м; 2006-м АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Щытхъу тхылъ, АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм итамыгъэу «Закон. Пшъэрылъ. ЦIыфыгъ» зыфиIорэр къыфагъэ­шъошагъэх; Теуцожь Цыгъо ипремие илауреат, илъэсыбэ хъугъэу хьалэлэу литературэм ыкIи республикэ журналистикэм яхьасэ щэлажьэ. Хъурмэ Хъусен Хьаджмосэ ыкъор Урысыем итхакIохэм ыкIи Урысыем ижурналистхэм ясоюзхэм ахэт.

Тыгу къыддеIэу имэфэкI да­хэкIэ тыфэгушIо.

Мамырыкъо Нуриет.

 

УсакIэхэр

Хъурмэ Хъусен

Псэр къегъашIо

Тыгъэм ЗыкIэтыгъэр ЗыкIи щымыгъупшэу, Нэфыгощ Iушэу, Зэришэн-хабзэу Уахътэм дэбзэрабзэу, Инэбзыц дэнагъохэр Дахэу гъэтIыргъуагъэх. Зы чэфыгъо налъи Чэщым чIимынагъэу, Зыщежьэщт ипIалъэу Къэсырэр игушIуагъоу, Зичэзыу мэфакIэм Фэхъушъ псэпыгъакIэу, Пчэдыжьыпэ пасэм Фаблэу зэкIэтаджэ.

ШIункIэу зэкIэкIуагъэм НэфылъакIэу къыдэкIуагъэм Ар щызэпэшIэты Гур къызэлъиIэтэу, ЗэрэгъэшIо закIэу, ГупцIэнагъэм ишыхьатэу КъыIуегъэпсых цэхэр шIэтэу, Мы дунаим тетхэр зэкIэ Ыгъэразэу: Зыгу мыошIум Игупшысэ гъурзэ хьылъэр Тыридзыжьэу, Лъэу мыкIожьрэм Зыгъэмахэу Лъахъэу телъыр Тырихыжьэу.

Ар щыгъуазэшъ ишIушIагъэу Зышъхьамысэу апигъохырэр ЧIым тет пстэуми ящыкIагъэу, ЯгушIуагъоу зэрэщытым, Фэхьалэлэу псэм фэбагъэ Къыхилъхьанэу хэлъ жъокуплъыр ШIуфэс дахэм ибгъэхалъхьэу, Огум фешIы иIэрылъхьэу.

16.05.21

Жъыгъор Арэу ублагъэми ДжынэскIэ сшIагъэпи, ШъхьагъэшIожь жъыгъоу Къысфэзэщыпэу, ГъэшIэ гъунапкъэм Сэ къыщысажэщтыгъэр. Тыгъуасэм фэди Уахътэр сшIожъажъэу, КIэлэгъу-плъырыгъор Ехьыжьэгъаеу, Сыгу пщэм кIэшIагъэу Сызыщыпсэущтыгъэр!

КIэлэцIыкIугъоу Гум зыщитхъагъоу, Жьыбгъэ джэгулэу ПкIатэмэ Лъатэзэ, Тичылэ гъунэ Ишъоф хъуаушхоу, А лъэхъэнэшIум ТичэмфыжьыпIэщтыгъэм Ижь бгъэм дэмыфэу, Зэгорэм фэдэу КъыщисчъыхьыкIэу, Джы мэхъу ПкIыхьэм Бэрэ щыслъэгъоу.

МодыкIэ бзыу быным Зэжэгъэ фабэр, Къызэрэсыгъэр ЗэригушIуагъор Фэмыгъэбылъэу, Гур зэлъигъэблэу, Мэкъэ гохь чанкIэ ЩыкIыригъэщэу, Концерт къызщитырэ Пэнэлъэ мэзэу, Къэущыжьыгъэми Сызэрэхэт.

ПэкIэпс къечъэгъоу КIэлэгу пцIанэр, Щыпэ шIулъэгъум ИмэшIо лыгъэ Зыщиштэгъагъэми Сызэрэпэблагъэр! ГъэшIо нэплъэгъум Сыдигъуи кIасэм Сыкъырылъыхъоу, Ащ фысиIэгъэ Гухэлъы IэшIури Зэрэкъэбзагъэр!

Мары икIыгъэу Илъэс еджэгъур, КIэлэеджакIохэм Тигъэпсэфыгъоми, Джы сэ кIэлэшхоу Зысэлъытэжьышъ, ЛIы Iоф шъыпкъ СызфэкIэщыгъор. Ащ пай чIыгулэжьхэу Щыт сшынахьыжъхэм, ЯIэпыIэгъоу СакIэкIэдзагъэу, Задэзгъэхъунэу Тесыубытагъэу Губгъом садеты.

Тызпылъ IофшIэным Сызэрхэзагъэрэм, ГушIогъо иныр Сэ хэсэгъуатэшъ, Ащ цыхьэшIэгъоу Сыригъэштагъэу, Бэ сэзгъэшIэгъэ Аслъан къысеIо: — Мэкъумэщы Iофыр ПсынкIэп, нахьыкI, Бэ джы ппшъэ ефэ, КъыкIемыгъэч! Ащ фэдэ уасэм Сщиз схигъэхъуагъэу, СшIошIы ин кIуачIэр Къысхигъэхьагъэу. Ащ пай нахьыжъым Итракторышхоу, Цыхьэу къысфишIырэр Спсэ щыщэу сшIошIэу, ПхъэIэшэ цуабзэхэр ХэгъэтIысхьагъэхэу, Зэп чэщы реным Сызэрэжъуагъэр.

Джащыгъум ТшIагъэм ФишIынэу уасэ, Трактор бригадэм ИIэ учетчикэу Бэрэчэт Къарбэч ИчыпэкIэ псыгъокIэ Шым ечэпаозэ, ИшарабанкэкIэ Пчэдыжь пасэм, Губгъо мыблагъэм Зыкъыригъэхьыщтыгъэ. Ащ бзыгъэ инхэр Къызэгуезгъадзэзэ, Сыжъогъэ чIыгур ЗиуплъэкIухэкIэ, Къызэрэсфэразэр Ынэгу къыкIэщэу, ЛIыр къысэкIуалIэти, «Аферым!» ыIозэ, Къызэрэсщытхъущтыгъэр, Ащыгъум сэркIэ зэрэлъэпIагъэр!

Мары Тыгъуани икомбайнакIэу «СК – 4-у» къыратыгъакIэм, Джы сыдытесэу, Мыгъэ коц хьасэу Зэлъыбэгъуагъэр Дэгъоу Iуехыжьы. Ащ пай колхозым ИIэ парткомым Ипэщэ Кимэ Хьасэм къэкIуагъэу, «Соцзэнэкъокъум» Ищытхъу быракъэу Къырапэсыгъэр Къыфыхегъанэ.

Ар сигопэшхоу, Мо сшынахьыжъэу Нарт Iэпшъацэм, ЛIэкъо лъэкъуацIэр Зэригъэинрэм Сыкъегъэгушхо. Ау иIоф къинкIэ СызэрдэмыхъурэмкIэ, СыукIытэжьэу Сыгуи зэбгъэжьы, НепэкIэ сыныбжь Джыри мэкIаIошъ.

СикIэлэкIэгъуи Гъэтхэ ошъогум, Апэрэ пчыкIэу КъыщытхъопскIыгъэр Сыгу къыгъэкIыжьэуи Сапашъхьэ ит. Ащыгъум хэткIи ЗэшIохыгъуаеу, Ащ идунае КъыщысэпчIыгъэхэ ГъэшIэрэ упчIэхэм, Яджэуап хьылъэхэу Сыгу къэзыгъэблхэрэм Язэхэфынрэ ЯгуIэ лъыхъорэ Къэуцу симыIэу Зыуж ситыгъэр.

Ащ пае зыми пэсымышIы­шъурэ Ныбджэгъу шъыпкъэу Тхылъыр сиIагъ. Инэфы бзыйкIэ, ЛIэшIэгъу бэдэдэмэ Гум ишIункIыгъэу АтеIэкIагъэр ПхырызылыкIызэ КъытлъыIэсыгъэм, Игугъэ дахэ сиумэхъыгъэу ЕгъэшIэрэеу Спсэ зэлъиштагъ. Ащ Кампанелэ Джэнэтым фэдэу, Тыгъэпс къалэу Хьазабы лъыпсыкIэ, Зышъхьамысыжьэу Щигъэпсыгъагъэм, Зэфагъэу щыблэрэм Сыдищэгъагъ.

ЕтIанэ сэри лIыпкъ сиуцуа­гъэу, Iофым сыдигъуи СыщыкIэшIагъэу, СшIэрэр сшIомакIэу, Сфыхэгъэхъуагъэм Тхъагъо къысфихьэу, Ехьыжьэгъаехэу Мафэхэр чъэщтыгъэх. Гухэлъ плъырэу Сызылъежьагъэм Сырыплъэхъугъэу Гугъэр упабжьэмэ, Семыджэнджэшэу ПсынкIэу зэблэсхъущтыгъэ.

Хэтырэ цIыфэу ЧIым къытехъуагъи, НэмыкIы пстэоу Зэлъыбэгъуагъи, Дунаим шIукIэ Псэм щызэрепххэу, ЦIыфы акъылыр ГъашIэм щышъхьагъэу, Зэфагъэр зэкIэми апшъэу Къысщыхъущтыгъэ.

Джы сиилъэсхэм СафызэплъэкIыжьызэ, Ащ фэдиз уахътэм ЗыщызгъэпцIэжьэу, Сызэрэхэтыгъэр СэгъэшIэгъожьы. СиблэкIыгъахэ Гугъэ тэкъуафэмэ, ЯпкIэшъэ гъожьэу Ужырэ акъылым Жъыгъо гурышэкIэ Сегъэлъэгъужьы. 29.05.21

Бэ зыгъэшIагъэр

Пстэуми аджалым итхьабзэ шIуцIэ Къыттедзэгъахэу чIым тыкъытехъо, Ар зыщыфаем шъэфэу къытэтхъошъ, Тпсэу гъэшIэ тамэр тшIузэ­хецIыцIэ.

Ау тицIыкIугъом ащ тегупшысырэп: ЛIэныгъэр жъыхэм апаеу тшIошIызэ, Сабый дунаеу тызыхэты пшы­сэм Хьадэгъу жъалымыр зыкIи тфепэсырэп.

ТэныбжьыкIэфэ псэхэхыр чыжьэу ЩыIэу къытщэхъушъ, еттырэп мэхьанэ. Тицыхьи телъ, зытымышIэжьэу Тэчъэ зэпытышъ, къыткIэмы­хьанэу. ЛIы ныбжь дгъотыгъэу тлъы зыплъыкъожьырэм, ЧIыгоу тихьафым щыхэбзэ-бзыпхъэхэм Ащыщы шъыпкъэу тыгукIэ тштэгъахэу, ГъэшIэ зэблэкIымкIэ упчIэ зэттыжьырэп.

Ау тезэгъышъурэп тпэблэгъэ цIыфыр Аджалы шIуцIэм зэрэтIихыжьырэм. КъэушIункIыгъэу дунэе нэфыр, Тпсэ щыщ дычIахьэ чIыгоу зэттыжьырэм.

НэмыкI тыхъугъэу жъыгъом текIуалIэ, КъэткIугъэ гъашIэр щыгъын гыкIыгъэу ТигукъэкIыжькIэ джы тэфызыжьы, ШIушIагъэу тиIэр къыкIэтэфыжьы.

ТиузкIэ арэп зыгъэлъэгъоныр, ГъэшIэ гъунапкъэм тызэрнэсыгъэр ЗыдэтэшIэжьышъ, гъогоу къэткIугъэр ТэуплъэкIужьы тIонэу: «ПкIэнчъыгъэп!»

Тпэблэгъэ бащэ зэкIужьыгъахэ Къэхэлъэ лъапIэми тыгукIэ тыщэIэ. ТыкъызхэкIыгъэхэр шыихъы макъэкIэ КъытфэгумэкIхэу къыддэгущыIэх.

КъыхэкIы тэри ахърэт дунаим Гупшысэ чъэрым шъэ­фэу тыфихьэу, Тызыфэзэщхэу типкIы­хьэ хэлъхэм ТащыIукIагъэу къащыдэткIухьэу.

Джащыгъум тшIошIы чIыр зэрэхьафыр Щыпсэурэ пстэуми къагурыIуагъэу, Ащ пай оуеу къызышIобгъэшIызэ Лъыр щыбгъэчъэныр ашIоделагъэу,

Зы жэбзэ дахи зэдагъотыгъэу, Джы зэо пстэури зэпагъэу­гъэу, Хъярми, къиныгъоми зэдэу­лэу­хэу, ГъашIэр рахыфэ дахэу щыпсэухэу...

Ау тинэфапIэ тыкъызхэфэ­жьырэм Тымэхъэшагъэу тобэ къэтхьыжьырэп. ТэшIэшъ, зипIалъэ чIым щызыухрэр, Зы чIыпIэм фэшъхьаф зэремыкIолIэжьырэр.

НэмыкI дэкъацэу тыгу къэзыфызырэр: ТипIалъэ къэсэу псэр зытIэпызырэм, Тигупсэу непэ тызикIэгъэ­къонхэм Ашъхьэ рыкIощтым тигъэрэхьатырэп.

Хьау, жъыгъор уахътэм ышIырэп къэрабгъэ. Аджалым щыщтэрэп бэ зыгъэ­шIагъэр. Ныбжь къэрабыр гъэшIэшхо плIэIу, Хьадэгъу дахэр ащ итхьалъэIу.

23.05.21