Top.Mail.Ru

Нысэм унагъор ыгощыгъэп

Image description

Адыгэ унагъом ипсэукIэ фэ­гъэхьыгъэ къэгъэлъэгъонэу «Угощэ дэгъумэ, урихьылIагъ» зы­фи­Iорэм Мыекъуапэ тыще­плъыгъ.

ИлъэсыбэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, спектаклэр Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо камернэ музыкальнэ театрэу Хьанэхъу Адам ыцIэ зыхьырэм заулэрэ къыгъэлъэгъуагъ, еплъы­гъэхэм агу рихьыгъ. А лъэхъаным артистхэу Нэгъой Маринэ, Шъхьэбэцэ Сыхьатбый, Хъурмэ Марыет, Пэрэныкъо Чатиб, нэмыкI­хэм рольхэр къашIыщтыгъэх.

— Театрэр зышIогъэшIэгъонхэр къызэрэ­кIэлъэIухэрэр къыдэтлъыти, спектаклэр ятIо­нэрэу дгъэуцунэу зитэхъухьэм, Iофхэр псынкIэу лъыкIотагъэх, — къыIуагъ АР-м и Къэралыгъо камернэ музыкальнэ театрэ ихудожественнэ пащэу, Урысыем, Адыгеим искусствэхэмкIэ язаслуженнэ IофышIэшхоу, режиссерэу Сулейманов Юныс.

Адыгабзэм изэгъэшIэн, игъэфедэн ямэхьанэ къэIэтыгъэнымкIэ, зэхэщэн IофхэмкIэ республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэр» театрэм IэпыIэгъу фэхъугъ.

— Спектаклэр адыгабзэкIэ макIо, — тизэдэгущыIэгъу лъегъэкIуатэ Адыгэ Хасэм итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан. — Адыга­бзэр, лъэпкъ шэн-хабзэхэр нахьышIоу зэгъэшIэгъэнхэм тыпылъ. Музыкальнэ театрэм иартистхэм рольхэр къашIыхэзэ, орэдыбэ къаIо. Бзэм изэгъэшIэн орэдри хэлажьэу тэ­лъытэ. Музыкальнэ искусствэр бай дэдэу зэрэщытыр щыIэныгъэм къеушыхьаты.

Адыгэ Хасэмрэ музыкальнэ театрэмрэ зэгъусэхэу агъэуцугъэ къэгъэлъэгъоным адыгэхэм ямызакъоу, урысхэр, нэмыкI лъэпкъхэр еплъых. IэкIыб къэра­лыгъохэм къарыкIыжьыгъэхэ тилъэпкъэ­гъухэри музыкальнэ къэгъэлъэгъоным зы­Iэпещэх.

Къэгъэлъэгъоныр

Урысыем, Адыгеим культурэмкIэ язаслуженнэ IофышIэу Цэй Ерыстэм Аскъэлае щыщ. ЩыIэныгъэм хилъагъохэрэм, игумэкI­гу­пшысэхэм атехыгъэу ытхыгъэ пьесэр къуа­джэм щыпсэурэ адыгэ унагъом, щыIэ­ны­гъэм зэхъокIыныгъэу фэхъухэрэм яхьы­лIагъ.

Унагъом нысэ фэхъугъэ Светэ ироль Кобл Зурыет къешIы. Ащ ишъхьэгъусэр Дзэгъащт, артистыр Шъхьачэ Арсен. ШIу зэрэлъэгъух, сабыеу къафэхъугъэм Эдуард фаусыгъ. Нысэм къоджэ щыIакIэр ыгу рихьырэп, къалэм щыпсэуныр нахь къыхехы, унагъом екIыжьы сабыйри игъусэу.

Дзэгъащтэ колхозым хэт, тракторнэ брига­дэм ипащ. Дэгъоу Iоф зэришIэрэм фэ­гъэхьыгъэу гъэзетэу «Адыгэ макъэм» тхыгъэхэр къихьагъэх. Дзэгъащтэ ятэ гумэкIыгъохэм зэлъаштагъэу щагум щэгъукIэ. Гъэзетым еджэзэ нэгушIо зэрэхъугъэм гуащэм гу лъитагъ, артисткэр ЛIые Бэл.

Режиссерым ишIушIагъэр гущыIэкIэ унагъом щызэраIорэм имызакъоу, нэплъэгъукIэ зэрэзэлъыIэсыхэрэр ары.

Унэгъо зэгъэфагъэм бырсыр зэрэхилъхьагъэр нысэм зыдишIэжьи, гуащэм елъэ­Iугъ къыфигъэгъунэу. Къуаджэм къэзыгъэзэжьыгъэ нысэм иIокIэ-шIыкIэхэмкIэ, ихъупхъа­гъэкIэ гъунэгъухэр зыIэпещэх. Артисткэм ролыр къызэIуихызэ шIыкIабэ къызэригъотырэм спектаклэр къегъэдахэ.

УзэшIужьыныр къин

Зым зыр ыгъэмысэныр арэп режиссерым гупшысэ шъхьаIэу къэгъэлъэгъоным щыпхырищырэр. Унагъоу узыхэхьагъэм илъэпкъ шэн-хабзэхэр бгъэлъэпIэнхэм, лъыбгъэкIотэнхэм ямэхьанэ къеIэты. Гуащэм иорэд уедэIузэ, къуаджэм къыщекIокIырэ къэбарым ухещэ. Унагъом зэрэфэгумэкIырэр ролым дэгъоу къыщеIуатэ. Ишъхьэгъусэ сабыим фэзэщы. Джэгуалъэхэр фишIыгъэх, ау гущыIэ фабэу риIо шIоигъор бгъэгум «щэсты, щэжъэ». Сабыир къалэм щыI.

Артист пэпчъ ролым зэрэхэщагъэр анахьэу къызыщылъагъорэр унагъом игъэпытэн тегущыIэхэзэ, зым зыр едэIун ылъэкIы зэрэхъугъэр ары. Режиссерым гум ихъыкIырэр артистыр щагум е унэм зэрэ­щызекIорэмкIэ къыуегъашIэ. Пщым джэгуа­лъэу ыгъэхьазырыгъэр зэритыщт сабыир ымыгъотэу щагум зыдидзэкIэ зыгъэгумэ­кIырэм укIэупчIэн ищыкIэгъэжьэп.

Гум иорэд

Дирижер шъхьаIэр Адыгэ Республикэм изаслуженнэ артистэу Аркадий Хуснияров. Орэдышъор Адыгэ Республикэм искусст­вэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу, композиторэу Хъупэ Мурат ыусыгъ.

Оркестрэр къадежъыузэ зэшIужьыгъэхэ зэшъхьэгъусэхэу Дзэгъащтэрэ Светэрэ гум иорэд къызэдаIо. ШIулъэгъу дахэ зэфыряIэу зэрэпсэухэрэм нэбгырабэ къызэре­хъуа­псэрэр орэдым щызэхэтэхы. Гъунэгъухэр, Iа­хьылхэр унэгъо ныбжьыкIэм къыфэгушIох, Эдуард цIыкIу адыгэ шъуашэр щыгъэу лъэпкъ къашъом хелъасэ…

ЕплъыкIэхэр

СурэтхэмкIэ къэгъэлъэгъоныр гъэкIэрэ­кIагъэ. Адыгэ унэр, щагур, ны-тыхэм ясурэт­хэр щыIэныгъэм къыхэхыгъэх. Адыгэ Рес­публикэм и Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм иартистхэр, театрэр зышIогъэшIэгъон пшъашъэхэр спектаклэм еплъыгъэх, къэгъэлъэгъоным щызэхахыгъэм тегущыIэх. Спектаклэм къуаджэм щеплъынхэ фаеу зылъытэхэрэм бзылъфыгъэ ныбжьыкIэу Ру­занэ ащыщ.

— Тыгу рихьыгъ, адыгэ къэIуакIэхэр тшIогъэшIэгъоных. «Къо дэгъу уиIэмэ,нысэ дэгъу уиIэщт» пщым къызэриIорэм мэхьэнэ ин етэты, — ягупшысэхэм тащагъэгъуазэ шIэныгъэлэжьхэу Хьанэхъу Руслъанрэ Беда­нэкъо Муратрэ. — Ныбжь зэ­фэшъхьаф зиIэхэм къэгъэлъэгъоныр афа­гъэуцугъ.

Орэдхэр зэзыгъэфэгъэ артист цIэрыIоу Пэрэныкъо Чатибэ, жъыум фэгъэзагъэхэм, нэмыкIхэу шэпхъэ лъагэм къэгъэлъэгъоныр фэзыIэтыгъэхэм тафэраз.