Хэгъэгу зэошхор къызежьагъэр илъэс 80 зэрэхъугъэм фэгъэ­хьыгъэ пчыхьэзэхахьэ респуб­ликэм и Къэралыгъо филармоние щыкIуагъ.

Илъэсыбэ тешIагъэми, фашист техакIохэр тихэгъэгу къытебанэхи, жъалымагъэу зэрахьагъэр тарихъым хэкIуакIэрэп. Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние и Къэралыгъо оркестрэу «Русская удалым» иконцерт лектор-музыковедэу Ирина Ибрагимовам зэрищагъ.

1941-рэ илъэсым мэкъуогъум и 22-м Германием идзэхэр тихэгъэгу заокIэ къи­хьагъэх. Ирина Ибрагимовам тарихъ къэбархэр къыIуатэхэзэ, хъугъэ-шIагъэхэм за­фигъэзагъ. Гурыт еджапIэр къэзыухы­гъэхэм пчыхьэзэхахьэхэр зэхащагъэх. Мамыр щыIакIэр нахьышIу зэрашIыщтым егупшысэхэзэ, сэнэхьатэу къыхахыщтым, ямурадхэм атегущыIэщтыгъэх. Ау пчэды­жьым гумэкI зыхэлъ къэбарэу зэхахыгъэм ярэхьатныгъэ ыукъуагъ.

«Заор щымыIагъэмэ…» зыфиIорэ пчыхьэзэхахьэм гур ыгъэбырсырыгъ. «Русская удалым» идирижерэу Блэгъожъ Юныс музыкантхэм япащэу композитор цIэрыIохэм аусыгъэ произведениехэр оркестрэм къыригъэIуагъэх.

СССР хэгъэгушхор заом хэщагъэ зэрэ­хъугъэр, тидзэкIолIхэр фашистхэм зэрапэуцужьыгъэхэр филармонием иэкран къыщагъэлъагъо. Бзылъфыгъэхэм яшъхьэгъусэхэр заом агъэкIуатэх. Пшъэшъэ ныбжьыкIэхэм шIу алъэгъурэ кIалэхэм гущыIэ фабэхэр араIожьых. Ягупшысэ дахэхэр къызэфэзы­Iуатэ зышIоигъохэу, ау игъо имыфагъэхэр бэ мэхъух.

ЯгущыIэ макIэу, янэплъэгъукIэ пшъашъэ­хэм агъэкIотэрэ кIалэхэм анэгу укIаплъэмэ, лIыгъэшIапIэм зэриуцуагъэхэм псынкIэу гу лъыотэ.

ТекIоныгъэм уфещэ

Орэдым, музыкальнэ произведением ТекIоныгъэм узэрэфащэрэм афэгъэхьыгъэ гупшысэхэм уагъэгъуазэ. Г. Гаврилиным ыусыгъэу «МэфэкI» зыфиIорэр, А. Цыганковым, К. Шахановым япроизведениехэр оркестрэм къыригъэIуагъэх.

«Русская удалым» ихудожественнэ пащэу, Адыгэ Республикэм инароднэ артистэу Андрей Ефименкэм къытиIуагъ патриотическэ пIуныгъэм, тарихъым яхьылIэгъэ пчыхьэзэхахьэхэр тапэкIи зэрэзэхащэщтхэр.

Орэдым цIыфыр щыIэныгъэм фегъасэ. Хэгъэгум итарихъ ныбжьыкIэхэм нахьышIоу ашIэным фэшI музыкальнэ искусствэм иамал­хэр оркестрэм ыгъэфедэхэзэ шIыкIэшIухэр къегъотых.

Оркестрэм иартистэу Николай Никишиным А. Хозак, Н. Богословскэм яорэдхэу «ЕгъэшIэрэ машIу», «Чэщ мэзах» зыфиIо­хэрэр, нэмыкIхэри къыIуагъэх. Б. Мокроусо­вым, И. Дунаевскэм атхыгъэхэри зэхахьэм щызэхэтхыгъэх.

ГукъэкIыжьым ынэпс

Хэгъэгу ыкIи дунэе фестиваль-зэнэкъо­къухэм ялауреатэу Анастасия Истамуловам мэкъэ Iэтыгъэ дахэкIэ орэдхэм тамэ ареты. Г. Пономаренкэм иорэдэу «Я лечу над Россией» А. Истамуловам ирепертуар хэт. Ащ нэмыкIэу артисткэм къыхидзагъэхэм зы орэд къахэтэгъэщы.

Ным игумэкI къизыIотыкIырэ орэдэу Алешэ ехьылIагъэм рэхьатэу уедэIун плъэкIырэп. Ным икIалэ заом щыфэхыгъэу къэбар зэхихыгъ, арэу щытми, мэгугъэ. Ащ ынэгу ным экраным релъагъошъ, мэкъэ IэтыгъэкIэ илъфыгъэ еджэ, къызэхихыщтэу мэгугъэ…

Анастасия Истамуловам шъыгъо джанэр щыгъ. Шъхьатехъо шIуцIэм шъхьацыр егъэбылъы. Артисткэр гукIи, псэкIи орэдым ыкупкI хэхьагъэшъ, инэплъэгъукIэ къыуиIорэми мэхьанэ еоты. Залым чIэсхэу едэIу­хэрэм нэпсыр зэралъэкIэхэу зэрэтлъэгъугъэри щыIэныгъэм къыпкъырэкIы.

Орэдыр щыIэныгъэм иIотакIоу зэрэщытыр музыкальнэ искусствэм ыбзэкIэ зэхэохы. ГукIэ орэдыр къэзыIорэм къыплъигъэIэсырэ гупшысэр щыIэныгъэм фэлажьэ.

Зэкъошныгъэм ехьылIагъэу Къ. Жанэм ытхыгъэм, Г. Рублевым, фэшъхьафхэм яусэ­хэм И. Ибрагимовар къяджагъ. ТекIоныгъэр къыдэзыхыгъэ дзэкIолIым исаугъэт ехьы­лIагъэм уедэIузэ, мэшIо лыгъэр нэгум къы­кIэуцо, топыщэхэм якъутафэхэр гум къытефэхэу, уIагъэхэр къыптыращэхэу олъытэ. Саугъэтыр лъэгъупхъэ. ДзэкIолIым ышъхьэ Iэтыгъэ, пшъэшъэжъые цIыкIур къызэриубытылIагъэу щыIэныгъэм хэплъэ. ДзэкIолIыр щынэрэп. Ащ фэдэ зао къэмыхъужьыным, блэкIыгъэр тщымыгъупшэным, неущрэ мафэм тыфэкIоным игупшысэхэр афэкIох.

Дирижерэу Блэгъожъ Юныс, артистхэм, оркестрэм ипащэхэм яшIушIагъэ гум щэчэрэгъу. Заом итхьамыкIагъо, хэгъэгур къэзыухъумэгъэ лIыхъужъхэм, фронтым ыкIыб щыIэхэу текIоныгъэм икъыдэхын фэлэжьагъэхэм тарэгушхо, мамыр тыгъэм итамыгъэх. Къэрэмыхъужь ащ фэдэ зао, мамырэу тичIыгу щэрэт.