Гупшысэ лъэгапIэр зыштагъэу ти МэщбашI!

ГущыIэр

ЦIыфлъэпкъыр дунаим къы­зытехъуагъэм щегъэжьагъэу бзэр Тхьэм къыритыгъ – къэ­гущыIагъ, ащ фэдиз ныбжьыр зиIэ гущыIэр пIомэ, ар шъуабэу зэхэлъ: уфэмысакъымэ, къэощт, уфэмысакъымэ, ащ уIагъэу ышIырэр кIыжьырэп – ныбжьырэ тыркъоу къэнэ. Ау гущыIэ гуаор арэп усакIо­хэм, тхакIохэм, губзыгъэхэм, гупшысакIохэм, IорIотакIохэм апсэ зытырагуащэу, емызэщыжьхэу акъылкIэ азыжьырэр, шIум фэлажьэу, гур зыукъэбзэу, цIыфлъэпкъхэр зэкъозыгъэуцоу, зыкIыныгъэр, зэкъо­ш­ныгъэр, гукIэгъур, шIулъэгъур зыхизэу, мамырныгъэм ылъап­сэ зыгъэпытэрэр ары. Ары «гущыIэ дахэм блэр гъуанэм къырещы», «дахэ пIошъущтэу, жэм Iае къыдэмыгъэкI» зыкIа­Iорэр.

Щэч хэлъэп, гущыIэр – IэшIэшху. Акъыл зиIэ пэпчъ ар зэхешIэ ыкIи сыдигъуи ащ фэсакъы. «Чатэм пиупкIырэр мэкIы­жьы, жэм пиупкIырэр кIыжьырэп». Лыгъэшхор псыкIэ агъэкIуасэ, гущыIэ тIупщыгъэм къебгъэгъэзэжьынэу е зэблэпхъужьынэу щытэп. Ащ тыди, сыдигъуи уфэсакъынэу ищыкIагъ.

Сэ непэ зигугъу къэсшIыщтыр шIум фэлэжьэрэ гущыIэ Iушыр зикIасэу, зыпхъырэр ары.

Шъыпкъэр зыхэлъ гущыIэ фабэр, къабзэр, шъабэр, псэлъэ IупкIэр — Iэзэгъух. Хэтрэ цIыфкIи анахь уасэ зиIэ гущыIэ ин зафэр зэпыуи, зэпычи имыIэу, гум ышъхьапэу ылэ­жьыгъ ыкIи непи елэжьы емызэщыжьэу тхэкIо цIэрыIоу МэщбэшIэ Исхьакъ. ЛIэшIэгъу­ныкъом шъхьадэкIыгъэу лъэныкъуабэкIэ елэжьы гупшысэр — мэусэ гъунджэкоу, щыIэныгъэр прозэмкIэ къыреупкIэпкIыкIы, акъылым гупшысэр илъэрыгъ шъыпкъэшъ, тхэкIошхом итворческэ жьыкъэщэ хъуаоу зеубгъу пэсэрэ губзыгъэхэм е усэрэжъхэм афэдэу; сатыриплIхэр къыIотэ­къух, тхылъышхо ушъагъэх. Иповестьхэр, романхэр гъунджэ инхэу, лъэпкъышхощтыгъэу адыгэр къызэрыщых ыкIи зэрыплъагъо­рэх. Ар сыда зымыуасэр?! Адыгэ тхыгъэ литературэр лъэпсэшIу пытэ тыригъэуцуагъ Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэс зэкъош республикэхэм ялъэпкъ тхакIоу, «Урысыем IофшIэнымкIэ и ЛIыхъужъ» цIэ лъапIэр къызфагъэ­шъошагъэу МэщбэшIэ Исхьакъ Шумафэ ыкъом.

ШIур ешIэ, етIупщы

ЫлъэкъуацIэ къыгъэшъыпкъэ­жьэу тхэкIошхом итворчествэ зэкIэ мэщшIэгъэ бэгъуагъэм фэд; Адыгеим, Къэбэртаем, Къэрэщэе-Щэрджэсым ямызакъоу, зэрэ Темыр Кавказэу, Урысыем ыкIи адыгэхэр зыщыпсэухэрэ къэрал зэфэшъхьафхэм игупшысэ къабзэкIэ МэщбэшIэ Исхьакъ алъыIэсыгъ, агу нэсыгъ, къызхигъэшхъожьыгъэх, щэч хэлъэп, ащ адыгэ лъэпкъыр дунаим цIэрыIо щишIыгъ, щигъэшъо­шIуагъ. Иуахътэ гукIэ, псэкIэ ыпщыжьызэ, Исхьакъ икъэлэмыпэ, ыIапэ къычIэкIыгъэ тхыгъабэр, зы цIыф IофшIагъэр шIошъхъугъуаеу, хьэсэ лъэгъупхъэшIоу литературэм къыхэщых. Ахэр купкIышхорэ ащ диштэрэ шъо теплъэрэ зиIэх; адыгэ лъэпкъым къырыкIуагъэр, пэкIэкIыгъэр, илIыгъэ-цIыфыгъэ, иакъыл-къулай, иIушыгъэ-гупцIэнагъэ, изэфэгъэ-шъыпкъагъэ, къин чIыпIэ ифэмэ, «Нан!» адыгэм зэримыIорэр, напэм пае, ыпсэ зэритырэр нафэу, зафэу къызщиIотыкIыгъэх.

Адыгэ лъэпкъым ыкъо кIасэу, гупшысэкIо-тхэкIошхоу, губзы­гъэу МэщбэшIэ Исхьакъ ежь псаоу щыIэзэ, идунэе-гурыгъуазэкIэ саугъэт пытэ зыфигъэуцужьыгъ. ТхакIом ипроизведениехэр гъэцэкIэпагъэх, шъыпкъэр алъапс, акъылыр ащэIорышIэ. Ахэм уафэсакъэу, икъоу унаIэ атетэу уяджэмэ, лъэпкъым къешIэкIыгъэ шIэныгъэ пстэур – шIыкIи, IуакIи, гъэпсыкIи, хабзи – лъэпкъ культурэр зэрэщытэу ахэбгъотэщт, уаузэнкIыщт, зыдэмышIэжьэу уигъогу пфагъэпсынкIэщт, насып къыпфахьыщт. Арыба «ШIэны­гъэр – насып къэкIуапI» зыкIаIорэр.

ЛъэгапIэр творчествэмкIэ зыштагъэу, тызкIырыплъэу, тызыгъэгушхоу, тхэкIо IэпэIасэу, общественнэ IофышIэшхоу, къэралыгъо наградэ иныбэр къызфагъэшъошагъэу, Адыгеим, Кавказым, Урысыешхом ащызэ­лъашIэу, адыгэхэр зыщыпсэурэ къэралыгъуабэм ащыIагъэу, ахэр чIыгужъым къэкIожьынхэм апэрэу фэзгъэчэфыгъэхэр Мэщ­бэшIэ Исхьакъ. ТхэкIошхом иусэхэр ары апэ ахэм алъыIэсыгъэхэр, ЧIыгужъыр зэряжэрэр агурызыгъэIуагъэр. МэщбашIэм иусэхэу «Адыгэхэр», «Дахэ сидунай», «Адыгэ цый», «Шъэо­гъур», «Шъузабэхэр», нэмыкIхэри композиторхэм орэдышъо дахэхэм аралъхьагъэх, ахэр тыдэкIи щызэлъашIагъэх, къаIох, къадэшъох.

Арышъ, щэч хэлъэп, зие лъэп­къым илъапI, шIу елъэгъу тхакIор; ипоэзие лъэши, ипрозэ гъэшIэгъон куоу тарихъыр къизыIотыкIырэми осэшхо яI, гъозэпIэ дэгъух. Исхьакъ итворчествэ лъыплъэхэу, зигунэсэу, адыгабзэм, адыгагъэм хэлъ-хэсыр кIэзыгъэнчъэу ашIэнымкIэ зызыгъэзагъэхэу Iоф зышIэхэрэм, тхылъеджэхэм, Адыгэ Респуб­ликэм щыпсэурэ цIыф къызэрыкIо жъугъэмэ, лъэпкъ интеллигенцием ацIэкIэ къызыхъугъэ мафэмкIэ МэщбэшIэ Исхьакъ тыфэгушIо ыкIи псауныгъэ дахэкIэ, мамырныгъэ-тынчыныгъэкIэ тыгу къыддеIэу тыфэлъаIо. Илъэпкъ, Хэгъэгум шIоу афишIагъэм пае, «Опсэу!» етэIо, итворческэ псынэкIэчъ ипс ренэу къэргъонэу, IэшIунэу, цIыфыбэр къызлъищэу, итворчествэ гухэ­хъо ыкIи шIэныгъэ гъотыпIэнэу фэтэIо.

МэфэкI зэдэгущыIэгъур

«Литературэр – сищыIэныгъ» зыфиIорэ тхылъыр Исхьакъ тIэкIу шIагъэу къыдигъэкIыгъ, седжагъ, сыщыгъуаз къыIуатэрэм. Ау тхэкIошхоу бэ зылъэгъугъэу, бэ зышIэрэм, гъэшIэ гъогубэр изыкIукIыгъэм зыIузгъэкIэныр, имэфэкI псалъэ згъэунэфыныр нахь тэрэзэу слъытагъэ.

Зэрэхабзэу адыгэхэмкIэ, ипсауныгъэкIэ къезгъэжьагъ ыкIи лъызгъэкIотагъ тизэдэгущыIэгъу.

— ИкIыгъэ илъэсыр уипсауныгъэкIи уиIофшIэнкIи оркIэ сыд фэдагъа?

— МакIэп къэзгъэшIагъэр, илъэс 91-рэ сыхъугъ, слъэ сытет, сынэ маплъэ, сиакъыл чан, IорышI, сэтхэ, ащ сегъэгупсэфы. Арышъ, шыкур! ЦIыфы пэпчъ ыIэмычIэ илъ ышъхьэ къырыкIощтыр, узыфырикъужьыныр сыдымкIи ор-орэу мэхьанэ зиIэ шэнэу сэлъытэ. Мары 2020-рэ илъэсым пандемие щынагъор хэти къызэрэщымыхъугъэу къежьи, дунаими, цIыфлъэпкъми бэ ащэчыгъэр. Узыгъохэри Тхьэм тшъхьащихыных, ау сыд хъугъэ­ми, псауныгъэ уеIэфэ Iофым ыкIэ птIупщы хъущтэп. Къиным уегупшысэу ущысмэ, уеухы, Iофым узфежьэкIэ, бэ птырихырэр. Мыхъурэ пэпчъ зырыпстыжьы хъущтэп: къиныри зэгорэм зэкIэкIожьыщт, ущыIэн, пфэлъэкIырэр пшIэн, угу шIу илъэу упсэун фае. Iоф ымышIэ зыхъукIэ цIыфыр зэщэкъо.

— 2021-р – Цум и Илъэс. Ар псэушъхьэ кIочIэшху, щэIагъэ хэлъ, шIукIэ къытэтэнэу, тыгу шIукIэ къинэнэу къыпщэхъуа?

— Уахътэр чъэр, ащ кIэхьагъэ къэхъугъэп. Ау амал иIахэмэ, зыкъыщемыгъанэу, уигухэлъ гъэнэфагъэхэр пытэгъэ-теубытэгъагъэ хэлъэу зэшIопхынхэр ищыкIагъ. Илъэсми тебгъэкIуа­дэу, узэрэфыщытэу, узэрэщыгугърэм фэдиз къыуитыжьрэр.

Дунаир анахь мэзэхэ-тхьамыкIэу зыщытыгъэми, цIыфхэр гугъагъэх, щыIагъэх. Шыкур! Хэгъэгушхоу Урысыеми ти Адыгеий ащымамыр, IофшIэнхэр дахэу къащызэкIэлъэкIох, щыIакIэр хэпшIыкIэу нахьышIу мэхъу; тичIыгу лэжьыгъэшIу къырахы, чъыгхатэхэр дахэу къызэлъэкIых, сабыйхэр къэ­хъух, зэкIэ псэпытэ Тхьэм ешIых! Илъэсыр – илъэс, цIыфыр – цIыфышъ, сыд фэдэрэ мафи, уахъти шIу ышIэу, Iэягъэм зыщидзыеу, зыфэсакъыжьэу щыIэн фаеу сеплъы.

— «Цум фэдэу улэжьэн, пщым фэдэу ушхэжьын» еIо гущыIэжъым. Деогъашта мыщ хэлъ гупшысэм?

— ГущыIэжъхэр – акъылышхо зыхэлъых. Ор-орэу зыфэпшIэжьырэм фэдэ хъун щыIэп. Сэ зэрэсшIошIырэмкIэ, къыуатырэри къыуат зэпытыщтэп, тхьагъэпцIыгъэ-къулайкIи утхъэщтэп; къыомыгоожьыщтыр ор-орэу блэжьыгъэр ары. Iофым цIыфыр щегъаIэ, джар пытэу угу иубыт. Къэзанэкъо Джэбагъэ зэриIуагъэу, «лIы цIыкIу мэхъуми, Iоф цIыкIу хъурэп», фэмыф-шъхьа­хынэхэр баIоми. Iофым IуакIи шIыкIи уегъашIэ, ор-орэу пкIуа­чIэ, плъэкI зыдыуегъэшIэжьы, уеушэты, зыкъызэIууегъэхы. Гушъхьэ­кIуачIэу пхэлъыр къегъэнафэ.

— Джы уиIофшIэгъэшхоу, том 25-рэу къыдэкIыгъэмкIэ зыдгъэзэн. Мыхэм ягъэпсыкIэ— зэхэтыкIэ, къадэхьагъэр, ащ укъызэрэфэкIуагъэр, тхылъыбэр къыдэбгъэкIын амал къы­озытыгъэр къытапIо сшIоигъу.

ТхакIом икабинет ит мэкIа­ишхом ианахь лъэгъупIэ чIыпIэ IофшIэгъэкIэ тхылъ 25-рэр щызэпэIут: ежь Исхьакъ къызэриIуа­гъэмкIэ, апэрэ тхылъитфым усэхэр, поэмэхэр ащызэгъэкIугъэх. Я 6 – 24-м романхэр адэтых. Зы томэу къэнагъэм – я ХХV-м, публицистикэр – статьяхэр, очеркхэр, зэдэгущы­Iэгъухэр къыдэхьагъэх.

— Мыщ фэдиз тхыгъэ IофшIагъэр зэкIэлъыкIоу, зэгъэкIугъэу, зэгъусэу къыдэзгъэкIынымкIэ зишIогъэ ин къысэзгъэкIыгъэр УрысыемкIэ зэлъашIэрэ меценатэу, Адыгеим и Президентыгъэу Шъэумэн Хьазрэт Мэджыдэ ыкъор ары, сыфэраз. «Тхьаегъэпсэу!»

— ДжырэкIэ творчествэмкIэ гъэзагъэу сыда уздэлажьэрэр? Е зэпыупIэ-жьыкъэщэгъу пшIыгъэгуа?

Щхыпэ макIэр нитIум къакIидзэу, къэтэджы, Исхьакъ стен­кэ-псэолъэшхом дэIабэшъ, зы пакет инышIу ушъагъэ «жъгъау— саур» пыIукIэу къыдехы, сапашъхьэ, сызкIэрыс столым, пакетым илъыр къыщыретэкъу – ыунэкIыгъэ шариковэ ручкэ 300 фэдизыр – зыхэм ашъо нахь чIапцIэу, адрэхэм пастэ плъыжьыр унэкIыгъэу къарыщэу, самэу къегъэтIылъых.

— ИлъэсыкIэр къызихьагъэм къыщегъэжьагъэу зэпыуи, зэпычи симыIэу Iоф сэшIэ, — еIо, — ручкэ нэкIхэу – тарихъ-экспонат шъыпкъэхэр, ащ ишыхьатых. ДжырэкIэ сызфежьагъэу стхырэр ижъырэ хъишъэу «Лагъорэ-Накъэрэ» яхьылIэгъэ тарихъ-тхыдэр ары.

— 2021-рэ илъэсым ар къы­дэбгъэкIыщта?

— Ащ Iоф дэсэшIэ, ау къэ­кIорэ илъэсымкIэ къыдэкIынэу хьазырэу щылъыр сатыриплIхэр зыдэтэу «Зэфэмыдэ-зэмышъогъухэр» зыцIэр ары.

— Тхэныр оркIэ мафэ къэс жьыкъащэм ычIыпI, адэ тхэныр хэмытэу о гуапэ зыхэбгъуатэу сыда анахьэу щыIэр е пшIэрэр?

— Хэтрэ цIыфи ежь ищыIэныгъэ гоIугъэ-рэзэныгъэ къыхэзылъхьэрэ шIыкIабэ хэлъ, къегъоты. Сэри сэгупсэфы нэмыкI цIыфэу фэныкъуагъэ зиIэм зыгорэущтэу сыдеIэмэ, цIыфым шIукIэ сетэныр, зыщищыкIагъэм блыпкъ зыфэсшIыныр къыздэхъу; псапэр, шIур къызэрэбгъэхъэщтыри, зэрэбгъэкIодыжьыщтыри такъикъып, шIур пшIэнышъ, умыгъэбыракъэу ублэкIын фае.

— Тхьауегъэпсэу, Исхьакъ, уахътэ къыхэпхи укъызэрэддэгущыIагъэмкIэ.

Илъэс 70-рэ хъугъэу, 1949-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу, МэщбэшIэ Исхьакъ литературэр, ащ епхыгъэ гупшысэ куур елэжьы. Итворчествэ поэзиемкIэ ригъажьи, пхъэшъхьэ-мышъхьэ чъыг бэгъуагъэу зиубгъугъ. ПрозэмкIэ зигъази, адыгэ лъэпкъым ышъхьэ къырыкIуагъэр ироманхэм къащыриIотыкIыгъ. Адыгэ Республикэм и Гимн игущыIэхэр МэщбашIэм ытхы­гъэх.

Хэгъэгушхоу СССР-щтыгъэм инароднэ депутатэу, СССР-м и Апшъэрэ Совет хэтэу уахътэ къыхэкIыгъ. АщкIэ кIэзгъэтхъымэ сшIоигъор тхакIор иусэн-гуп­шысэн-тхэн готэу Адыгеим ыкIи Урысыем ящыIэкIэ-псэукIэ зыкъегъэIэтыгъэным зэрэхэла­жьэрэр, непи Общественнэ палатэм зэрэхэтыр, зэрэIоф­шIэкIошхор ары. 1983-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Адыгэ Республикэм итхакIохэм я Союз иправление итхьамат, Урысыем итхакIохэм я Союз иправление итхьамэтэ гуадз. Адыгэ(Черкес) Дунэе академием иакадемик.

Итхылъхэм адыгэ чIыопсым идэхагъэ, цIыфым илъэпIагъэ, адыгэхэм ягъэшIэ гъогушхо къыз­щежьи, зынэси, лъэпкъым идунэееплъыкIи, иблэкIыгъэ чыжьи, инепэрэ мафи къащиIотыкIыгъ. Ытхыхэрэр тхылъеджэхэм ашIогъэшIэгъоных, ипоэзии, ипрози, изэдзэкIыгъэ IофшIагъэхэри республикэм ит еджэпIэ учреждениехэм зэкIэми ащызэрагъашIэх, лъэпкъ литературэр зикIэсэ нэбгырабэ гуапэ хагъуатэу ахэм яджэ.

Художественнэгъэ куу зыхэлъ произведениехэм адыгэ гуп­шысэр аузэнкIы, адыгэ гъэпсыкIэ-шIыкIэм, цIыфыгъэ хабзэм уфапIу.

МэщбашIэм итхылъхэр адыгабзэкIэ, урысыбзэкIэ, ытхыгъэ­мэ ащыщхэр инджылызыбзэкIэ, француз, испан, нэмыц, чех, болгар лъэпкъыбзэхэмкIэ зэра­дзэкIыгъэх. Ироманхэм ащыщхэр «Бзыикъо зау», «Мыжъошъхьал», нэмыкIхэр тыркубзэм, арапыбзэм ралъхьагъэх. «ХэшыпыкIыгъэ усэхэр» тыркубзэкIэ къыхаутыгъ, тхакIор тыдэ щыIэ адыги ышIэнымкIэ ащ ишIуагъэ къэкIо.

ТхэкIошхом ищыIэныгъэ ыкIи итворчествэ фэгъэхьыгъэу литературнэ-критическэ статьяхэр, очеркхэр, монографиехэр бэу атхыгъэх. МэщбашIэм итарихъ романхэм ныбжь зиIи, ныбжьыкIи, тимылъэпкъэгъухэри яджэх, ушъый-гъэсэпэтхыдэ хахы, шIэныгъэ къэкIуапIэ афэхъух. Илъэ­сипшI пчъагъэхэм адыгэхэм ягъогууанэ ыгъэунэфэу тхэрэ МэщбашIэм тхылъеджабэ иI: республикэм ит еджапIэхэм, апшъэрэ еджэпIэшхуитIумэ ар бэрэ арагъэблагъэшъ, хьакIэу афэкIо, акъыл-IушыгъэкIэ адэ­гуащэ, игущыIэкIэ ныбжьыкIэхэр нэрымылъэгъоу гъогу мафэ тырещэх.

КIэлэеджакIохэм уахэупчIы­хьэмэ, тхакIохэмкIэ МэщбэшIэ Исхьакъ ыцIэ апэу къараIо, иусэхэри къаIонэу зышIэхэрэр бэу ахэтых, литературнэ шъо­лъыр зэнэкъокъухэм ахэр ахэлажьэх, ежьхэми агу тхэн-усэн хъуапсэр къыредзэ. Нахь ныбжь зиIэхэм тарихъ романхэр агукIэ аштэх, яшъыпкъэу яджэх.

Илъэс 70-м гушъхьэлэжьыгъэ­шхо ышIыгъ Исхьакъ. Непи ныбжь гъэшIуагъэм итыми, мафэ къэс сыхьати 5 – 6 мытхэу къыхэкIырэп.

МэщбашIэм иусэхэр, ироманхэр, исатыриплI гущыIэ щэрыохэр литературнэ зэнэкъокъухэм ахэлажьэхэрэм агъэфедэх, аспирантхэми ахэмкIэ гъэзагъэу Iоф зышIэхэрэр ахэт.

— Хэт щыща МэщбэшIэ Исхьакъ, ошIа? – сIуи, апэ сыз­IукIэгъэ адыгэ кIалэм сеупчIыгъ.

— МэщбашIэр сымышIэу мэхъуа! – IугушIукIыгъ ныбжьыкIэр. Игуапэу къыIуагъэм къыхигъэ­хъуагъ: «Адыгэхэр» зыфиIорэ усэ-орэдыр, романхэу «Адыгэхэр», «Хъан-Джэрый», адыгэ тарихъыр зылъапсэу бэдэд къы­дигъэкIыгъэр. Тхьэм къыфишIэнышъ, къыгъэшIагъэм фэдиз ылъэ тетэу, узынчъэу, Iофыр лъигъэкIуатэу щыIэнэу сыфэ­хъохъу! (А. Тамэ)

«ШIу зышIэрэм, шIу фыщылъ» аIошъ, тэри, зэкIэ адыгэ лъэпкъым щыщхэм, псауныгъэкIэ Исхьакъ тыфэлъаIо. Лъэпкъым фишIэщтымкIэ къогъанэ иIэп тхакIом, иIофшIагъи ифэшъошэ уасэ къыфашIыгъ. МэщбэшIэ Исхьакъ Адыгэ, Къэбэртэе-Бэлъкъар, Къэрэщэе-Щэрджэс республикэхэм янароднэ тхакIу, СССР-м, Урысыем, Адыгэ Рес­публикэм якъэралыгъо премиехэм, зэрэ Урысыеу илитературнэ премиеу М. Шолоховым ыцIэкIэ щытым ялауреат. «Урысыем и ЛIыхъужъ» цIэ лъапIэр къыфагъэшъошагъ. Хэгъэгу литературэм творческэ лэжьыгъэ— кIуачIэу хилъхьагъэм пае я III-рэ ыкIи ия IV-рэ шъуашэ зиIэхэр орденэу «За заслуги перед Отечеством» зыфаIорэм орденэу «Дружба народов», дышъэ медальхэу «Борец за мир», «Общественное признание» ыкIи орденхэу «Урысыем и ЛIыхъужъ» зыфиIохэрэр МэщбашIэм къыратыгъэх. «Адыгеим и Щытхъузехь», дышъэ медалэу «За выдающийся вклад в развитие Кубани» зыфиIохэрэр къылэжьыгъэх, Мыекъуапэ ицIыф гъэ­шIуагъ.

УФ-м итхакIохэм я Союз 1956-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу хэт, илъэсыбэрэ дэгъоу, дахэу зэрэтхэу, тапэкIи икъэлэмыпэ мыуцэкунэу тыфэлъаIо.

НэкIубгъохэр зыгъэхьазырыгъэр Мамырыкъо Нуриет.