Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьы­рэм хъугъэ-шIагъэм техыгъэ спектаклэу «Тыкъэ итыгъужъ» зы­фи­Iорэр апэрэу къыгъэлъэгъуагъ.

Лъэпкъ шIэжьым, цIыфымрэ тыкъэзыуцухьэрэ дунаимрэ язэфыщытыкIэхэм щыIэныгъэм изэхъокIыныгъэхэм уасэ афэ­пшIыным фэшI уапэкIэ уплъэн зэрэфаем, фэшъхьаф гупшы­сэхэм афэгъэхьыгъэ къэгъэ­лъэгъоныр лIэужхэр зэзыпхырэмэ ащыщ.

Урысыем итхакIохэм, жур­налистхэм ясоюзхэм ахэтэу, адыгэхэм ядунай щызэлъашIэрэ сурэтышIэу Къат Теуцожь ытхыгъэм техыгъэу режиссерэу Хьакъуй Аслъан театрэм икъэгъэлъэгъон ыгъэуцугъ.

Егъэжьэгъур рэхьатэп

ОшIэ-дэмышIэу тыгъужъыр пшъэшъэжъыем тебани ылIыгъ. Тыкъэ ар зелъэгъум, мэшIо лыгъэм ыгу зэлъиштагъ, тыгъу­жъыр ыукIыгъ.

Тыгъужъым къыкIэныгъэ лъфыгъэ цIыкIур Тыкъэ ыгу­жъуакIэ къыдилъхьи, ипсэупIэ къыхьыгъ, ыпIугъ, адыгабзэ ри­­гъэшIагъ.

Тыгъужъым икъэбар, Тыкъэ изекIуакIэ цIыфхэм алъыIэсыгъэх.

ШакIохэм ярольхэр къэзы­шIыхэрэ Бэгъушъэ Анзор, Бо­лэ­къо Адам, Дэмэлэй Казбек, нэмыкI артистхэм уядэIузэ, къэгъэлъэгъоным икуупIэ гукIэ ухэхьэ.

Къуаджэм ипщ, артистыр Хьакъуй Андзаур, Iофтабгэу Фэмый, артистыр ХьатхьакIумэ Аскэрбый, нэмыкIхэм ярольхэр щыIэныгъэм къыхэхыгъэх. Чылэ зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэхэу къуаджэм щыпсэунхэу къэкощыжьыгъэхэм яхьаблэхэм ацIэхэр къагъэнэжьы ашIоигъоу зыдэтIысыгъэхэм ячIыпIацIэхэр афаусых. Пщым хапIэхэр аретых.

Лъэхъэнэ чыжьэм гукIэ уфызэплъэкIыжьмэ, адыгэмэ псэу­кIэу яIагъэр спектаклэм къызэрэщагъэлъагъорэм уегъэгушIо. Пщым имызакъоу, иIофтабгэхэм адыгэ шъуашэр ащыгъ, лъэгъупхъэх.

Зэгъэпшэнхэр

Пщыр, лъэпкъым илIыхъу­жъэу Мафэкъо Урысбый, артистыр Къэбэхь Анзор, мэзым щы­псэу­рэ ЛIыхъукIэ Тыкъэ, ащ ышна­хьыкIэу Чылэкъом, артистыр Жъудэ Аскэрбый, зэшхэм янэ, артисткэр КIэмэщ Разыет, фэшъхьафхэм яобразхэр режиссерым къызэригъэлъагъохэрэр гум рехьы. ЦIыфхэр зэфэшъхьафых яIэнатIэкIи, дунаим еплъыкIэу фыряIэмкIи.

ЗекIокIэ-шIыкIэхэр зэдгъа­пшэхэзэ, Тыкъэ ироль къэзы­шIырэ артистэу Тхьаркъохъо Теуцожь къыхэтэгъэщы. Тыкъэ гукIэгъоу хэлъыр, лъэпкъ шIэ­жьыр иапэрэ Iофыгъоу зэрэ­щытыр ролым къыщызэIуехы.

Тыгъужъ щырыр Тыкъэ зэрипIужьыгъэм Мафэкъо Урысбый къыриIолIагъэм бэмэ уаре­гъэгупшысэ. Тыгъужъыр хьэм фэдэ зэрэмыхъущтыр Мафэкъом занкIэу къыIуагъ — хэмыукъуагъэуи тэлъытэ.

Мафэкъор лъэпкъым илIы­хъужъэу зэрэщытыр цIыфхэм ашIэ, къыфэразэх. Ащ Илясэ ебгъапшэмэ, артистыр Джолэкъо Рэщыд, цIыфыр цIыфы зы­шIырэм унаIэ теодзэ.

Iашэр уикIалэ тепщэещта?

Къэгъэлъэгъоным анахь гу­мэкIыгъоу хэтлъэгъуагъэм щыщ пычыгъор гум хэпкIагъ.

Илясэ IашэмкIэ щэрыо Iэпэ­Iасэу зилъытэжьыщтыгъ. Iашэр ыIыгъэу Тыкъэ ыдэжь зэкIом, зэгурыIуагъэхэп. Нахь щэрыор зэрагъэшIэным фэшI псагъэм тырагъэфэнэу зэзэгъыгъэх.

Тыкъэ итыгъужъэу Джэф, ар­тистыр Зыхьэ Зуралбый, ышъхьэ кIэнкIэр тыригъэтIыс­хьи, омакъэу ыгъэIугъэм гур зэре­дзэ. Тыкъэ щэгыныр кIэнкIэм тыригъэфагъ. Иляс икIалэ ышъхьэ кIэнкIэр тырилъхьагъ, ау Iашэр зытырегъэпсыхьэм, гъэтырым теIункIэн ылъэкIыгъэп. ИкIалэ ыукIыным тещыныхьагъ.

Артистхэм театрализованнэ пычыгъор жьыр кIэтэу къагъэлъагъо.

ПкIантIэр къызэхырэ Иляс икIалэ зэриубытылIэжьыгъ…

Тхьэм къыхилъхьагъэу Тыкъэ шэкIо IэпэIасэу, щэрыоу щытыгъ. ЦIыф ыукIыщтыгъэп, хьэ­кIэ-къуакIэхэм, мэзым хэс псэу­шъхьэхэм ишхончыпэ афигъа­зэщтыгъ.

Пачъыхьэм иофицерхэр

Тыкъэ шхончэо IэпэIасэу зэ­рэщытыр хэгъэгум щашIэщтыгъ. Пачъыхьэм иполковникитIу къы­лъыкIуагъ дзэм хагъэ­хьанэу — зэрэщэрыом фэшI. Тыкъэ хьакIэхэр къеушъыигъэх шъхьае, адыригъэштагъэп. ­Лъэпкъ шэн-хабзэхэр адызэрихьи, ипсэупIэ къыгъэзэжьыгъ.

Артистхэм уяплъызэ, ролэу къашIырэм гукIэ зэрэлъыIэсы­хэрэм уегъэгушIо. Офицерыр шъуашэр щыгъэу адыгабзэкIи, урысыбзэкIи къызэрэгущыIэрэм къэгъэлъэгъоныр къыгъэбаигъ.

Тыгъужъ ныбжьыкIэхэм яроль­хэр гъэшIэгъонэу къашIы Тхьаркъохъо Мэрджанэтрэ Зы­хьэ Зуралбыйрэ. Тыгъужъхэм амакъэ мэзым зэрэщыIурэм, ахэр зэрэзэпэджэжьхэрэм тыкъэзыуцухьэрэ дунаим ишъэф­хэр къызэIуахых. Джэф янэ ыма­къэ зэхихы шIоигъоу мэ­лъыхъо, тыгъужъхэм ахэхьажьы. Рэхьатныгъэ ымыгъотэу Тыкъэ дэжь къэкIожьы.

Тэтэжъ егъэдаIох

Тэтэжъ, артистыр Хьакъуй Аслъан, дунаим еплъыкIэу фыриIэр, лъэпкъ гупшысэр, чыжьэу ыпэкIэ зэрэплъэрэр къэгъэ­лъэгъоным къыщыхэтэгъэщы.

— Кавказ заор кIэухым фэ­кIо, — еIо тэтэжъ Iушым.

Лъэпкъ орэдхэм гупшысэу ахэлъым уичIыгу бгъэлъэпIэн зэрэфаем къатегущыIэзэ адыгэ­мэ ящыIакIэ гукIэ ухещэ. Ана­хьэу дгъэшIагъорэмэ ащыщ ты­гъужъэу Джэфым уфэсакъын зэрэфаер къызэриIорэр.

Гулъытэ чан зиIэ тэтэжъым спектаклэр къегъэдахэ. Тэтэжъ Iушхэр гъашIэм сыдигъуи зэ­рэщытиIэхэр артистхэм IупкIэу къагъэлъагъо. ЩыIэныгъэм ыгу ыгъэкIоди, IэкIыб къэрал кIо­жьынэу гухэлъ зышIыгъэ Ел­мы­зэ, артистыр Ахъмэт Артур, изе­кIуакIэ дебгъаштэ пшIоигъоу къэгъэлъэгъоныр зэрэщытыри Кавказ заом къыпкъырыкIыгъэ къиныгъохэм ащыщ. Унагъор щыIэн, псэун фаеу Елмызэ елъытэ.

Джэф илъышIэжь

Тыкъэ бэрэ ыушъэфыгъэр Джэф фиIотагъ — янэ зэриу­кIыгъэр. Джэф ар гукъао щы­хъуи, Тыкъэ ытхьалэ шIоигъоу ыпшъэ зыридзагъ. Тыкъэ а уахът­эм чъыещтыгъэми, къэ­лъати, къамэр Джэф ыпшъэ хисагъ. «Сыда арэущтэу зыкIэп- шIагъэр?» — къэупчIэ Тыкъэ, ау Джэф ар къызэхихырэп, гур къытеожьырэп…

Зэфэхьысыжьыр

Лъэпкъ театрэм ихудожест­веннэ пащэу Хьакъуй Аслъан къэгущыIагъ. Къат Теуцожь пчэ­гум къыригъэблэгъагъ.

Къэгъэлъэгъоным лъапсэ фэ­хъугъэ хъугъэ-шIагъэхэр Джэ­джэхьаблэ, Иорданием ащы­зэхихынэу зэрэхъугъэр, спектаклэр лъэпкъ гупшысэм зэрепхыгъэр, режиссерым, артистхэм зэрафэразэр Къат Теуцожь хигъэунэфыкIыгъэх.

— Кавказ заор, адыгэ къуа­джэхэм ящыIакIэ, илъэс зэфэшъхьафхэр къэгъэлъэгъоным щытлъэгъугъэх, — къытиIуагъ республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан. — АдыгабзэкIэ кIорэ спектаклэр къуаджэхэм, Кавказ шъолъырым къащагъэлъагъомэ тигопэщт.

Къэгъэлъэгъоным тирайонхэм, IэкIыб къэралхэм къа­рыкIыгъэхэр, пшъашъэхэр бэ хъу­хэу еплъыгъэх.

ЕмтIылъ Нурбый.