Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм ихудожественнэ пащэ иIэнатIэ зыгъэцакIэу, республикэм искусcтвэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу Хьакъуй Аслъан гущыIэгъу тыфэхъугъ.

Джырэ уахътэ Лъэпкъ театрэм учIэхьаныр IэшIэхэп. Гъэ­цэкIэжьын Iофхэр щэкIох. Артистхэм зызыщагъэхьазырырэ фэтэрхэм, къэгъэлъэгъуапIэхэм псэолъэшIхэр арых ащытлъэгъу­гъэхэр. Сапэм хэтыхэу дэпкъхэм яшIушIэх. Театрэм макъэу чIэIукIырэр бэ, ау зыми игущыIакIэ къатшIэрэп. «Къахь, штэ, къыкIаI», — нэмыкI гущыIэхэр зэхэтэхых.

— ПсэолъэшIхэм тафэраз, гуетыныгъэ ахэлъэу Iоф ашIэ. Бжы­хьэм театрэр зэтырагъэпсы­хьажьыщтэу тагъэгугъэ, — къы­тиIуагъ Хьакъуй Аслъан.

Зэдештэх

— ПсэолъэшIхэмрэ творчествэм пылъхэмрэ яIофшIэнхэр лъэкIуатэха?

— Пшъэрылъэу яIэм елъытыгъэу IофшIэнхэр лъагъэкIуа­тэх. Пэрыохъу зэфэхъухэрэп. Зэдештэх. Артистхэм спектаклэхэм зафагъэхьазырыным фэшI чIыпIэ хэхыгъэхэр къагъо­тых. Тхьаусыхалэм иIоф зэрэкIэмыкIырэр тэшIэшъ, зэгурыIоныгъэ тхэлъэу творчествэм ди­штэрэ амалхэр къэтэгъотых.

— Аслъан, къызэрэпIорэмкIэ, Лъэпкъ театрэм гъэцэкIэжьын Iофхэр щэкIох нахь мышIэми, IофшIэныр лъышъо­гъэкIуатэ.

— Театрэр щыIагъ, непи щыI, неущрэ щыIакIэм диштэу на­хьышIум фэкIощт. Ащ сицыхьэ телъ.

Пшъэрылъ шъхьаIэр

— Лъэхъэнэ къызэрыкIоп тызыхэтыр. Театрэм ар къыдилъытэзэ, пшъэрылъ шъхьа­Iэу иIэм укъытегущыIэ тшIоигъу.

— Адыгабзэм, лъэпкъ культурэм театрэр афэлэжьэщт. Искусствэм пылъхэм яшIои­гъоныгъэ­хэр къыдэтлъытэхэзэ, спектак­лэхэр дгъэуцущтых, къэ­гъэлъэгъонхэр Адыгеим, къош респуб­ликэхэм, гъунэгъу Краснодар краим, IэкIыб къэралхэу тилъэп­къэгъухэр зыщыпсэухэ­рэм ащызэхэтщэщтых.

— Адыгабзэм игъэфедэн шъуфэлэжьэным фэшI спектаклэу къэжъугъэлъэгъощтхэр къыхэшъухыгъэха?

— Ахэр бэ мэхъух. Лъэпкъ театрэм иIофшIагъэ зыфэдгъа­зэмэ, узыгъэгушхорэ къэгъэлъэ­гъонхэр тиIэх.

— Сыгу рихьырэ гущыIэ дэгъу къэпIуагъэр. «Узыгъэгушхорэ», ащ гупшысэ инхэр есэпхых.

— Нурбый, тигулъытэхэр зэтефэхэу сэлъытэ. ЗэкIэри тыубыным, щыбзэ нэдым кIэдгъэкIыным, дгъэушIоркъыным тафытегъэпсыхьагъэу къытэзыIокIыхэрэм таIокIэ. ЩыIэныгъэм дэгъоу хэтлъагъорэр, цIыфхэм дэхагъэу ахэлъыр театрэм къыщыдгъэлъагъохэ тшIоигъу. ШIушIагъэмрэ дэха­гъэм­рэ уагъасэ. Щысэ зытепхырэм укIырыплъызэ, хэгъэхъонхэр зэрэпшIыщтхэм уегупшысэ.

— ТызыгъэгумэкIырэ Iофыгъохэри театрэм къыгъэлъагъохэзэ, нахьышIум тыфищэ зэрэтшIоигъор арыба къэпIо­нэу узыфаер?

— ЩыкIагъэхэм тябгъукIощтэу къасIорэп. Адыгабзэм изэгъэшIэн къэгъэлъэгъоным къыщы­хэбгъэщынэу уфаемэ, щыIэныгъэм къыхэхыгъэ хъугъэ-шIагъэ­хэм зафэбгъэзэн, театрализованнэ гъэпсыкIэ иIэу цIыфхэм алъыбгъэIэсын фае.

— Шъхьахынэхэм, тыгъуа­кIохэм, IофшIэныр зэхэзыщэн зымылъэкIыхэрэм…

— КъызгурыIуагъ зыфапIорэр. ТябгъукIощтэп, ахэри къэдгъэ­лъэгъощтых.

— Театрэр лъыкIотэным фэшI пьесэ дэгъу, ар зыгъэуцущт режиссер IэпэIасэ, ясэнэхьат фэгъэсэгъэ артистхэр ищыкIагъэх.

— Дэгъум гъунэ иIэп. КъызыфэпIуагъэхэр тиIэх, IофшIэныр лъыдгъэкIотэщт.

Зэнэкъокъур

— Къэгъэлъэгъоныр пьесэм къыщежьэ.

— Къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэу рес­публикэм культурэмкIэ и Ми­нистерствэ зэхищэгъэ зэнэкъо­къум шIуагъэ къыхьыгъ. Темэ зэфэшъхьафхэмкIэ атхыгъэ пьесэхэр тиIэх. Тызыхэдэн щыI.

— АцIэ къепIонэу уфаеба?

— Хьау, тыгуIэнэу сыфаеп. Къатхыгъэхэм Iоф зыдашIэжьын фаехэри ахэтых.

Агъэуцущтхэр

— Урысыем итхакIохэм, журналистхэм ясоюзхэм ахэтэу, Урысыем инароднэ сурэтышIэу Къат Теуцожь итхыгъэ Iоф дэшъошIэ.

— «Тыкъэ итыгъужъ» зыфиIорэр мэлылъфэгъум и 8 – 9-м Мыекъуапэ къыщыдгъэлъэгъон тимурад.

— Ар зыфэгъэхьыгъэр къы­таIоба.

— ЦIыфымрэ тыкъэзыцухьэрэ дунаимрэ язэфыщытыкIэ къэ­гъэлъэгъоныр ехьылIагъ. Тыгъу­жъыр цIыфхэм ахэт, щыIэны­гъэр елъэгъу, хэта е сыда къыхихыщтыр?

— «Налмэсым» икъэгъэлъэ­гъуапIэ спектаклэхэр щыкIощтых. Апэу тызэплъыщтыр къыхэшъухыгъа?

— Гъэтхапэм и 19-м «Гъа­шIэм имэзищ» зыфиIоу Мамый Ерэджыбэ ытхыгъэр къэдгъэлъэ­гъощт.

— Ари оры зыгъэуцугъэр. Артистхэм ацIэ къепIомэ дэгъу.

— Джолэкъо Рэщыд, КIэмэщ Разыет, Даур Жан, Хьакъуй Андзаур, Болэкъо Адамэ къэгъэлъэгъоным хэлажьэх.

— Театрэм и Дунэе мафэ сыда тызэплъыщтыр?

— Гъэтхапэм и 27-м Адыгэ Республикэм итеатрэхэр зэгъу­сэхэу мэфэкI зэхахьэм хэлэжьэщтых. Пчыхьэзэхахьэр «Нал­мэсым» и Унэ щыкIощт.

Ч. Муратэм ытхыгъэу «Iэ­натIэм игъэрхэр» гъэтхапэм и 31-м къэдгъэлъэгъощт. Артистхэу Бэгъушъэ Анзор, Ахъмэт Артур, Къэбэхь Анзор, Жъудэ Аскэрбый, Хьакъуй Андзаур, КIэмэщ Разыет, ХьатхьакIумэ Аскэрбый, Болэкъо Адамэ рольхэр къашIыщтых.

— КIэу тызэплъыщтхэр икъоу къэпIуагъэп.

— «Къэзыгъэзэжьырэр Тхьэм ештэжьы» зыфиIорэр Нэгъой Инвер егъэуцу. Исуп Тимур ирежиссерэу «Бромберг щыкIогъэ процессыр» зыфиIорэр егъэхьазыры. Пьесэр тшIогъэшIэгъон. Урысыем итхакIохэм, журналистхэм ясоюзхэм ахэтэу Дэрбэ Тимур ытхыгъ. Ар бжыхьэм къэдгъэлъэгъон тимурад. НэмыкI пьесэхэри тиIэх, кIэу къатхыщтми тяжэ.

Мурадхэр

— Шъуимурадхэр иных. Теат­рэр ыпэкIэ лъыкIотэным фэшI сыда анахьэу ищыкIагъэу плъытэрэр?

— Творчествэм пылъ купыр зэгурыIон, зэрэлъытэн фае. Режиссер, артист дэгъухэр тиIэх. Артист ныбжьыкIэхэр тищыкIагъэх. Творческэ купым лIэуж заулэ щызэдэлэжьэн фаеу сэлъытэ. Театрэм цIыфыр егъа­сэ, щыIэныгъэм нахь куоу хещэ. УиныдэлъфыбзэкIэ къэпIон плъэкIыщтыр нэмыкI бзэхэм къазэрэхэщырэр театрэм щызэхахы.

— «Адыгэ макъэм» иредакцие сыкъикIыгъэу театрэм сыкъакIозэ, «Куцэр теуцогъу- теуцогъоу» зэрэлъыкIуатэрэм, цIыфым ищыIакIэ сягупшысагъ.

— Куцэр чэрэгъузэ ыпэкIэ лъэкIуатэ. ЦIыфыри щыIэныгъэм щылъэкIуатэ. Театрэм епхыгъэ гупшысэх тызытегущыIэрэр. Республикэм и Правительствэ лъэшэу тыфэраз. Лъэпкъ театрэр зы чIыпIэ итэп, имурадхэм афэкIо. Хабзэм икъулыкъушIэ­хэр тиIэпыIэгъухэу шIыкIэшIу­хэр къэдгъотыщтхэу, театрэм ипчъэ­хэр бжыхьэм къызэIутхыжьыщтхэу тэгугъэ.

— Шъуимурадхэр къыжъудэхъунхэу шъуфэтэIо.

— Тхьашъуегъэпсэу.

ЕмтIылъ Нурбый.