Урысые Федерацием дзюдомкIэ ихэшыпыкIыгъэ командэ итренер шъхьаIэу, Урысыем, Адыгэ Республикэм язаслуженнэ тренерэу Тао Хьасанбый уахътэм диштэрэ Iофхэм къатегущыIэ тшIоигъоу гущыIэгъу тыфэхъугъ.

— Лъэхъэнэ къызэрыкIоп тызыхэтыр, ау ащ емылъытыгъэу мурадэу тиIэр бэ, — къеIуатэ Урысыем испорт щыцIэрыIоу Тао Хьасанбый. – Мэфэ заулэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, Израиль дзюдомкIэ дунэе зэIукIэгъоу щыкIуагъэм тыхэлэжьагъ.

«Щылыч пэIо­шхом» фэбэнагъэх

— Дунэе зэIукIэгъоу «Щы­лыч пэIошхор» зэрэкIуагъэм нахь игъэ­кIотыгъэу къытегущы­Iэба.

— Хэгъэгу 70-м нахьыбэмэ ябэ­нэкIо 500-м ехъу Израиль икъа­лэу Тель-Авив щызэIукIагъэх. Урысыем дзюдомкIэ ихэшыпыкIыгъэ командэ зэнэкъокъум чанэу хэлэжьагъ.

— ХагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къыдэзыхыгъэхэм ацIэхэр къытфепIохэ тшIоигъу.

— Темерлан Башаевым, кг 100-м къехъу, тыжьыныр къыдихыгъ.

Москва хэкумрэ Темыр Осетием — Аланиемрэ ябэнакIоу Аслан Лаппинаговым, кг 81-рэ, ящэнэрэ чIыпIэр къыхьыгъ.

Ростов ыкIи Свердлов хэкухэм ябэнакIоу Нияз Ильясовым, кг 100, джэрзыр къыди­хыгъ.

Иркутскэ хэкум щыщ бэнакIоу Рамазан Абдулаевыми, кг 60, джэрзыр къыфагъэшъошагъ.

— ТибэнакIохэм медали 4 къыдахыгъ. Ар гъэ­хъагъэу олъыта?

— Ары, сэлъытэ. Дунэе дзюдом щыцIэрыIохэ Франциер, Италиер, Германиер, Венгриер, Грузиер, Азербайджан, Португалиер, США-р, Бразилиер, Нидерландхэр, Беларусыр, Великобританиер, Болгариер, Тыркуер, Урысыер, нэмыкIхэри хэлэжьагъэх. Израиль щыщхэри зэнэкъо­къум щыбэнагъэх.

Зэфэхьысыжьхэр

— Дунэе зэIукIэгъум сыд фэдэ гупшысэха уигъэшIыгъэ­хэр?

— Олимпиадэ джэгунхэм ахэ­лэжьэщтхэм якъыхэхын, сэнаущыгъэ зыхэлъ ныбжьыкIэхэм яIэпэIэсэныгъэ хагъэхъоным фэшI тынаIэ зытедгъэтын фаер, нэ­мыкI­хэри къыхэдгъэщыгъэх. «Щылыч пэIошхом» тызэрэхэлэжьагъэм шIуагъэ къытфихьыгъ.

— Рио-де-Жанейро щыкIогъэ Олимпиадэ джэгунхэм дышъэр къащызыхьыгъэ Мудрэнэ Бис­лъан «Щылыч пэIо­шхом» щыбэнагъэп.

— Мудрэнэ Бислъан зэнэкъо­къум зыфигъэхьазырыгъ, ау шъобжыр ыгъэхъужьынэу игъо ифагъэп. Бислъан бэкIэ тызыгъэ­гугъэрэ бэнакIохэм ащыщ. Адыгэ кIалэхэр Израиль дэгъоу щыбэнагъэх. Медальхэр къыдахын амылъэкIыгъэми, уащытхъунэу зыкъагъэлъэгъуагъ, хэп­шIыкIэу якъулай хагъахъо.

— Олимпиадэ джэгунхэр чыжьэхэп. БэнакIоу хэлэ­жьэщтхэм якъыхэхын Iоф зэрэдапшIэрэр тэшIэ.

— АцIэхэр къесIощтхэп. Гуеты­ныгъэ ахэлъэу загъэхьазыры — джар хэушъхьафыкIыгъэу къы­хэсэгъэщы.

— Дунэе дзюдор зэрэлъыкIуатэрэм сыда къыхэбгъэщырэр?

— Францием, Грузием, Азербайджан, Японием, нэмыкIхэм яхэхъоныгъэхэр тэлъэгъух. Дзюдор лъэкIуатэ, алырэгъум бэ­накIохэр псынкIэу щэгупшысэх, къулаир дэгъоу щагъэфедэ. ТапэкIэ тиIофхэр нахьышIу зэрэхъу­щтым тыпылъ.

Шъолъырхэм загъэхьазыры

— Хьасанбый, Урысыем ихэшыпыкIыгъэ командэ къебгъэблэгъэщтхэ бэнакIохэм якъыхэхын Iоф къинба?

— Сизакъоу ар зесхьэрэп, тренер гуадзэхэр сиIэх. Зэнэкъо­къухэм салъэплъэ. Егъэджэн-зыгъэсэн зэIукIэгъухэр зэхэтэщэх.

— Щылэ мазэм Шъачэ зэIукIэгъоу щышъуиIа­гъэм сыда анахьэу къы­хэбгъэщырэр?

— Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Краснодар краим нахь сакъытегущыIэ сшIоигъу. БэнэкIо дэгъухэр яIэх. Урысыем инэ­мыкI шъолъырхэри зэнэкъокъу инхэм афэхьазырых.

— Адыгэ Республикэм ибэнэкIуи 3 Урысыем ихэшыпыкIыгъэ командэ хэт.

— Ордэн Андзаур, Мерэм Дамир, Датхъужъ Алый яIэпэIэсэныгъэ хагъахъо. Европэм щы­кIощт дунэе зэIукIэгъухэм ахэлэжьэнхэу загъэхьазыры. Адыгэ Республикэм дзюдомкIэ испорт еджапIэу Кобл Якъубэ ыцIэ зыхьырэм ипащэу Бастэ Сэлымэ гъусэныгъэ дытиIэу ныбжьыкIэхэм хэушъхьафыкIыгъэу Iоф адэтэшIэ.

— Хьасанбый, Къэбэр­тэе-Бэлъкъарым уща­пIугъ, Адыгэ къэралыгъо университетым физкультурэмрэ дзюдомрэкIэ и Институт къэзыухыгъэмэ уащыщ, Мыекъопэ бэнэпIэ еджапIэм зыщыбгъэсагъ.

— КъэпIуатэрэр тэрэз. Дунаим щыцIэрыIо тренерэу, кIэлэегъа­джэу Кобл Якъубэ лъапсэ зыфишIыгъэ зыгъэсапIэм сызэрэщеджагъэм сырэгушхо. Адыгеим идзюдо шэн-хэбзэ дэгъухэр иIэх. Спортымрэ щыIэныгъэмрэ зэпхыгъэхэу ныбжьыкIэхэр апIух. Аныбжь елъытыгъэу алырэгъум щымыбэнэжьхэрэр пIуныгъэ Iоф­хэм ахэлажьэх.

— Хэта зыцIэ къепIощтыр?

— Ахэр бэ мэхъух. Адыгэ Республикэм дзюдомкIэ и Федерацие ипащэу Лъэустэнджэл Мурат зэу къахэзгъэщы сшIоигъу. Спорт еджапIэм ипащэхэм, бэнакIохэм яIофхэм ащыгъуаз, IэпыIэгъу афэхъу, егъэджэн- зэIукIэгъухэр зэхещэх.

— Израиль шъузэрэщыIагъэм къыфэдгъэзэжьы сшIоигъу. Тилъэпкъэгъу­хэм шъуаIукIагъэба, бэнакIо къахэкIыщта?

— УпчIэ дэгъу. Адыгэхэр итэкъухьагъэхэу дунаим щэпсэух. Спортым пыщагъэхэм, искусствэм пылъхэм таIокIэ, Iоф зэ­дэтшIэн тимурад. Зэпахырэ узым къыхэкIэу Израиль ис адыгэхэм таIукIэнэу хъугъэп.

Спорт псэуалъэхэм ахэхъо

— Адыгеим испорт псэуа­лъэхэм уяплъыгъ, сыда къахэбгъэщырэр?

— Сигуапэу сяплъыгъ. Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат физкультурэм, спортым, цIыфхэм япсауныгъэ гъэпытэгъэным мэхьэнэ ин ареты. Мыекъуапэ имызакъоу, районхэм спорт унэшхохэр къащызэIуахыгъэх. КъумпIыл Мурат спортым гукIэ фэлажьэу сэлъытэ, тызэ­IукIэмэ тызытегущыIэщтыр ма­кIэп.

— Адыгеир къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъурэм игъэкIотыгъэу зыфэтэ­гъэхьазыры.

— Ар мэфэкIышху, спорт зэнэкъокъухэри зэхащэмэ тигуа­пэу тахэлэжьэщт.

— 2021-рэ илъэсым Урысыем дзюдомкIэ изэнэ­къокъу Мыекъуапэ щыкIощт.

— Iоныгъо мазэм и 23-м зэнэкъо­къур рагъэжьэнэу щыт. Адыгеир спортышхом игупчэ зэрэхъугъэр ащ къеушыхьаты. Республикэм испорт хэхъоныгъэ­хэр ышIынхэу сыфэлъаIо.

— УигухэлъышIухэр къыб­дэхъунхэу пфэтэIо.

— Тхьауегъэпсэу.

ЕмтIылъ Нурбый.