Джэджэ районым итхылъеджэпIэ Гупчэ зычIэт унэр загъэцэкIэжьым ыуж бэкIэ нахь зэтегъэпсыхьагъэ хъугъэу къызэIуахыжьыгъ.

— ТхылъеджапIэм тарихъ гъэшIэгъон пылъ. Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу, Урысыем, Адыгеим, Ингушетием культурэмкIэ язаслуженнэ IофышIэу ШъэуапцIэкъо Аминэт тызэрэщигъэгъо­загъэу, 1930-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу районым итхылъеджапIэ Iоф ешIэ.

Джэджэ районым иадминистрацие ипащэ иунашъокIэ 1993-рэ илъэсым ар зычIэт унэр тарихъ ыкIи шIэныгъэ мэхьанэ зиIэ псэолъэ хэхыгъэ­хэм ахалъытагъ.

1903-рэ илъэсым сатыушIэу Касаткиным иунэу щытыгъэр тарихъымрэ культурэмрэ шIукIэ къахэнагъ. Унэр шIуагъэ къытэу щыIэныгъэм щагъэфедэным фэшI хэбзэ къулыкъушIэхэр кIэщакIо фэхъухи, тхылъеджапIэ къыщызэIуахыгъ.

ЗагъэцэкIэжьым ыуж

ТхылъеджапIэр зычIэт унэр загъэцэкIэжьым ыуж зэхъокIыныгъабэ фэхъугъ. IофшIэныр зэрэригъэжьэжьырэм фэгъэхьыгъэ зэхахьэу Джаджэ щыкIуагъэм респуб­ликэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу ШъэуапцIэкъо Аминат къыщыгущыIагъ. Ащ къызэриIуагъэу, лъэпкъ проектэу «Культурэм» игъэцэ­кIэн къыдыхэлъытагъэу мыр къызэIуахыжьыгъ, респуб­ликэм ия 8-рэ модельнэ тхылъеджапIэ хъугъэ.

Гъэсэныгъэм, щыIэныгъэм илъэныкъуабэ къызэлъызыубытырэ тхылъеджапIэр лъэхъа­ным епхыгъэу зэтырагъэпсыхьагъ. Ком­пьютерхэр, нэры­лъэгъу IэпыIэгъухэр, еджапIэхэр, фэшъхьаф­хэри нэплъэгъум итых. ЦIыфхэм ящыкIэгъэ къэбарыкIэхэр зэрагъэшIэнхэм фэшI амы­лышIухэр яIэх. Технологиеу агъэфедэщтыр дунэе шапхъэхэм афэбгъадэ хъущт.

Джэджэ районым иадминистрацие ипащэ иIэнатIэ зыгъэ­цэкIэрэ Хьаджымэ Вячеслав зэхахьэм къыщиIуагъ лъэпкъ проектэу «Культурэм» ишIуагъэкIэ тхылъеджапIэр зэтырагъэпсыхьажьын зэралъэкIыгъэр.

Районым ипащэ Адыгэ Рес­публикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, республикэм куль­турэмкIэ и Министерствэ лъэшэу зэрафэразэр зэIукIэгъум къыщиIуагъ.

Федеральнэ, республикэ, район бюджетхэм къахахыгъэ ахъщэмкIэ агъэкIэжьыгъэ тхылъеджапIэр итеплъэкIи дахэ. Унэм теплъэу иIэр къагъэнэ­жьызэ, IофшIапIэм ыкIоцI зэ­хъо­кIыныгъэхэр фашIыгъэх, иинагъэ квадрат метрэ 25-рэ хагъэхъуагъ.

ТхылъеджапIэр зыдэщыт чIыпIэри нахь зэтегъэпсыхьагъэу къэлъэгъоным пае Iофыгъуабэ зэшIуахыгъ. ЯщыкIэ­гъэщт литературэр, мебелыр, техникэр ащэфыгъэх.

Шэн-хабзэхэр

ШъэуапцIэкъо Аминэт иеп­лъыкIэхэм къащыхигъэщыгъ шэн-хабзэхэм якъэIэтыжьын фэгъэхьыгъэ Iофыгъохэр тхылъеджапIэм зэрэщагъэцэкIэщтхэр. Джэджэ районым лъэпкъыбэ щэпсэу. Зэхэхьэ гъэшIэгъонхэр зэхащэхэзэ, лъэпкъхэр нахьы­шIоу зэрэшIэщтых, ятарихъ, шэн-хабзэхэр къызэфаIотэщтых. ЦIыф цIэрыIохэр зэIукIэгъухэм арагъэблэгъэщтых.

Унагъохэр тхылъеджапIэм щызэIукIэнхэм, ягупшысэхэр къызэфаIотэнхэм, зэджэщтхэ тхылъхэр, журналхэр, гъэзетхэр къыхахынхэм фэшI IэпыIэгъу афэхъущт цIыфхэри гъэнэфагъэх.

Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр зыщызэхащэнхэ алъэкIыщт залышхор идэхагъэкIи, гъэпсыкIэу иIэмкIи гуIэтыпI. ЯшIэныгъэ хагъэхъоным, видеофильмэхэр къыщагъэлъэгъонхэм, артистхэм, нэмыкIхэм аIукIэнхэм афэшI тхылъеджапIэм амалышIухэр щагъотыщтых.

Интернетыр, Лъэпкъ электрон тхылъеджапIэр, фэшъхьафхэри цIыфхэм агъэфедэщтых.

ТхылъеджапIэм икъызэIухын ехьылIэгъэ зэхахьэм Джэджэ районым инароднэ депутатхэм я Совет итхьаматэу А. Г. Самохваловар, культурэм, гъэсэныгъэм яIофышIэхэр, районым щыпсэухэрэр, журналистхэр хэлэжьагъэх. ЛэжьэкIо къызэры­кIохэр, ныбжьыкIэхэр пащэхэм лъэшэу зэрафэразэхэр зэха­хьэм къыщаIуагъ.

Тхылъыр шIэныгъэм иIун­кIыбз. ЦIыфыр тыдэ щыIэми, шIэныгъэм лъэкIо. Джэджэ районым и Гупчэ тхылъеджапIэ екIурэ гъогур цIыфхэм шIукIэ ашIэ. ЗэIукIапIэ, зыгъэсапIэ афэхъугъэ унэу алъытэ. Iоф­шIакIоу ащ Iутхэр ясэнэхьат феджагъэх, гуфэбэныгъэ ахэлъэу еджакIохэм апэгъокIых, «шъукъеблагъ» араIо. ШIукIэ тэри теблэгъэщт, тафэтхэщт.

ЕмтIылъ Нурбый.

Сурэтхэр зэхахьэм къыщытырахыгъэх.