«Адыгэ радиор — сищыIэныгъ!»
Илъэс 41-рэ Адыгэ радиом Iоф щызышIэгъэ ЛъэпцIэрышэ Къунчыкъо непэ, шэкIогъум и 20-м, ыныбжь илъэс 70-рэ хъугъэ.
«КъэзыIорэр Мыекъуапэ. Адыгэ радиом икъэтынхэр регъажьэх», — Цурмыт Бибэ ымакъэ, къашIэжьырэ мэкъамэхэр (позывные) кIэтэу адыгэ радиом икъэтынхэр эфирым къихьэщтыгъэх. Ащ къыкIэлъыкIощтыгъэ гущыIэхэр: «Шъуимафэ шIу, радиом къедэIурэ ныбджэгъухэр! КъэбарыкIэхэм шъуядэIунэу шъукъетэгъэблагъэ!» — ЛъэпцIэрышэ Къунчыкъо ыкIи ащ иIофшIэгъухэм къыпадзэжьыти, къыдэкIыгъор лъагъэкIуатэщтыгъ.
Джамбэчые гурыт еджапIэр, нэужым Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым филологиемкIэ ифакультет къызеуххэм, ЛъэпцIэрышэ Къунчыкъо Аскэрбый ыкъом зыщеджэгъэ гурыт еджапIэм кIэлэегъаджэу ыгъэзэжьыгъагъ. Илъэсихым къакIоцI мафэ къэс сыхьат хырых аригъэхьызэ, шэмбэт мафэри хэтэу, адыгабзэмрэ литературэмрэкIэ, урысыбзэмрэ литературэмрэкIэ Къунчыкъо ригъаджэщтыгъэх. Ащ фэдэу щытзэ гъэзетым ащэжьынэу щытыгъэ Цуекъо Юныс ычIыпIэ Адыгэ радиом аштэнэу цIыф ящыкIагъэу къызэхъум, къякIун фэдэ кIалэ Джамбэчые гурыт еджапIэм Iоф зэрэщишIэрэр радиокомитетым щашIэнэу хъугъэ: «Унэрэкъо Рае сигугъу афишIи, Къуекъо Налбый плъакIо еджапIэм къэкIогъагъ. Ащыгъум Адыгэ радиом итхьамэтагъэр ХъутIыжъ Ким», — гукъэкIыжьхэмкIэ къыддэгуащэ Къунчыкъо. «ЗэлъашIэрэ драматургэу Бахъукъо Ерэджыбэ завучэу Джамбэчые еджапIэм иIагъ. Ар къысщытхъугъ ыкIи Адыгэ радиом Iоф щысшIэнэу сыкъырагъэблэгъагъ. Дыхъу Хьисэ тхьаматэм игуадзэщтыгъ, Цурмыт Бибэ, Хьанэхъу Асхьад, Цурмыт Шумафэ, Къуекъо Налбый зы кабинетым садычIэсыгъ», — къеIотэжьы Къунчыкъо. Чылэм къыдэкIыгъэ кIэлэегъаджэм Адыгэ радиом ищыIэныгъэ зэблихъугъ. Журналистикэм хэщагъэ хъугъэ. Корреспондент-зэхэщакIоу, аужырэ къэбархэм яредакторэу, редактор шъхьаIэу, отделым ипащэу, тхьаматэм радиокъэтынхэмкIэ игуадзэу, радио къулыкъум ипащэу — IэнэтIэ зэфэшъхьафхэм атетэу ЛъэпцIэрышэ Къунчыкъо ищыIэныгъэ гъогу Адыгэ радиом фигъэшъошагъ. 1996-рэ илъэсым Адыгэ радиор зызэхащагъэр илъэс 70-рэ зэхъум, «Адыгэ Республикэм изаслуженнэ журналист» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфагъэшъошагъ. «Ар къэзыушыхьатырэ бгъэхалъхьэмрэ тхылъымрэ къысэзытыжьыгъагъэр Адыгэ Республикэм иапэрэ Президентэу Джарымэ Аслъан. Урысыем хэутын IофхэмкIэ и Министерствэ ибгъэхалъхьэу «Радист гъэшIуагъ» зыфиIорэр ащ къыкIэлъыкIуагъ. Адыгэ радиом икъэтын анахь гъэшIэгъонэу, цIыфхэм шIу алъэгъущтыгъэ «Гумызагъэ» КIыкI Юрэрэ Пэрэныкъо Разиетрэ къызэдашIы зэхъу лъэхъаныр гъэшIэгъон дэдагъ, а уахътэр Адыгэ радиом идышъэ лъэхъаныгъ. Радиом унэ пэпчъ пIоми хъунэу щедэIущтыгъэх. АдыгеимкIэ радио зэрыщэгъагъэр мини 100 хъущтыгъэ. Радио къэбарлъыгъэIэс къэтынхэу «Тыгъуас. Неп. Неущ.», «Тхьамафэм изэфэхьысыжьхэр» зыфиIохэрэр зэрэсшIыщтыгъэхэм нэмыкIэу «Къоджэ щыIакIэм» иредакторэу Iоф сшIэнэу хъугъэ. Нэхэе Руслъани, Бэгъ Нурбыйи, Мырзэ Дзэпщи садэлэжьагъ. Къуекъо Налбый тхылътедзапIэм защэжьым, ащ ычIыпIэкIэ радиом иредактор шъхьаIэ сашIыгъагъ. Апэ Радиокомитетым, нэужым телерадиокомпаниеу «Адыгеим» тхьаматэу къызэкIэлъыкIоу тетыгъэхэ Чэсэбый Вячеслав, КIэрэщэ Аслъанбэч, ЕмыкI Нурджан, ахэм нахь ныбжьыкIэу къакIэлъыкIуагъэхэми Iоф адэсшIагъ. ЗэкIэ сиIофшIэгъухэм сафэраз».
ЛъэпцIэрышэ Къунчыкъо кIырыплъыхэзэ журналист ныбжьыкIабэхэм тхэкIэ амалхэр къызIэкIагъэхьагъэх. 1995-рэ илъэсым апшъэрэ еджапIэм ыуж Къэралыгъо телерадиокомпанием Iоф сшIэнэу сызIохьэм, радиожурналистикэмкIэ сиапэрэ кIэлэегъэджагъэр, сызкIырыплъыщтыгъэр, фэIазэу адыгабзэр зэригъэфедэрэмкIэ сызэхъуапсэщтыгъэр Къунчыкъу. Правительствэм е Парламентым язэхэсыгъохэм афэгъэхьыгъэ къэбархэр ымытхыжьхэу, занкIэу гущыIэухыгъэ псаухэр къариIозэ харигъэутыжьыщтыгъэх. Ар сэркIэ сэнэхьат шэпхъэ лъагэу, джащ фэдэу, журналистхэм «с колес» зыфаIорэ шIыкIэм тетэу, Iоф сшIэшъуным, Къунчыкъо сыкIырыплъызэ, зыфэзгъасэщтыгъ.
ЛъэпцIэрышэ Къунчыкъо илъэс зэфэшъхьафхэм Iоф дэзышIагъэхэм ар шIукIэ агу илъ.
ГутIэ Саниет — Адыгэ Республикэм изаслуженнэ журналист, тхакIо: «Къунчыкъо илъэс 30 фэдизрэ Iоф дэсшIагъ, къэбарыкIэ радиокъэтынхэр Къунчыкъу, Къонэ Гощпакъ, сэры аIоу зэдэтшIыщтыгъэх. Гощпакъэ тыдэ бгъэкIуагъэми, зыгорэ диктофоным къытримытхэу къэкIожьыщтыгъэп, сэ псынкIэу сытхэжьыщтыгъэ, Къунчыкъо редактировать тишIыжьыщтыгъэ, къызэхигъэуцожьыщтыгъэ. «Команда» зыфаIорэм фэдэу, куп зэдекIоу тызэгъусэу Iоф зэдатшIэщтыгъэ. Къунчыкъо анахь къыхэзгъэщырэ инэшанэхэр: щэIэгъэшхо хэлъ, ышIэрэм елъытыгъэу апэ иуцощтэп, укIытапх, адыгабзэм къызэкIэмыкIожьынэу, фэIазэу рэлажьэ».
Къонэ Гощпакъ — Адыгэ Республикэм изаслуженнэ журналист: «Къунчыкъо радиом Iоф щысшIэнэу саригъэштэгъагъ. ЦIыфыгъэшхо хэлъ. Ымакъэ Iэтыгъэу егъашIэми къыддэгущыIагъэп. Ухэукъуагъэми, занкIэу къыптриубытэу къыуимыIоу къыуигъашIэщтыгъэ, узкIыригъэплъыщтыгъэ. Композиторхэм, тхакIохэм зэкIэми ацIэ ышIэу «фонотекэу» тиIагъ. Лъытэныгъэшхо фэтэшIы».
ХьакIэмыз Сусан – КъТРК-у «Адыгеим» радиокъэтынхэмкIэ икъулыкъу ипащ: «Адыгабзэр информационнэ, къэбар къэIотэкIэ шапхъэм илъэу Къунчыкъо зэригъэфедэрэр бгъэшIэгъонэу щыт. Адыгэбзэ текстыр занкIэу урысыбзэкIи зэредзэкIыжьышъу. Тхыгъэм ар хэплъэжьыгъэ хъумэ, тыгу рэхьат, пстэуми тиупчIэжьэгъу. Аужырэ илъэсхэм згъэунэфыгъэу сшIогъэшIэгъонэу зы нэшанэ хэлъэу къыхэзгъэщыгъ — адыгэ лъэпкъ мэкъамэр, адыгэ орэдхэр, анахьэу Быщтэ Азэмат къыIохэрэр, лъэшэу икIасэх. Икабинет учIэхьагъэми, зыгъэпсэфыгъо такъикъ горэм, тхьакIумэIулъхьэхэр Iулъхэу адыгэ орэдышъохэм, адыгэ орэдхэм ядэIоу олъэгъу. Лъэпкъ культурэм осэшхо фешIы. УдэлэжьэнкIэ — исэнэхьат шапхъэхэр лъагэх, цIыф гупсэф».
ХьэцIэцIэ Ларис — КъТРК-у «Адыгеим» икъэбарлъыгъэIэс къулыкъу ипащэ игуадз: «Къунчыкъо къэIуакIэхэмкIэ, урыс гущыIэхэм язэдзэкIынкIэ бэрэ теупчIыжьэу къыхэкIы. Республикэм итарихъ хъугъэ- шIагъэхэр, ахэр зыщыIэгъэ илъэсхэр зэкIэ дэгъоу къешIэжьых. ЧIыпIацIэхэр, тымгъэфедэжьырэ гущыIэхэм ятхыкIэхэр къытеIожьых. Сыд фэдэрэ упчIэми иджэуап къыуитыжьыщт. «ЭнциклопедиекIэ» теджэ. ШэнышIу, цIыфышIу дэд!»
Къыхэзгъэщымэ сшIоигъу Къунчыкъо унэгъо дахэ зэриIэр. Ишъхьэгъусэу Нурет Адыгэ Республикэм икIэлэцIыкIу сымэджэщ кIоцI узхэмкIэ иотделение илъэс 34-рэ медицинэ шыпхъу шъхьаIэу щылэжьагъ. Къунчыкъорэ Нуретрэ зэдапIугъэ якIалэу СултIани, ятэ кIырыплъызэ, кIэлэцIыкIу телевизионнэ къэтынхэм илъэситфырэ язещакIоу щытыгъ. Ау гурыт еджапIэм ыуж апшъэрэ учреждением июридическэ факультет къыухыгъэу рэлажьэ. Къунчыкъо анахь зыщыгушIукIырэмэ ащыщ илъэсищырэ ныкъорэ зыныбжь икъорэлъфэу Астемир.
«Адыгэ радиор сыд къызэрэпщыхъурэр?» сIуи Къунчыкъо сызеупчIым, «Адыгэ радиор — сищыIэныгъ!» — джэуап къыситыжьыгъ. ТиIофшIэгъу нахьыжъэу, адыгэ журналистикэмкIэ тикIэлэегъаджэу ЛъэпцIэрышэ Къунчыкъо имэфэкI мафэкIэ тыфэгушIо, псауныгъэ пытэ иIэу, бэгъашIэу, иунагъо ихъяр ылъэгъоу щыIэнэу тыфэлъаIо!
Тэу Замир.