Адыгэ шъуашэм и Мафэ онлайн-зэхахьэм зэрэщыхагъэунэфыкIыгъэм къыпкъырыкIыгъэ гупшысэхэр лъэпкъ шIэжьым епхыгъэх.

Республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэр» кIэщакIо фэхъугъэу, адыгэ шъуа­шэм и Мафэ зыдгъэмэфэкIырэр илъэси 9 хъугъэ. 2014-рэ илъэ­сым къыщегъэжьагъэу хэбзэ шапхъэ хэлъэу республикэм мэфэкI зэхахьэхэр щызэхащэх.

— Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Краснодар краим, Урысыем инэмыкI шъолъырхэу тилъэпкъэ­гъухэр зыщыпсэухэрэм, адыгэ­хэр зэрыс къэралхэм лъэпкъ шъуашэм и Мафэ игъэкIотыгъэу ащагъэмэфэкIы, — къытиIуагъ Адыгэ Хасэм итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан. — Общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэмрэ» республикэм ихэбзэ къулыкъушIэхэмрэ зэгъу­сэхэу адыгэ шъуашэм и Мафэ игъэкIотыгъэу хагъэунэфыкIы. Анахьэу къыхэзгъэщмэ сшIоигъор республикэм и ЛIышъхьэ, министрэхэм, депутатхэм адыгэ шъуашэр ащыгъэу Мые­къуапэ иурам шъхьаIэ зэхэтхэу къызэрэрыкIохэрэр, урысхэр, къэзэкъхэр, урым­хэр, къэндзалхэр, нэмыкI лъэпкъ­хэу Адыгеим щыпсэухэ­рэр мэфэкIым зэрэхэлажьэ­хэрэр ары.

Зэпахырэ узым къыхэкIэу мэфэкIыр онлайн-зэхахьэхэм ащагъэмэфэкIыгъ. Адыгэ Рес­публикэм культурэмкIэ и Министерствэ Iоф­тхьабзэр зэхищагъ. Лъэпкъ культурэр къэ­ухъу­мэгъэным ыкIи хэхъоныгъэхэр ышIынхэм, шIэжь яIэу ныбжьыкIэхэр пIугъэнхэм, лIэ­ужхэм язэ­пхы­ныгъэ­хэр гъэ­пытэ­гъэнхэм, тари­хъыр, лъэпкъ­хэу рес­пуб­ли­кэм щып­сэу­хэрэм якуль­турэ на­хьышIоу зэгъэшIэгъэнхэмкIэ адыгэ шъуашэм и Мафэ мэхьэ­нэ ин етэты.

IэпэIасэхэм яшIушIагъэхэр

Адыгеим иIэпэIасэхэм Iоф­шIагъэу яIэр онлайн шIыкIэкIэ тлъэгъугъэ. Цурмыт Рузанэ, Гумэ Ларисэ, Боджэкъо Бэлэ, Акъущ Фатимэ, нэмыкIхэм яадыгэ шъуашэхэр, дышъэ идэнхэр лъэгъупхъэх.

Сетэ Сафыет, Абрэдж Гощэфыжь, Анжела Исаевам, фэшъхьафхэм яIофшIагъэ зэзыпхырэр лъэпкъ шIэжьыр ары, хадыкIырэ тамыгъэ пэпчъ адыгэ гуп­шысэр, лъэпкъ шIэжьыр хэлъ.

Теуцожь Фатимэ тхыпхъэхэм, ыблэхэрэм, нэмыкIхэм екIо­лIа­кIэу афишIырэр, зыцIэ къетIуагъэхэм афэдэу, лъэпкъ шIэжьым епхыгъэх. Пшъашъэр зэрэныбжьыкIэми мэхьанэ иIэу плъытэ хъущт. Нахьыжъхэм акIырыплъы­зэ, иIэпэIэсэныгъэ хегъахъо. ЗэлъашIэрэ сурэтышI-модельерэу СтIашъу Юрэ упчIэ­жьэгъу зэришIырэм иIофшIагъэ хэпшIыкIэу къегъэбаи.

Тхыпхъэхэм ягъэфедэн

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние иэстрад- нэ ансамблэу «Ошъутенэм» лъэпкъ орэдхэр къызэриIохэрэм дакIоу, адыгэ шъуашэм, лъэпкъ тхыпхъэхэм, дышъэ идагъэхэм афэгъэхьыгъэ едзыгъохэр концертхэм къащегъэлъагъо. Художественнэ пащэу ХьакIэко Алый зэрилъытэу, орэдыр, шъуашэр, мэкъамэхэр зэпхыгъэхэу зэхахьэхэм ахэлажьэх.

«Тэ тыадыг» зыфиIорэ этно-Iофыгъоу «Ошъутенэм» къытыгъэ концертым лъэпкъ шIэжьыр, шэн-хабзэхэр игъэкIотыгъэу къыщаIотагъэх.

Дунаим щызэлъашIэрэ академическэ лъэпкъ ансамблэу «Налмэсым» фэгъэхьыгъэ къэгъэлъэгъонэу онлайн-зэIукIэм щытлъэгъугъэр гъэшIэгъонэу гъэпсыгъэ. Адыгэ шъуашэр ансамблэм зэрехьэ, дунаим къыщегъэлъагъо. Тарихъым инэкIубгъохэм къахэщырэр адыгэ шъуашэм идэхагъэ хэхъоныгъэ­хэр зэрэфэхъухэрэр ары.

СтIашъу Юрэ имэфэкI

— Адыгэ Республикэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу СтIашъу Юрэ къызыхъугъэ мафэмрэ адыгэ шъуашэм и Мафэрэ зэтефэх — Iоныгъом и 28-м хэтэгъэу­нэфыкIых, — къеIуатэ Адыгэ Республикэм изаслуженнэ журналистэу Къэзэнэ Юсыф. — СтIашъу Юрэ ышIыгъэ адыгэ шъуашэхэр дунаим щашIэх.

Мамыр псэукIэмрэ искусствэмрэ язэпхыныгъэхэр ыгъэ­федэхи, Къэзэнэ Юсыф онлайн- зэхахьэм къыщигъэлъэгъуагъ Ю. СтIа­шъум иIофшIагъэхэм ащыщхэр. СурэтышI-модельер цIэрыIом мамыр псэукIэм игъэ­пытэн, искусствэм ибаиныгъэ­хэм гукIэ уахещэ.

ТхакIоу, культурэм иIофышIэу Теуцожь Фатимэ лъэпкъ шъуа­шэм ехьылIэгъэ зэдэгущыIэгъоу Ю. СтIашъум дишIыгъэр, пIуныгъэмрэ лъэпкъ шъуашэмрэ яхьылIэгъэ къэгъэлъэгъоныр уахътэм дештэ.

Инэм искусствэхэмкIэ икIэлэцIыкIу еджапIэ икъэгъэлъэгъо­нэу адыгэ шъуашэм фэгъэхьыгъэр гум рехьы, зэфэхьысыжьхэр пшIыхэ зыхъукIэ, кIэлэцIыкIухэм лъэпкъ шъуашэр зэрахьэ зэрашIоигъор къыхэогъэщы.

Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ иколледж икIэлэегъаджэу Ольга Плетневам ыгъа­сэхэрэм яIофшIагъэ узыIэпещэ. Лъэпкъ шъуашэр ащы­гъэу урысхэр, адыгэхэр, нэмыкIхэри адыгэ шъуашэхэм якъэгъэлъэгъонхэм ахэлажьэх.

Мамый Земфирэ, Боджэкъо Бэлэ, нэмыкIхэм адыгэ шъуа­шэм шIыкIэу къыфагъотырэр зэнэкъокъум къыщагъэлъэ­гъуагъ. Нысхъапэхэр лъэпкъ шъуашэкIэ зэрэфэпагъэхэр гъэ­шIэгъон дэдэу тэлъытэ.

Театрэр…

Лъэпкъ театрэу Цэй Ибра­хьимэ ыцIэ зыхьырэм, кIэлэцIыкIу театрэу «Дышъэ къошыным», ансамблэхэу «Налмэсым», «Ислъамыем», «Синдикэм», нэмыкIхэм лъэпкъ шъуашэр зэрахьэ. КIэлэцIыкIу ансамблэхэр бэ мэхъух, мэшэ­лахь. ЗэкIэми тагъэгушхо.

— Нысхъапэхэр адыгэ шъуа­шэкIэ фэпагъэхэу едзыгъохэр къэтэгъэлъагъох, ахэр цIыфхэм лъэшэу агу рехьых, — къытиIуагъ «Дышъэ къошыным» ихудожественнэ пащэу, Адыгеим инароднэ артистэу Сихъу Станислав.

Зэфэхьысыжьхэр

— Фестиваль-къэгъэлъэгъо­ным республикэ филармониер, театрэхэр, ансамблэхэр, искусствэхэмкIэ еджапIэхэр, тхылъеджапIэхэр, музейхэр, Адыгэ Хасэр, лъэпкъ IэпэIасэхэр, нэмыкIхэри чанэу хэлэжьагъэх, гъэзетымкIи «тхьа­шъуегъэпсэу» ятэIожьы, — игупшысэхэм тащегъэгъуазэ Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ иотдел иIофышIэ шъхьаIэу, зэхэщэкIо купым хэтэу Теуцожь Нурыет. — Лъэпкъ искусствэм ибаиныгъэхэр къагъэлъагъозэ, тапэкIэ тызыдэлэжьэщтыр къыхагъэщыгъ.

Фестивалым IофшIэгъэ 2393-рэ къыщагъэлъэгъуагъ, IэкIыб къэралхэм яартистхэри ащ хэлэжьагъэх. Нэбгырэ мини 100 фэдиз еплъыгъ. Адыгэ шъуашэр лъэпкъ намыс, идэхагъэ дунаим щашIэ. МэфэкIым хэлажьэхэзэ, лъэпкъ шъуашэр зезыхьэхэрэм япчъагъэ лъэшэу зэрэхахъорэм тегъэгушхо. Идэхагъэ нэм фэплъырэп, гум къыриIотыкIын ылъэкIырэп…

ЕмтIылъ Нурбый.