IэпэIасэхэм яIэшIагъэхэм якъэгъэлъэгъон-ер­мэлыкъ фэгъэхьыгъэ зэхахьэ Мыекъуапэ игупчэу В. И. Лениным ыцIэ зыхьырэм игъэ­кIотыгъэу щыкIуагъ.

Республикэм икъэлэ шъхьаIэ мэфэкI шъуашэм дештэ. Къэгъэ­лъэгъоным ехьылIэгъэ Iофтхьабзэр гъэшIэгъонэу зэхащагъ. Лъэпкъ шъуашэхэр, тхыпхъэхэр, унагъом ищыкIэгъэ пкъыгъохэр, музыкальнэ Iэмэ-псымэхэр, нэмыкIхэри чIыпIэ хэхыгъэхэм зэгъэфагъэхэу ащыолъэгъух.

— Узыхэдэщти, къахэпхыни щыI, — къытиIуагъ Адыгэ Рес­пуб­ликэм лъэпкъ культурэмкIэ и Гупчэ ипащэу Бадый Къэп­лъан.

Къалэхэм, районхэм къарыкIыгъэ IэпэIасэхэм яIофшIагъэ нэм фэплъырэп. Боджэкъо Бэ­лэрэ Цурмыт Рузанэрэ ашIыгъэ адыгэ шъуашэхэр пчэгу Iупэм дахэу къыщагъэлъагъох. ЗэкIэми гур афэкIошъ, анахь дэгъур е анахь дахэр къыхэхыгъуае мэхъу.

Тишъуашэхэм нэр зэрэпIэпахырэм тегущыIэх Тыркуем къикIыжьыгъэ Нэгъой Яшаррэ республикэ IофшIапIэу «На­нэм» ипащэу Нэгъуцу Аслъанрэ. Адыгэ саехэр шъо зэфэ­шъхьафхэмкIэ гъэкIэрэкIагъэх — ар агу рехьы.

Бгъэфедэн плъэкIыщт искусствэр Красногвардейскэ, Теуцожь, Кощхьэблэ, Тэхъутэмыкъое, Джэджэ районхэм, фэ­шъхьафхэм узыIэпащэу къагъэ­лъагъо.

Лъэгъупхъэх

Адыгэ Республикэм культу­рэмкIэ и Министерствэрэ рес­публикэм лъэпкъ культурэмкIэ и Гупчэрэ Iофтхьабзэм кIэщакIо фэхъугъэх.

Къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъурэм, Адыгэ Рес­публикэм и Къэралыгъо программэу «Культурэм ихэхъо­ныгъ» зыфиIорэм афэгъэхьыгъэ къэгъэлъэгъон бэдэдэр рес­публикэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу, Урысыем, Адыге­им, Ингушетием культурэмкIэ язаслуженнэ IофышIэу ШъэуапцIэкъо Аминэт къызэIуихыгъ. ЗэхэщэкIо купым тхьамэтагъор зэрэщызэрахьэрэм къыпкъы­рыкIызэ, А. ШъэуапцIэкъом иеплъыкIэхэм къащыхигъэщыгъ IэпэIасэхэм яIофшIагъэ мэхьэ­нэшхо зэриIэр, къэкIощт зэха­хьэхэм «Фестиваль-зэнэкъокъу» аIозэ зэряджэщтхэм.

Урысыем исурэтышIхэм я Союз хэтэу, Адыгэ Республикэм изаслуженнэ сурэтышIэу, осэшI купым ипащэу Хъуажъ Рэмэзан зэнэкъокъум хэла­жьэхэрэм къафэгушIуагъ, искусствэм хэхъоныгъэ зэри­шIырэр, IэпэIасэхэм япчъагъэ зэрэхэхъуагъэр иеплъыкIэхэм къащыхигъэщыгъэх.

Къэгъэлъэгъонхэр

Боджэкъо Бэлэрэ Цурмыт Рузанэрэ ясаехэм гур зыфа­щэзэ уяплъыгъэу нэмыкI IэшIагъэхэр нэгум къыкIэуцох.

— Мыр хьатыекIо бэщ, — къе­Iуатэ Тэхъутэмыкъое районым къикIыгъэ Дыды Фатимэ. — Ар зыIыгъым джэгур зэрещэ. Ны­сэм, Iанэм алъыплъэныри ипшъэрылъ. Джэгум гъэпсыкIэу иIэщтыр хьатыякIор ары зэпхыгъэр. Пащэу пчэгум ит, цIыфхэр егъэдаIох. ПчыпаIом, пчыпы­джыным къэбар зэфэшъхьафхэу яхьылIагъэхэр сэшIэх…

Уцышъо дахэу адыгэ быра­къыри Дыды Фатимэ иIофшIагъэмэ аригъэкIугъ. Нысащэр дэгъоу зещэгъэным къытегущыIэзэ, ижъырэ хъугъэ-шIагъэ­хэм гукIэ уахещэ, лъэпкъ IэшIагъэхэр къегъэлъагъох.

Дышъэ идэным фэгъэсэгъэ Сетэ Сафыет республикэ, хэгъэгу зэнэкъокъухэм щытхъуцIэхэр къащыдихыгъэх. Iэшъынэ Аминэт, ЛIымыщэкъо Марыет, Абрэдж Гощэфыжь, фэшъхьаф­хэм яIэпэIэсэныгъэ узыIэпещэ.

Тхыпхъэхэр, бгъэфедэн плъэкIыщт искусствэр ятеплъэкIэ дахэх.

ЛIымыщэкъохэм ялIакъо итамыгъэ дэпкъым нахь къекIущтэу гъэпсыгъэ. ОсэшI купым хэтэу, Адыгэ Республикэм изаслуженнэ журналистэу, фольклорым пылъэу Кушъу Светланэ къызэриIуагъэу, нэбгырэ пэпчъ иIэ­пэIэсэныгъэ хэушъхьафы­кIыгъэу узыIэпещэ.

Гостэкъо Руслъан пхъэм хи­шIыкIыгъэ лагъэхэр, бэлагъхэр, фэшъхьафхэри унагъом ищы­кIагъэх. ТIэшъу Нурыет иIофшIагъэ ащ къызыхэбгъэхъожьыкIэ, лъэпкъ искусствэр бай дэдэу зэрэщытым уегъэгушIо.

Кушъэр, Iанэр, пхъэкIычхэр, лъэпкъ тхыпхъэхэр — ахэр пхъэм хэшIыкIыгъэх. «Ащ фэдэ IофшIагъэм зы мафэп, зы илъэ­сэп узэрэдэлэжьэн фаер», — къы­тиIуагъ лъэпкъ IэпэIасэу Нэ­­гъуцу Аслъан.

ШIухьафтынхэм узыIэпащэ

ЯтеплъэкIэ дахэх, зэкIужьэу гъэпсыгъэх. ШIухьафтын пэпчъ цIэ шъхьаф иIэу плъытэзэ, IэшIагъэхэм уяплъы. Битэ Азэ, Джармэкъо Зурыет, Бэрэтэрэ Заремэ, Абрэдж Гощэфыжь, Ольга Галатэ, фэшъхьафхэм яIофшIагъэхэр лъэгъупхъэх. Нысхъапэхэр, дышъэм хэды­кIыгъэхэр, нэмыкIхэри лъэпкъ гупшысэм епхыгъэх.

Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ иколледж къэгъэ­лъэгъоным чанэу хэлэжьагъ. Наталья Вильштейн исурэтхэр дахэм идэхэжьых.

Красногвардейскэ районым щыщхэу ЛIышэ Ахьмэд, Цышэ Фатимэ, Бырж Фатимэ яIофшIагъэ утегущыIэным зы сыхьатэп ищыкIагъэр. Лъэпкъ шIэжьыр ягунэс. ЛIышэ Ахьмэд респуб­ликэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» и Хэсашъхьэ хэт, иIофшIагъэхэр Москва пчъагъэрэ къыщигъэлъэгъуагъэх.

Адыгэ щагум игъэпсыкI, хьа­кIэщыр, пщэрыхьапIэр, фэшъхьафхэри пхъэм хэшIыкIыгъэхэу Ахьмэд къегъэлъагъох. Адыгэ быракъыр, лъэпкъ тхыпхъэхэр, кушъэр, нэмыкIхэри гум къикIэу псэр зыгъэфэбэрэ IофшIагъэх.

— Ахьмэд упчIэжьэгъу тэшIы, тикIэлэегъаджэуи тэлъытэ, —къы­тиIуагъ Быржь Фатимэ.

Теуцожь Фатимэ ихэдыкIынхэр, ХъуакIо Рузанэ ишъуашэхэр тшIогъэшIэгъоных. Нэгъой Заур шыкIэпщынэр къыгъэлъэгъуагъ, бзэпсхэри «къыгъэгущыIэхэзэ» ижъырэ адыгэ орэдхэр къыIуагъэх. Художественнэ Iофыгъохэр дэгъоу зыгъэцэ­кIагъэхэм ащыщых Хьаса­нэкъо Хьамедэ, Роман Тюриныр, Ольга Галатэ, фэшъхьаф­хэри. Лъэпкъхэм якультурэ къы­зэфаIуатэзэ, нахьышIоу зэ­рэшIэх.

АтекIуагъэхэр

Ахэр бэ мэхъух. Лауреат щытхъуцIэр фаусыгъ, апэрэ чIыпIэр къыдихыгъ дышъэ идэнымкIэ къахэщыгъэ Сетэ Сафыет. Теуцожь Фатимэ, Цурмыт Рузанэ, ятIонэрэ, ящэнэрэ чIыпIэхэр къыдахыгъэх. Битэ Азэ, Абрэдж Гощэфыжь, Iэ­шъынэ МыIуминат, нэмыкIхэри къыхагъэщыгъэх.

Шэн-хабзэхэм атетэу шъуа­шэхэр зыдыхэрэм якуп Сетэ Сафыет апэрэ чIыпIэр къы­щыдихыгъ. ЯтIонэрэ, ящэнэрэ чIыпIэхэр Боджэкъо Бэлэрэ ХъуакIо Рузанэрэ афагъэшъошагъэх. Дамэкъо Зухрэ, Мамый Сусанэ, ГъашIэ Рузанэ яIэпэ­IэсэныгъэкIэ къахагъэщыгъэх.

Пхъэм художественнэ пкъыгъохэр хэшIыкIыгъэнхэмкIэ Нэ­гъой Заур апэрэ чIыпIэр фа­гъэшъошагъ. Гостэкъо Руслъан ятIонэрэ, ЛIышэ Ахьмэд ящэнэрэ чIыпIэхэр ахьыгъэх.

ШэкIым, пхъэм, нэмыкIхэм ахашIыкIыгъэ пкъыгъохэри къа­гъэлъэгъуагъэх. Хьасанэкъо Хьа­­медэ текIоныгъэр къыдихыгъ. Роман Тюриныр, Анастасия Бурхайло, Мария Черкашинар, нэмыкIхэри щытхъуцIэхэр къыдэзыхыгъэмэ ащыщых.

Зэхахьэм ансамблэу «Ис­лъамыем» иорэдыIоу Нэгъой Азэ, оркестрэу «Русская удалым» ипщынаоу Александр Титаренкэм, Шэуджэн районым илъэпкъ ансамблэу «Джэны­къор», шыкIэпщынаоу, къамылапщэу Нэгъой Заур, нэмыкIхэм орэдхэр къыщаIуагъэх, щыуджыгъэх.

АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, Iэ­кIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр Iофтхьабзэм хэлэжьагъ, культурэм иIофышIэхэм гущыIэгъу афэхъугъ.

ХагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къыдэзыхыгъэхэм шIухьафтынхэр аратыжьыгъэх. ШъэуапцIэкъо Аминэт къызэриIуагъэу, Iофтхьабзэр фестиваль-зэнэ­къокъу гъэпсыкIэ иIэу илъэс къэс зэхащэщт. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зэрэхэлажьэхэрэм фестивалыр нахь гъэшIэгъон ышIыщт, Адыгеим икъэралыгъо гъэпсыкIэ ыгъэпытэщт. Опсэу, фестивалыр!

ЕмтIылъ Нурбый. Сурэтхэр зэхахьэм къыщытетхыгъэх.