Республикэм и Мафэ фэгъэхьыгъ
Адыгэ Республикэм и Мафэ фэгъэхьыгъэ къэгъэлъэгъон Мыекъуапэ къыщызэIуахыгъ.
Сурэтхэм якъэгъэлъэгъон фэгъэхьыгъэ зэхахьэм Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ иотдел ипащэу Шэуджэн Бэлэ, республикэм исурэт къэгъэлъэгъуапIэ ипащэу Бырсыр Абдулахь, Адыгэ Республикэм исурэтышIхэм я Союз итхьаматэу Елена Абакумовар къыщыгущыIагъэх. Республикэм икъэралыгъо гъэпсыкIэ игъэпытэн сурэтышIхэр зэрэхэлажьэхэрэр, искусствэм зегъэушъомбгъугъэным яIахьышIу зэрэхалъхьэрэр хагъэунэфыкIыгъэх.
Ясэнэхьат рылэжьэрэ сурэтышI 40-м нахьыбэмэ яIофшIагъэ къэгъэлъэгъоным къыщыхахыгъ. Сурэти 100-м къехъу зэхэщэкIо купым къыгъэлъэгъоныр игъоу ылъытагъ.
Адыгеим исурэтышI цIэрыIохэу Бырсыр Абдулахь, Эдуард Овчаренкэм, Хъуажъ Рэмэзан, Елена Абакумовам, Борис Воронкиным, Абрэдж Гощэфыжь, Гъогунэкъо Мурат, фэшъхьафхэм яIофшIагъэ узыIэпащэ.
ЛэупэкIэ Нурбый уцышъор нахь къебэкIэу ышIыгъэ сурэтхэу лъэпкъ искусствэм ехьылIагъэхэр псынкIэу къахэтэгъэщых. Абрэдж Гощэфыжь мастэр, Iуданэр, къэтабэр, фэшъхьафхэр ыгъэфедэхэзэ, хэдыкIынхэу зэнэкъокъум къырихьылIагъэхэм уагъэгушIо. Плъыжьышъор къызыщекIурэм нахь щигъэфедэзэ, адыгэ шэн-хабзэхэр, лъэпкъ тхыпхъэхэр гъэшIэгъонэу къегъэлъагъох.
— Сурэт пэпчъ гупшысэ шъхьаф хэсэлъхьэ, — къыти-Iуагъ Адыгэ Республикэм изаслуженнэ сурэтышIэу Эдуард Овчаренкэм. — Къэгъагъ Iэрамыр сурэткIэ къэбгъэлъагъо зыхъукIэ, псэ пытым фэдэу цIыфхэм алъыбгъэIэсын фаеу сэлъытэ.
IэкIыб къэрал къикIыжьыгъэ Шъэожъ Хьасан скульптурэм нахь фэщагъ. Республикэм, лъэпкъым яцIыф цIэрыIохэм ямыжъобгъухэр ешIых. Сурэтхэм уяплъызэ, уадэгущыIэ пшIоигъоу нахь благъэу уякIуалIэ…
Гъогунэкъо Мурат лъэпкъ искусствэр зыщагъэлъэпIэрэ унагъом щапIугъ. Ащ иIэшIагъэхэр дахэх. Зэнэкъокъухэм апэ-рэ чIыпIэхэр къащыдихыгъэх.
— Щытхъу тхылъитIу къызэрэсатыгъэм сегъэгушIо, къыкIэлъыкIощт IофшIагъэхэм сягупшысэ, — къытиIуагъ Гъогунэкъо Мурат. — Лъэпкъым иIэшэ-шъуашэхэр сшIыщтых. Зэгъэпшэнхэм яшIуагъэкIэ адыгэхэм нахьыпэкIэ щыIэкIэ-псэукIэу яIагъэм нахьышIоу зыщытэгъэгъуазэ.
ЗэлъашIэрэ сурэтышIэу, архитекторэу Бырсыр Абдулахь изэхэт сурэтхэм гур агъэлъыхъо. Плъыжьыр, шхъуантIэр, ошъопщэ фыжьыр, нэмыкIхэр сурэтхэм купкI афишIызэ, образэу къызэIуихы шIоигъом ухещэ. «Айщэт» зыфиIорэ сурэтыр лъэгъупхъэ. Пшъашъэм ищысыкIэ, инэплъэгъу зэрэгъэпсыгъэм, къэгущыIэмэ къыIощтым уягупшысэ.
Бырсыр Абдулахь къызэрэтиIуагъэу, сурэтым хэлъ гупшысэмрэ щыIэныгъэмрэ язэпхыныгъэхэр шIыкIэ зэфэшъхьафхэмкIэ къэбгъэлъэгъон плъэкIыщт.
«Зэпэуцуныгъ» зыфиIорэ сурэтыр гъашIэм хэмыкIокIэщтмэ ащыщ. Пшъашъэм ыгу ихъыкIырэр хэта зышIэрэр? МашIом хэфагъэми, гупшысэ шъэфэу иIэр зэриIо шIоигъом лъэхъуми, пшъашъэр шэн-хабзэхэм ягъэлъэпIэн пылъ.
Сурэт къэгъэлъэгъуапIэм ифонд къыхахыгъэхэм, бэмышIэу ашIыгъэ сурэтхэм язэпхыныгъэхэр искусствэ лъагэм дештэх. СурэтышIым зэпимыгъэоу Iоф зэришIэрэр щыIэныгъэм къыщэлъагъо.
Адыгэ Республикэм имэфэкI фэгъэхьыгъэ зэнэкъокъум хэлэжьэгъэ сурэтышIхэм Шэуджэн Бэлэрэ Елена Абакумовамрэ къафэгушIуагъэх. ХагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къыдэзыхыгъэхэм щытхъу тхылъхэр аратыжьыгъэх.
Къызыщытхъугъэхэм ащыщых Бырсыр Абдулахь, Абрэдж Гощэфыжь, Гъогунэкъо Мурат, Борис Воронкиныр, Шъэожъ Хьасан, Эдуард Овчаренкэр, Ольга Бреславцевар, Елена Абакумовар, Давид Манакьян, нэмыкIхэри.
Къэгъэлъэгъоныр чъэпыогъум и 12-м нэс Мыекъуапэ щыкIощт. Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ зэхищэгъэ зэнэкъокъум хэлэжьагъэхэ сурэтышIхэр кIэщакIохэм афэразэх, «Тхьашъуегъэпсэу» гъэзетымкIи араIожьы ашIоигъу.
ЕмтIылъ Нурбый.