Испанием икъалэу Барселонэ щыпсэурэ Хъу­пэ Мурат искусствэм щызэлъашIэ. Гум къыхихырэ сэнэхьатыр шIукIэ къыотэжьыщтэу елъытэ.

Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ изаслуженнэ Iофы­шIэшхоу, Урысыем икомпозиторхэм я Союз хэтэу Хъупэ Мурат Кощхьаблэ къыщыхъугъ. ИцIыкIугъом къыщегъэжьагъэу музыкэм фэщагъ.

— Музыкальнэ училищым Мыекъуапэ тыщызэдеджагъ, тызэныбджэгъу, — къеIуатэ Урысыем, Адыгеим искусст­вэхэмкIэ язаслуженнэ Iофы­шIэшхоу Сулейманов Юныс. — Музыкэр дэгъоу зэхихы­щтыгъ. Зэфэхьысыжьхэр тшIыхэ зыхъукIэ упчIэжьэгъу тшIыщтыгъэ. ИшIэныгъэ хигъахъозэ, цIэрыIо зэрэхъугъэм тырэгушхо.

Ростов къэралыгъо консерваториеу С. Рахманиновым ыцIэ зыхьырэм хоровой дирижированиемкIэ факультетыр тхылъ плъыжьыкIэ къыухыгъ. Ащ къы­щымыуцоу композитор сэнэ­хьатыр зыщызэрагъэгъотырэ факультетыми щеджагъ.

М. Хъупэм Мыекъуапэ къызегъэзэжьым, республикэм и Камернэ музыкальнэ театрэу А. Хьанэхъум ыцIэ зыхьырэм идирижер шъхьаIэу, Адыгэ Рес­публикэм ихоровой капеллэ ихудожественнэ пащэу Iоф ышIагъ.

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние икъэралыгъо симфоническэ оркестрэ ихудожественнэ пащэу ыкIи идирижер шъхьаIэу загъэнафэм, Адыгеим имузыкальнэ искусствэ хэхъоныгъэ инхэр ышIыгъэх. Дунэе классикэм хэхьэгъэ произведениехэм ада­кIоу республикэм икомпозиторхэм аусыгъэхэр концерт- хэм нахьыбэрэ ащызэхэтхыхэ хъугъэх.

Лъэпкъ шIэжьыр

Тикомпозиторхэу Тхьабысымэ Умарэ, Нэхэе Аслъан, Тыкъо Къэплъан, КIыкI Хьисэ, Ан­дзэрэкъо Чеслав, Гъот Аслъан, Хъупэ Мурат, нэмыкIхэм аусыгъэхэм лъэпкъ музыкальнэ ис­кусствэр къагъэбаигъ. Адыгэмэ тарихъ гъогоу къакIугъэр композиторхэм япроизведе­ниехэм къыраIотыкIы, неущрэ мафэм диштэу уагъэгупшысэ.

Мафэ горэм Израиль, Тырку­ем, нэмыкIхэм къарыкIыгъэхэ тилъэпкъэгъухэр филармонием къэкIуагъэх. Симфоническэ ор­кестрэм концертым зыфигъэхьазырзэ, Хъупэ Мурат музыкантхэм Iоф адишIэщтыгъ. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зыхэт оркест­рэм адыгэ орэдхэр зэри­гъэ­жъын­чыхэрэр, оркестрэм адыгэ хъулъфыгъэр пащэ зэрэфашIыгъэр IэкIыб къэралхэм къарыкIыгъэхэм ашIогъэшIэ­гъоныгъ.

Испанием къыщыхахыгъ

Испан динлэжьхэм ячылыс ипащэ Барселонэ къызэрэкIощтым икъэбар хэбзэ IофышIэхэм зызэхахым, зэрэпэгъокIыщтхэм егупшысагъэх. Хоровой капеллэм дирижер шъхьаIэу иIэщтым икъыхэхын зыфежьэ­хэм, нэбгырэ 300 фэдизмэ яIофшIакIэ кIырыплъыгъэх.

Къалэм иадминистрацие зэ­фэхьысыжьхэр ышIыгъэх, Хъупэ Мурат ыцIэ къыриIуагъ. Бар­селонэ зэхэхьэшхоу щыкIуагъэм М. Хъупэр япащэу артистхэр хэ­лэжьагъэх, орэдхэр къаIуа­гъэх. Iэшъхьэтетхэр, динлэжьхэр, искусствэр зышIогъэшIэ­гъон­хэр къазэрэщытхъугъэхэм Адыге­им щыщхэри ыгъэгушIуагъэх.

Ыусыгъэхэм тядэIу

Симфоническэ оркестрэм пае ыусыгъэ произведениехэр пчыхьэзэхахьэхэм, мэфэкI концерт хэхыгъэхэм, фестиваль­-зэнэкъокъухэм ащызэхэтэхых. Лъэпкъ шIэжьыр игупшысэхэм ащыпхырещы. ЧIыгум, Саусэрыкъо афэгъэхьыгъэхэр кIэлэ­еджакIохэм язэхахьэхэм на­хьыбэрэ ащэIух.

Къэралыгъо Камернэ музыкальнэ театрэу А. Хьанэхъум ыцIэ зыхьырэм испектаклэу «Угощэ дэгъумэ, урихьылIагъ» зыфиIорэм орэдышъор Хъупэ Мурат ары фэзыусыгъэр.

— Искусствэм ыбзэкIэ узэ­дэгущыIэныр зымыуасэ щыIэп, — къытиIуагъ Адыгэ Респуб­ликэм икомпозиторхэм я Союз итхьаматэу, Урысыем, Адыгеим янароднэ артистэу Нэхэе Аслъан. — Илъэсыбэ хъугъэу Хъупэ Мурат Испанием щэпсэу­ми творческэ зэпхыныгъэхэр зэдытиIэх. Республикэм икомпозитормэ я Союз хэт. КIэу ытхыгъэ произведениехэм бэмышIэу тядэIугъ. Тимузыкальнэ искусствэ хэхъоныгъэ ышIыным Хъупэ Мурат хэлажьэ, тизэпхыныгъэхэр дгъэпытэщтых.

ЩытхъуцIэр

Урысыем идирижерхэм язэ­нэкъокъоу 1990-рэ илъэсым зэхащагъэм Хъупэ Мурат лауреат щыхъугъ. Испанием щыIэу хорым пэщэныгъэ дызэрехьэ, произведениехэр еусых. — Сэнэхьатэу къыхэсхыгъэр сшIогъэшIэгъон. Адыгеим сыпэчыжьэу сэпсэуми, сыгукIэ сыпэблагъ. СиIахьылхэм, ныб­джэгъухэм адэжь сыкъызыкIокIэ сигушIогъошху.

М. Хъупэм къызэрэтиIуагъэу, искусствэм фэгъэхьыгъэ зэха­хьэхэм ахэлажьэ, концертхэм яплъы. Испанием щыпсэухэрэм футболым мэхьанэшхо раты. Барселонэ икомандэ дунаим щыцIэрыIу, ау ащ иешIэгъухэм яплъынэу М. Хъупэр игъо ифэ­рэп. Политикэшхом фэгъэхьыгъэ Iофыгъохэм ахэлэжьэнэу ыгу къыриIорэп. Искусствэм ыбзэ зэкIэми къахегъэщы, гурыIогъо­шIоу елъытэ.

Лъэхъанэу зыхэтым елъы­тыгъэу мэгупшысэ, имурадхэр шIум, дэхагъэм япхыгъэх. Икъо­джэ гупсэу Кощхьаблэ, Адыгеир гум икIыхэрэп. Мыекъуапэ къызыкIокIэ, «Адыгэ макъэм» иредакцие къычIэмыхьэу, гущыIэгъу тызэфэмыхъоу зыкIи къыхэкIырэп. Искусствэр ищыIэныгъэ щыщ зэрэхъугъэм емызэщэу къытегущыIэным фэ­хьазыр.

Хъупэ Мурат имэфэкI мы мафэхэм хегъэунэфыкIы. Культурэм, искусствэм яIофышIэхэм, тигъэзетеджэхэм ацIэкIэ тыпфэгушIо, Мурат! Тхьэм нарт бэгъашIэ, насыпышIо уешI. Опсэу!