КIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ я Дунэе фе­с­тиваль-зэнэкъокъоу «Адыгеим ижъо­гъожъые­хэр» мэкъуогъум и 27 — 29-м заочнэ шIыкIэм тетэу зэхащагъ.

Фестивалым яIэпэIэсэныгъэ къыщагъэлъагъо ашIоигъоу лъэIу тхылъи 197-рэ зэхэщэкIо купым къыфагъэхьыгъ. ОсэшIхэм пэшIорыгъэшъэу зэгъэпшэнхэр ашIыгъэх, шапхъэхэм адиштэхэрэр къыхахыгъэх.

США-р, Тыркуер, Иорданиер, Израиль, Германиер, Белорус­сиер, Румыниер, Молдовэр, Уры­сыем ишъолъырхэм яныбжьыкIэхэр Дунэе фестивалым щызэнэкъокъугъэх.

Волгоград, Оренбург, Ростов хэкухэм, Краснодар ыкIи Ставрополь крайхэм, Чэчэным, Къэ­рэщэе-Щэрджэсым, Къэбэртэе-­Бэлъкъарым, Адыгеим ащыщхэм художественнэ творчествэм яшIэныгъэ щауплъэкIугъ.

Лъэпкъ ыкIи эстрадэ орэдхэр къаIуагъэх, къэшъуагъэх, музыкальнэ Iэмэ-псымэхэмкIэ орэдышъохэр агъэжъынчыгъэх. Аныбжьхэм ялъытыгъэу зэнэкъо­къум хэлэжьагъэхэр купищэу гощыгъагъэх. Илъэси 6 — 9, 10 — 15, 16 — 22-рэ зыныбжьхэм ясэнаущыгъэ къагъэлъэгъуагъ. Видеоедзыгъохэм осэшIхэр яплъы­гъэх, зэфэхьысыжьхэр ашIыгъэх.

ШIухьафтын шъхьаIэр

Адыгэ Республикэм культу­рэмкIэ и Министерствэ, респуб­ликэм лъэпкъ культурэмкIэ и Гупчэ зэхащэгъэ Дунэе фестивалым ишIухьафтын шъхьаIэ Иорданием щыщ пшъэшъэжъыеу илъэс 11 зыныбжь Имана Бишэ фагъэшъошагъ. Мэкъэ Iэтыгъэ дахэкIэ орэдхэр ащ къеIох. УедэIу зыхъукIэ, орэдым хэлъ гупшы- сэр IупкIэу къызэрэзэIуихырэр огъэшIагъо.

Нэбгырэ 1000 фэдиз фестивалым зэфищагъ. Заочнэ шIыкIэм тетэу зэнэкъокъур кIуагъэми, искусствэм пылъхэм онлайныр, Интернетыр, нэмыкI зэлъы­IэсыкIэ амалхэр агъэфедэхэзэ, Дунэе фестиваль-зэнэкъокъур зэрэкIорэ шIыкIэм лъыплъагъэх. Зэгъэпшэнхэр ашIыхэзэ, искусствэм ихэхъоныгъэхэр къыха­гъэщыгъэх.

ЕплъыкIэхэр

— Тыркуем икъалэу Анкара музыкальнэ Iэмэ-псымэхэмкIэ иансамблэу «Бзэпсым» тигуапэу тедэIугъ, — къытиIуагъ бзэхэр зыщызэрагъашIэрэ Гупчэу «Активым» ипащэу Едыдж Мэмэт. — Адыгэ мэкъамэхэр скрипкэмкIэ къырагъэIуагъэх. Художест­веннэ пащэу Дэврим Айхан, ан­самблэу нэбгырэ 11 зыхэтым тагъэгушIуагъ. Лъэпкъ орэды­шъохэр зэхэзыхыгъэхэр телефонкIэ къытфытеуагъэх, орэды­шъохэм ядэIухэзэ къэшъуагъэ­хэри къытхэкIыгъэх. Фестивалыр Мыекъуапэ щыкIонэу мыхъугъэми, дэгъоу зэрэзэхащагъэр тлъэ­гъугъэ. Бзэ зэфэшъхьафхэмкIэ орэдхэр ныбжьыкIэхэм къаIуа­гъэх — ари шIукIэ къыхэтэгъэщы.

— «Адыгэ макъэм» къыхиутыгъэхэм сызяджэм, фестивалым хэлажьэхэрэм, зэхэщакIохэм ямурадхэм защызгъэгъозагъ, къэбарыр синэIуасэхэм къафэс­Iотагъ, — къытиIуагъ зэлъашIэрэ сурэтышI-модельерэу, Адыгэ Рес­­публикэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, Урысыем МамырныгъэмкIэ и Лигэ икъутамэу Адыгеим щыIэм ипремие къызыфагъэшъошагъэу СтIашъу Юрэ. — НыбжьыкIэхэм язэнэ­къокъу лъэшэу сыгу рихьыгъ. Орэ­дыIохэм, музыкантхэм ся­дэIузэ, искусствэм зэрэзэфищэ­хэрэм сылъыплъагъ.

Лъэпкъ, шъолъыр пэпчъ искусствэу иIэр ныбжьыкIэхэм къы­тагъэлъэгъузэ, ежьхэми яIэпэIэ­сэныгъэ хагъахъо, дунэе псэукIэр нахьышIоу къагурэIо.

Гран-прир зыфагъэшъошэгъэ Имана Бишэ орэд къыIоу нахьыпэкIи зэхэсхыгъ. НыбжьыкIэхэм ясэнаущыгъэ къыхэзы­гъэщырэ фестивалым изэхэща­кIохэм шIушIагъэу яIэр дунэе IофшIэгъэшхо хъугъэу сэлъытэ. Искусствэр лъагэу аIэтызэ, мамыр псэукIэр нахь дахэ ашIы, цIыфхэр зэфащэх.

Ацумыжъ Айбек Израиль къи­кIыжьыгъэу Мэфэхьаблэ щэпсэу. Кфар-Камэ щыщхэр фестивалым зэрэхэлэжьагъэхэм Айбек ыгъэгушIуагъ.

— Адыгэ шэн-хабзэхэр къэтыухъумэнхэмкIэ Дунэе фестивалым мэхьэнэ ин иIэу сэлъытэ, — къытиIуагъ Ацумыжъ Айбек.

Къахэщыгъэхэр

ТекIоныгъэм ия 75-рэ илъэс, Адыгеир илъэси 100 зэрэхъурэм афэгъэхьыгъэ Дунэе фестивалым лауреат щытхъуцIэр къыщыдэзыхыгъэхэр 64-рэ мэхъух. Ансамблэхэм, музыкантхэм, орэдыIохэм осэшIхэр къащытхъугъэх. Уры­сыем культурэмкIэ и Министерствэ, Адыгеим ихэ­бзэ къулыкъу­шIэхэм фестивалым мэхьэнэ ин ратыгъ, къэ­кIощт фести­валь-зэнэкъо­къур нахь гъэшIэгъон зэрэ­хъущтым зэдегупшысэх.

ЗэхэщэкIо купым итхьаматэу, Урысыем, Адыгеим, Ингушетием культу­рэмкIэ язаслуженнэ IофышIэу ШъэуапцIэкъо Аминэт къыти­Iуагъ лъэпкъ искусствэм, шIэжьым афэ­гъэхьыгъэ орэдхэр нахьыбэрэ фестивалым хагъэ­хьанхэм зэрэпылъыщтхэр. Узыщыщ хэгъэгум, лъэпкъым яорэдхэр къэпIонхэм мэхьэнэ ин фе­стивалым изэхэщакIохэм раты.

Адыгеим иныбжьыкIэхэу ха­гъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къыдэзыхыгъэхэр бэ мэхъух. Тэхъутэмыкъое районым иансамблэу «Нэфылъыр», Теуцожь районым щыщ пщынаоу Тыгъужъ Джэнэт щысэшIу къэзыгъэлъэгъуагъэхэм ащыщых. Софья Мединскаям, Юлиана Гордиенкэм, Артем Мокровым, Къэлэкъутэкъо Динарэ, Арина Акопян, ансамблэу «Кубаночкэм», зыгъэсапIэу «Радугэм», нэмыкIхэм щытхъуцIэхэр къыдахыгъэх.

Фестивалэу «Адыгеим ижъогъожъыехэр» дунаим щылъэ­кIуатэ. НыбжьыкIэхэр зэхищэ­хэзэ, ясэнаущыгъэ къызэIуехы.

Унагъор ящысэшIу

Артем Мокровыр Мыекъопэ районым щэпсэу, кIэлэеджакIу. Москва ителекъэтынхэм пчъа­гъэрэ ахэлэжьагъ.

— Сяни, сянэжъи искусствэм иIофышIэх, — къеIуатэ Артем Мокровым. — Орэд къэсIоныр сыгу рехьы.

Адыгэ Республикэм и Къэ­ралыгъо филармоние и Къэралыгъо оркестрэу «Русская удалым» игъусэу Артем Мокровыр концертхэм ахэлажьэ. Фестива­лэу «Адыгеим ижъогъожъыехэр» зыгъэсапIэ фэхъугъэу елъытэ.

Къэлэкъутэкъо Динарэ адыгабзэкIэ къыхидзэрэ орэдхэр гум екIух. Тэхъутэмыкъуае щыпсэурэ пшъэшъэжъыем ятэу Инвер «Адыгеим ижъогъожъыехэм» пщынаоу ахэлажьэщтыгъ. Непэ ар Адыгеим щыцIэрыIу, Тыркуем щыкIогъэ фестивальхэм ищытхъу щаIуагъ. Къэлэкъутэкъо Динари искусствэм щызэлъашIэщтэу тэгугъэ.

— Фестивалэу «Адыгеим ижъо­гъожъыехэр» еджапIэ сфэхъугъэу сэлъытэ, — къытиIуагъ ансамблэу «Ошъутенэм» иорэдыIоу, Адыгэ Республикэм иза­служеннэ артисткэу Даутэ Суса­нэ. — Фестивалым хэлажьэхэрэм салъэплъэ, артист цIэрыIохэр къахэкIыщтхэу сэлъытэ.

Огу къаргъом жъуагъоу къыщынэфырэм гур зыфещэ. Адыге­им ичIыпIэ дахэхэр, ицIыф шIагъохэр зэзыгъэлъэгъу зышIои­гъохэу фестивалым заочнэу хэ­­лэжьагъэхэр зичэзыу Дунэе фестивалым Мыекъуапэ щызэ­IукIэнхэу, ясэнаущыгъэ къагъэлъэгъонэу афэтэIо.

ЕмтIылъ Нурбый.