КIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ художественнэ творчествэмкIэ я Дунэе фестиваль-зэнэкъокъоу «Адыгеим ижъогъожъыехэр» мэкъуогъум и 27 – 29-м щыIэщт.

Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ, республикэм лъэпкъ культурэмкIэ и Гупчэ зэхащэрэ фестиваль-зэнэкъокъур Адыгэ хэкур загъэпсыгъэр илъэси 100 зэрэхъурэм, шIэжьым ыкIи дзэ щытхъум я Илъэс афэгъэ­хьыгъ. Культурэм хэхъо­ныгъэу ышIырэм зыкъе­гъэIэтыгъэным фэшI къэралыгъо программэр щыIэныгъэм щыпхырыщыгъэным фестивалыр ехьылIагъ.

ЦIыфхэм япсауныгъэ икъэухъумэн мэхьанэу иIэр къыдалъыти, заочнэ шIыкIэм тетэу фестивалыр рагъэкIо­кIынэу зэхэщакIохэм зэдаштагъ. Сэнаущыгъэ зыхэлъ кIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ къыхэгъэщыгъэнхэм, дунэе зэфыщытыкIэхэр искусствэм иамал­хэмкIэ нахьышIу шIыгъэнхэм фестиваль-зэнэкъокъур афэIорышIэ.

Зэнэкъокъухэр

Мэкъуогъум и 27 — 29-м фестивалым щызэнэкъокъущтых.

Орэд къэзыIохэрэр, къэшъуакIохэр, музыкальнэ Iэмэ-псымэхэмкIэ орэдышъо­хэр къезыгъаIохэрэр купэу зыхэтхэм ащызэнэкъокъущтых. ЗэIукIэгъухэр мэкъуогъум и 27-м рагъэжьэщтых, и 28-м аухыщтых.

Зэфэхьысыжьхэр

ОсэшIхэр купищ мэхъух.

Мэкъуогъум и 29-м зэхэщакIохэм зэфэхьысыжьхэр ашIыщтых. Интернетыр, нэмыкI зэлъыIэсыкIэ амалхэр агъэ­федэхэзэ, фестивалым икIэуххэр цIыф­хэм алъагъэIэсыщтых.

Хэлэжьэщтхэр тшIогъэшIэгъоных

ПэшIорыгъэшъ зэнэкъокъухэм текIоныгъэр къащыдэзыхыгъэхэр кIэух зэIукIэгъухэм ахэлажьэх. Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу, Урысыем, Адыгеим, Ингушетием культурэмкIэ язаслуженнэ IофышIэу, зэхэщэкIо купым итхьаматэу ШъэуапцIэкъо Аминэт тызэрэщигъэгъозагъэу, сэнаущыгъэ зыхэлъ ныбжьыкIэ гъэшIэгъонхэр фестивалым хэлэжьэщтых.

КъэшъуакIохэр

США-м икъэшъокIо ансамблэу «Нартым» илъэс 16 ­— 22-рэ зыныбжьхэр хэтых, нэбгырэ 34-рэ щэуджы. Нью-Джерси и Адыгэ шIушIэ организацие купыр зэхищагъ.

Тэхъутэмыкъое районым икъэшъокIо ансамблэу «Адыгэхэр» Урысыем, IэкIыб къэралхэм ащашIэ, зэнэкъокъухэм щытхъуцIэхэр къащыдихыгъ.

Мыекъопэ районым ермэл къашъохэмкIэ иансамблэу «Еразанк» зыфиIорэм, Чэчэным, Таганрог, Волгоград, нэмыкIхэм яансамблэхэм якъашъохэр дахэх.

Къэрэщэе-Щэрджэсым и Хьабэз район культурэмкIэ и Унэу Хъопсэрыкъо Назир ыцIэ зыхьырэм иансамблэу Тутарыщэ Амир зипащэр, ТIопсэ районым илъэпкъ ансамблэу «Жъогъобыныр», Гъобэкъуае икъэшъокIо ансамблэу «Къуа­джэм инэфылъэхэр», ПсышIопэ районым икъэшъокIо купэу «Шапсыгъэхэр» фестивалым хэлэжьэщтых.

Израиль иадыгэ къуаджэу Кфар-Камэ иансамблэу «Типсэр», ХьакIэмзые икъэ­шъокIо ансамблэу «Жъогъобыныр», Адэмые иансамблэу «Насыпыр», Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым иансамблэу «Мэфэгъэпсыр», фэшъхьафхэри Дунэе фестивалым щыуджыщтых.

ОрэдыIохэр

Ансамблэхэр, нэбгырэ зырызхэр, купышхо мыхъухэрэр зэнэкъокъущтых. Ставрополь, Краснодар крайхэм, Молдо­вэм, Волгоград, Оренбург, Къэрэщэе- Щэрджэсым, Ростов хэкум, Адыгеим, фэшъхьафхэми лъэпкъ шIэжьым, шэн-хаб­зэ­хэм, нэмыкIхэм афэгъэхьыгъэ орэдхэр къаIощтых.

Иорданием щыщ адыгэ пшъэшъэжъыеу Имана Бишэ, илъэс 11 зыныбжьым, «ИстамбылакIо» зыфиIорэр къыIощт. Пщымэфэ Симэ адыгэ орэд къыIощтыр. Илъэс 13-м ит, Иорданием щэпсэу. Иорданием щыщхэу Хьэлаштэ Рэхьмы ыкIи ШэошIу Нэпс зэлъашIэрэ орэдэу Тутэ Зауррэ МэщбэшIэ Исхьакърэ зэдаусы­гъэу «Адыгэхэр сичIыгу щэпсэух» зыфиIорэр дунаим щагъэжъынчыщт.

Тэхъутэмыкъуае щапIугъэ Къэлэкъу­тэкъо Динарэ илъэси 8 ыныбжь, «Сянэ ишIулъэгъур» къыIощт. Шэуджэн, Теуцожь, Кощхьэблэ районхэм, къалэу Мыекъуапэ, Белоруссием, Молдовэм, Адыгэкъалэ, нэмыкIхэм яныбжьыкIэхэм эстрадэ орэдхэр къаIощтых.

Музыкальнэ Iэмэ-псымэхэр

Шэуджэн, Теуцожь районхэм, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Иорданием, Тыркуем, Адыгеим якупхэм, фэшъхьафхэм яIэпэIэ­сэныгъэ къагъэлъэгъощт.

ЯзыкIыныгъэ агъэпытэ

— Адыгэхэр къэралыгъо 60-м ехъумэ ащэпсэух, — къытиIуагъ республикэм иобщественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан. — Дунаим щитэкъухьагъэх нахь мышIэми, яныдэлъфыбзэ рэгущыIэх, шэн-хабзэхэр къаухъумэх, яорэдхэмкIэ, къашъохэмкIэ зэлъэIэсых.

Жъогъо 12-р къызыхэлыдыкIырэ рес­публикэ быракъыр зэкIэ адыгэхэм ябыракъэу алъытэ, языкIыныгъэ егъэпытэ. Сэнаущыгъэ зыхэлъхэр къыхагъэщыхэзэ, ныбжьыкIэхэр нахьышIоу зэрэшIэнхэмкIэ фестивалэу «Адыгеим ижъогъожъыехэм» лъэпсэшIу ышIыгъ. Iофыр лъыгъэкIотэгъэ­ным Адыгэ Хасэр хэлэжьэщт.

ШIухьафтынхэр

АдыгабзэкIэ орэд къэзыIохэрэм, ти­лъэпкъ къашъохэр дахэу къызэрашIыхэрэм дакIоу, адыгэ шъуашэм изехьанкIэ щысэшIу къэзыгъэлъагъохэрэм, адыгэ шэн-хабзэхэм якъэухъумэнкIэ къахэщыхэрэм Адыгэ Хасэр алъыплъэщт. Дэгъухэм анахь дэгъужьхэм хэушъхьафыкIыгъэ шIухьафтынхэр Адыгэ Хасэм афигъэшъошэщтых.

Бзэпсхэр орэжъынчых

Тыркуем иансамблэу «Бзэпсым» нэбгырэ 11 хэт, художественнэ пащэр Дэврим Айхан. Скрипкэр, шыкIэпщынэр ямузыкальнэ Iэмэ-псымэу орэдышъохэр агъэжъынчых.

Адыгэм ыгу сыд фэдэ хэгъэгу къыщытеоми, лъэпкъ гупшысэр зыщигъэгъуп­шэрэп. Дэврим Айхан республикэм имэфэкIхэм, лъэпкъ зэхахьэхэм ащытлъэгъоу, гущыIэгъу тызэфэхъоу бэрэ къыхэкIыгъ. Зэлъэпкъэгъухэр искусствэм зэрэзэфищэхэрэм анахьэу къыщыхигъэщырэр лIэужхэм язэпхыныгъэхэр ары.

Ансамблэм «Бзэпс» фаусыгъ. Тыгъэ­нэбзыйхэм бзэпсхэр афэтэгъадэх, дахэу зэпэжъыужьых, мэшIэтых. Адыгэ орэдэу къырагъаIорэм гур зэлъештэ…

— Мыекъуапэ тыкъэкIонэу, адыгэ чIыгум тыщызэIукIэнэу лъэшэу тыфэягъ, — къеIуатэ Дэврим Айхан. — Мыгъэ тигухэлъхэр къыддэхъугъэхэп, арэу щытми, тыгу дгъэкIодырэп. «Адыгеим ижъо­гъожъыехэм» язичэзыу фестиваль тыщызэIукIэн тимурад. Адыгэ орэдхэм шъуядгъэдэIущт.

Иорданием щыпсэурэ Имана Бишэ ижъырэ адыгэ орэдэу «ИстамбылакIор» Мыекъуапэ къыщиIоным зэрэкIэхъопсырэр зэхэщэкIо купым хэтхэм къариIуагъ.

Псэ зыпыт зэIукIэгъухэм пшъэшъэжъы­ер ахэлажьэ, искусствэр зышIогъэшIэгъон­хэм нэIуасэ афэхъу зэрэшIоигъор зэдэгущыIэгъум къыщыхигъэщыгъ.

ЗыгъэсапIэу «Радугэм» ихудожественнэ пащэу Елена Щербак илъэсыбэ хъугъэу Мыекъуапэ Iоф щешIэ, къэшъуакIохэр, орэдыIохэр купым хэтых. Искусствэм пIуныгъэ мэхьэнэ ин иIэу Е. Щербак елъы­тэ, фестивалыр шIогъэшIэгъон.

Лъэпкъ эстрадэ орэдхэр Интернетым, нэмыкI зэлъыIэсыкIэ амалхэм ащызэхэтхыщтых, къэшъуакIохэм яIэпэIэсэныгъи тлъэгъущт. 1997-рэ илъэсым къыщегъэ­жьагъэу «Адыгеим ижъогъожъыехэр» зэхащэх. Фестивалыр ныбжьыкIэ шъэ пчъагъэхэм лъэпэмафэ афэхъугъ. Мыгъэ нэбгырэ 840-рэ хэлэжьэщт. Гъэхъагъэхэр ашIынхэу, Дунэе фестивалыр шIукIэ къятэжьынэу, язэлъыIэсыкIэ амалхэр пытэнхэу афэтэIо.

Гъогу маф, фестивалыр!

ЕмтIылъ Нурбый. Сурэтхэм арытхэр: фестивалым хэлажьэхэрэр.