Урысыем спортымкIэ дунэе класс зиIэ имастерэу СтIашъу Мамыр Адыгэ Республикэм кушъхьэфэчъэ спортымкIэ иеджапIэ зыщегъасэ.

— Спорт лъэпкъэу къыхэпхыгъэм цIыф дэгъухэр щыбгъотынхэм мэхьэнэ ин иIэу сэлъытэ, — къеIуатэ Урысыем кушъхьэ­фэчъэ спортымкIэ ихэшыпыкIыгъэ командэ хэтэу СтIашъу Мамыр. — ГукIэгъоу ахэлъым уегъэгу­шхо. Цыхьэ къызэрэпфашIырэм кIуа­чIэр ыгъэпытэзэ, уапэкIэ узэрэлъыкIотэщтым уегупшысэ.

ЕплъыкIэхэр

— Илъэс 15 хъугъэу тиеджапIэ Iоф ешIэ, — иеплъыкIэхэм тащегъэгъуазэ Адыгэ Республикэм кушъхьэфэчъэ спортымкIэ и Федерацие итхьаматэу, медалэу «Адыгеим и Щытхъузехьэр» зыфагъэшъошагъэу Анатолий Лелюк. — Спортышхом ныбжьыкIэхэр зэрэфэдгъасэхэрэм дакIоу, физкультурэм пылъхэм япчъагъэ хэтэгъахъо. Псауныгъэм игъэпы­тэн, икъэухъумэн тиIофыгъо шъхьаIэхэм ахэтэлъытэ.

Кушъхьэфэчъэ спортыр Олимпиадэ джэгунхэм ахэхьэрэ спорт лъэпкъхэм ащыщ. Арышъ, физкультурэм къыхэкIыгъэхэр спортышхом игъогу зэрэтехьэхэрэм тегъэгушIо.

— СтIашъу Мамыр сэнаущыгъэу хэлъыр ыгъэфедэзэ, игуеты­ныгъэкIэ спортым гъэхъагъэхэр щешIых, — зэдэгущыIэгъур лъегъэкIуатэ Анатолий Лелюк. — Кавказ шъолъырым зэрэщапIугъэр ишэн-зекIуакIэхэм къахэщы. Шъыпкъэныгъэр егъэлъапIэ, иамал­кIэ IэпыIэгъу къыпфэхъуным сыдигъуи фэхьазыр. ЛIыгъэ шъыпкъэ къызыхигъэфэн зэри­лъэ­кIырэр щыIэныгъэм къыщегъэ­лъагъо.

— СтIашъу Мамыр нэIуасэ сызыфэхъум, апэу изекIуакIэхэм къахэзгъэщыгъэр псынкIэу зэрэгупшысэрэр ары, — къытиIуагъ Урысыем кушъхьэфэчъэ спортымкIэ ибзылъфыгъэ хэшыпыкIыгъэ командэ хэтэу Елизавета Ошурковам. — Къушъхьэ гъогу цIэнлъагъом рыкIозэ ошIэ-дэмышIэу чIыгум тефагъэми, IэшIэ­хэу къэтэджыжьы, зэнэкъокъум пеублэжьы.

Угужъо хъущтэп

— Апэ уишъыным фэшI угужъо хъущтэп, игъо уифэн фае, — еIо СтIашъу Мамыр. — Нэбгыри 150-рэ, 200, 300 зы зэнэкъокъум хэлажьэу къыхэкIы. Уизакъоу апэ уишъынэу уфежьэмэ, гъогум кIуа­пIэ щымыгъотэу бэрэ къы­хэкIы.

Зы командэ ухъоу зэнэкъо­къум ухэлажьэ зыхъукIэ, IэпыIэгъу узэфэхъужьыным мэхьэнэ ин иI, — къеIуатэ М. СтIашъум. — Уигъусэхэм гъогур къызыпфызэIуа­хыкIэ, нэгъэупIэпIэгъур бгъэфедэным уфэхьазырын фае. Аужырэ километрэм, метрэхэм лъэкIэу уиIэр къащымыгъэлъагъоу текIоныгъэр къыдэпхыщтэп.

МашIом ухэтэу къызыщыбгъэ­хъузэ, кIуапIэу къэбгъотыгъэр зыIэкIэбгъэкIы хъущтэп. Мамыр зэрилъытэрэмкIэ, апэ ишъыгъэм гъогууанэу къыкIугъэр къыдилъы­тэзэ, кIэухым нэсынымкIэ метрэ пчъагъэу къыфэнагъэм кIуачIэр тыригощэным фэмыхьазыры хъу­щтэп. Уахътэр пфэмыгъэфе­дэмэ угужъощт, укъыщанэщт.

Гъэхъагъэхэм ялъэужхэр

2019-рэ илъэсым М. СтIашъур зэнэкъокъу макIэп зыхэлэжьа­гъэр. Тыркуем щыкIогъэ дунэе зэIукIэгъум Польшэм, Германием, Белоруссием, Урысыем, нэмыкI­хэм яспортсменхэм яIэпэIэсэныгъэ щауплъэкIугъ.

СтIашъу Мамыр километри 180-рэ хъурэ гъогум апэрэ чIыпIэр къыщыдихыгъ. ЗэхэщакIохэм ашIогъэшIэгъоныгъ аужырэ мет­рэхэр М. СтIашъум къыкIухэзэ, псынкIэу ыпэкIэ илъын зэрилъэ­кIыгъэр.

Белоруссием дунэе зэIукIэ­гъоу щызэхащагъэм трекым щызэнэ­къокъугъэх. Урысыем ихэшыпыкIыгъэ командэу СтIашъу Мамыр зыхэтым шIухьафтын шъхьаIэу «Гран-при» зыфиIорэр къыфагъэ­шъошагъ.

— Спортышхом гъэхъагъэу щыпшIырэм уфызэплъэкIыжьмэ, лъэужэу къэбгъанэрэр плъэгъу­жьы зыхъукIэ, уапэкIэ узэрэлъы­кIотэщтым нахь куоу уегупшысэ, — еIо М. СтIашъум.

Кушъхьэфачъэр зэблихъурэп

«ПсыикIыпIэм зынэсыхэкIэ, шыхэр зэблахъухэрэп» зыфиIо- рэ гущыIэжъым уегъэгъуазэ. СтIашъу Мамыр къызэрэтиIуа­гъэу, сыд фэдэ зэнэкъокъу хэлэжьэщтми, кушъхьэфачъэу иIэр зэблихъурэп. Хэупхъухьащтыр, гъучIэу хэлъхэм япытагъэ, фэшъхьафхэм алъыплъэжьыныр Iоф къызэрыкIоу елъытэ.

Кушъхьэфачъэм жьы къыщэу, псэ пытэу къызыщигъэхъузэ, егъэ­IорышIэ, цыхьэ фешIы. СтIашъу Мамыр иапэрэ тренерэу Алыбэрд Сергей игъонэмысэу идунай ыхъожьыгъ. Нэплъэгъу закъокIэ тренерымрэ спорт­сменымрэ зэгурыIохэу пчъагъэрэ тарихьылIагъ.

— Мамыр цIыф цыхьэ­шIэгъу, рэхьат, шъыпкъэ­ны­гъэр егъэлъапIэ, — къы­тиIогъагъ Алыбэрд Сергей. ­— Зэнэкъокъум хэлажьэ зыхъукIэ, гуетыныгъэ ин къы­зыхегъафэ.

Марафоным хэлажьэ

Илъэс заулэ хъугъэу кушъхьэфэчъэ спортымкIэ марафонэу Мые­къуапэ щызэхащэрэм СтIашъу Мамыр хэла­жьэ.

Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, Правительствэм, Парламентым якъулыкъушIэ­хэр, къалэхэм, районхэм къары­кIыгъэхэр, кIэлэцIыкIу­хэри, унагъохэри бэ хъу­хэу пса­уныгъэм игъэпытэн ехьы­лIэ­гъэ марафоным щызэIокIэх.

— Псауныгъэр зыгъэпытэ зы­шIоигъохэм кушъхьэфэчъэ спортым ныбджэгъуныгъэ дарэшI, — еIо М. СтIашъум. — Кушъхьэфачъэм жьыр ыушIоирэп, цIыфым ыпкъ егъэпытэ.

ЗэгурыIоныгъэм ишапхъэхэр

Мамыр ятэу СтIашъу Боссам Сирием къикIыжьыгъ, икIэлэгъум апшъэрэ шIэныгъэр тихэгъэгу щызэригъэгъотыгъ, илъэсыбэрэ Iоф ышIагъ. Янэу Жаннэ Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо академическэ ансамблэу «Налмэсым» икъэшъуакIоу щытыгъ, шIэныгъэлэжь. Мамыр ышна­хьыжъэу Насып Мыекъуапэ иадминистрацие икъулыкъушI. Адыгэ къэралыгъо университетым тарихъымкIэ ифакультет СтIашъу Мамыр къыухыгъ.

Унагъом исхэм урысыбзэри, адыгабзэри ашIэ. ЗэгурыIоныгъэ ахэлъэу зэдэпсэух. Мамыр спорт зэнэкъокъухэм гъэхъагъэ ащишI­мэ, ягушIогъошху. НахьыбэрэмкIэ къэбарыр апэу къызылъыIэсырэр Жанн ары.

— Спортым гукIэ фэщагъэ сыхъугъ, — къытиIуагъ СтIашъу Жаннэ.

Зегъэхьазыры

— Кушъхьэфэчъэ спортымкIэ марафоныр Мыекъуапэ бжыхьэм щызэхащэмэ, сигуапэу сыхэлэ­жьэщт, — еIо СтIашъу Мамыр. Урысыем ихэшыпыкIыгъэ командэ сыхэтэу зэнэкъокъухэм зафэ­сэгъэхьазыры.

Мэзэ заулэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, СтIашъу Мамыр республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» рагъэблагъи, спортым гъэхъагъэхэр зэрэщишIыхэрэм фэшI къыфэгушIуагъэх, респуб­ликэ быракъыр фагъэшъошагъ.

Урысыем, Адыгеим ябыракъхэр ыгъэбыбатэхэзэ, СтIашъу Мамыр спортышхом щытхъоу къыщихьырэм хигъэхъонэу фэтэIо. Опсэу, Мамыр! О уигъэхъа­гъэхэр тэ тигушIуагъох.

ЕмтIылъ Нурбый.