Лъэпкъ шIэжьыр бзэм, тарихъым язэгъэшIэн, музыкальнэ искусствэм ихэхъоныгъэхэм япхы­гъэу зэрэщытыр щыIэныгъэм къеушыхьаты.

Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние иэстраднэ ансамблэу «Ошъутенэм» бзэ зэфэшъхьафхэмкIэ орэдхэр къе­Iох. Пэсэрэ лъэхъаным адыгэхэм щыIэкIэ-псэукIэу яIагъэм, лъэпкъ шэн-хабзэхэм афэгъэхьыгъэхэр щыIэныгъэм игъунджэх.

Къалэу ЦIэмэз (Новороссийск) ехьылIагъэр, «СихьакIэ» зыфи­Iорэр, фэшъхьаф орэдхэу лъэпкъ гупшысэр зыщыпхырыщыгъэхэр искусствэм пыщагъэхэм лъэшэу агу рехьых.

— Республикэм и Правительствэ зэхищэрэ мэфэкI концертхэм, хъугъэ-шIагъэхэм япхыгъэ зэхахьэхэм «Ошъутенэр» зэрахэ­лэжьэщтыр тшIэ зыхъукIэ, «Си­хьакIэр» къыIощтэу тыгугъэзэ, Iофтхьабзэм тэкIо, — игупшысэхэм тащегъэгъуазэ Дунэе Адыгэ Хасэм хэтэу, общественнэ IофышIэшхоу МэщфэшIу Нэдждэт. — Орэдышъор дахэ, гущыIэу хэлъхэм уагъэгъуазэ, лъэпкъ шIэ­жьыр Iэтыгъэу зэхэтэхы.

ШIэжьым илъагъохэр

— Ижъырэ адыгэ орэдхэу «Ошъу­тенэм» ирепертуар хэтхэр бэ мэхъух, — къеIуатэ ансамлэм ихудожественнэ пащэу, Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу, ком­по­зиторэу ХьакIэко Алый. — Орэд пэпчъ гупшысэ хэхыгъэ иI. Сэмэркъэу зыхэлъыри, шIулъэгъур къизыIотыкIырэри, шIэжьым ехьы­лIагъэри лъэпкъ искусствэм ибаиныгъэх. Адыгэхэм ятарихъ гъогу, шэн-хабзэхэр тиорэдхэм ахэгъэщагъэх, купкIэу ахэлъыр цIыфхэм алъыдгъэIэсызэ тэгъэ­жъынчых.

Сэмэркъэу-кIэнэкIэлъэ орэдэу «ЩырытIымыр» макъэр Iэтыгъэу, шъабэу зэхэпхызэ, пшъашъэу зыфэгъэхьыгъэр плъэгъу пшIоигъоу ансамблэм уедэIу. «Си Па­къэр» нэмыкIэу гъэпсыгъэми, шIу­лъэгъу гупшысэу хэлъым узыфещэ.

«Гощэгъэгъым игъыбзэ» зызэхэпхыкIэ…

Ясэнэхьат феджагъэхэу, артист цIэрыIо хъугъэхэу Адыгеим орэдыIохэр иIэх. Мэшэлахь, респуб­ликэм ыцIэ музыкальнэ искусст­вэм щаIэтыгъ. Сэмэгу Гощнагъо, Шъэожъ Розэ, Андзэрэкъо Чеслав, Нэхэе Тэмарэ, нэмыкIхэм ягугъу къэтшIы зыхъукIэ, артист пэпчъ искусствэм зыкъыщызэIуи­хын зыщилъэкIыгъэ лъэныкъохэр къыхэтэгъэщых. Лъэпкъ шIэжьым ылъапсэ къыдэпшырэ гупшысэр яорэдхэмкIэ агъэдэхэныр, агъэ­бэгъоныр къадэхъугъ.

Адыгеим икультурэ фэгъэхьыгъэ зэхэхьэшхоу Москва щыкIорэм КIыкI Зулхьаджэ «Гощэгъэгъым игъыбзэ» къызыщеIом, искусствэм идунэе шэпхъэ лъагэхэм зэралъыIэсыгъэр зэхэща­кIохэм къыхагъэщыгъ. Темыр КавказымкIэ апэрэ бзылъфыгъэ­хэм ащыщэу «РСФСР-м изаслуженнэ артистк» зыфиIорэ цIэ лъапIэр къыфаусыгъ.

— «Ошъутенэм» ихудожественнэ пащэу ХьакIэко Алый «Гощэгъэгъым игъыбзэ» къасIо шIоигъоу къызысэлъэIум, орэдым сы­фэмыхьазырэу къысщыхъу­щтыгъ, — игупшысэхэм тащегъэ­гъуазэ Адыгэ Республикэм изаслуженнэ артисткэу Даутэ Суса­нэ. — Илъэси 5-м нахьыбэ зытешIэм, «Гощэгъэгъым игъыбзэ» зэзгъашIэу сыфежьагъ.

КIыкI Зулхьаджэ дискым орэдыр зэрэтыритхагъэм Даутэ Суса­нэ едэIузэ, ымакъэ диштэрэ къэIуакIэр къыгъотыгъ, орэдыр дахэу ыгъэжъынчыгъ.

Тэ — тыадыг

Гуманитар ушэтынхэмкIэ ­Адыгэ республикэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэ зыхьырэм июбилей фэгъэхьыгъэ пчыхьэзэхахьэу республикэм и Къэралыгъо филармоние щыкIуагъэм «Ошъутенэм» игъэкIотыгъэ кон­церт къыщитыгъ.

— Лъэпкъ орэдыбэ зэхахьэм щыIугъ, — къеIуатэ республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан. — Тиорэдхэм адыгэхэм ятарихъ ащызэхэтэхы. Тиныдэлъ­фыбзэ нахьышIоу кIэлэеджа­кIохэм, ныбжьыкIэхэм ашIэным фэшI ащ фэдэ зэхахьэхэм пIуны­гъэ мэхьэнэ ин ятэты. «Тэ — тыадыг» зыфиIорэ орэдым хэлъ гущыIэхэр зытхыгъэ ЛIыIужъу Адамэ тыгу къигущыIыкIыгъ. Бзэр, тарихъыр, шэн-хабзэхэр зэрэзэпхыгъэхэр тигупшысэхэм къапкъырэкIых.

— «Ошъутенэм» къыIогъэ орэдхэм тигуапэу тядэIугъ, — еIо гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ Республикэ институтым ипащэу ЛIыIужъу Адамэ. — Лъэпкъ шIэ­жьым ехьылIэгъэ Iофтхьабзэхэр нахьыбэрэ зэхэтщэнхэ тимурад.

Тигуапэу тядэIу

«Ошъутенэм» иорэдыIохэм псынкIэу узыIэпащэ. Дахэу зафа­пэ, артист нэшанэхэр гум рихьэу зэрахьэх. Даутэ Сусанэ, Мамхыгъэ Маринэ, ПIатIыкъо Маринэ, Алевтинэ Кобазевам яорэдхэри, якъашъохэри гум екIух. Жа­рэкъо Руслъан, Хьазэщыкъо Мо­сэ, адыгабзэкIи, урысыбзэкIи орэд къэзыIорэ Юрий Конжиным яIэпэIэсэныгъэ хагъахъо. Оркестрэм хэтхэу Хъут Рус­там, Максим Злобиным, Максим Алиевым, Татьяна Нестеренкэм, Сергей Клишиным, макъэхэм Iоф адэзышIэрэ Никита Козенковым «Ошъутенэм» иконцертхэр къагъэдахэ. ОелI Адамэ зэхахьэхэр зэрещэх.

— Тхьабысымэ Умарэ, Гъот Аслъан, ХьакIэко Алый, нэмыкI­хэм яорэдхэр къэтэIох, — тизэ­дэгущыIэгъу лъегъэкIуатэ Мамхыгъэ Маринэ. — Ансамблэр рес­публикэм щашIэ, тиконцертхэм цIыфыбэ къызэряжэрэм тегъэгушIо.

Зичэзыу зэIукIэгъухэр

— Урысыем и Мафэ фэгъэ­хьыгъэ мэфэкI зэхахьэхэу Мые­къуапэ щыкIуагъэхэм тахэлэ­жьагъ, — къытиIуагъ «Ошъуте­нэм» ипащэу ХьакIэко Асе. — Лъэпкъ Iофтхьабзэу «Тэ — ты­адыг» зыфиIорэр Къэбэртэе-Бэлъ­къарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Краснодар краим, нэмыкIхэм ащызэхэтщэнэу зытэгъэхьазыры. Тилъэпкъэгъухэр зыщыпсэурэ Тыркуем тырагъэблэгъагъ.

Адыгэ Республикэм культу­рэмкIэ иапэрэ министрэу Хьа­нэхъу Адамэ кIэщакIо фэхъуи, «Ошъутенэр» Мыекъуапэ щызэхащагъ. Художественнэ пащэу, композиторэу Гъот Аслъан ри­гъэжьэгъэ Iофыр лъэкIуатэ, илъа­гъохэр кIосэщтхэп.

— Адыгэр адыгэу дунаим щы­псэуным фэшI иныдэлъфыбзэ, икультурэ къыухъумэнхэ фае. Ащ фэгъэхьыгъэ зэхахьэу «Тэ — ты­адыг» зыфиIорэм хэхъоныгъэ­хэр фэтшIыщтых, — къытиIуагъ ­Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние ипащэу, Урысыем иза­­служеннэ артистэу, Адыге­им, Темыр Осетием — Аланием янароднэ артистэу Къулэ Мы­хьа­мэт.

— Лъэпкъ шIэжьым, тимузыкальнэ искусствэ афэгъэхьыгъэ зэхахьэхэр филармонием итвор­ческэ купхэм зэхащэх. «Ошъутенэм» шIэныгъэлэжьхэр игъусэхэу фольклорым Iоф зэрэди­шIэрэм, егъэжьапIэу ышIыгъэхэм хэхъоныгъэхэр афэтшIыщтых. ШIэжь зэхахьэхэм республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэри» къахэдгъэлэжьэщт, ти­зэкъотыныгъэ зыгъэпытэрэ амалышIухэм талъыхъущт.

ЕмтIылъ Нурбый.