Лъэпкъ къашъом идэхагъэ цIыфхэм алъызыгъэIэсырэмэ ащыщ Дагъыстан изаслуженнэ артисткэу Ахътао Бэллэ.

Адыгэ республикэ гимназием щеджэзэ, искусствэм фэщагъэ хъугъэ. Пчыхьэзэхахьэхэм, лъэпкъ шэн-хабзэхэм яхьылIэгъэ зэIукIэгъухэм ахэлажьэзэ, сэнэхьатэу къыхихыщтым гукIэ фэкIуагъ.

Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ иколледжэу Тхьа­бысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэм Б. Ахътаом ишIэныгъэ щыхигъэ­хъонымкIэ кIэлэегъэджэ дэгъу­хэм аIукIагъ. Къашъомрэ лъэпкъ гупшысэмрэ зэрэзэпхыгъэхэм мэхьанэу иIэр псынкIэу къыгурыIуагъ. Адыгэхэм тарихъ гъогоу къакIугъэр къашъохэмкIэ къэпIотэн зэрэплъэкIыщтым ыгъэгушхощтыгъ.

Лъэпкъ къашъом зыфэзыгъа­сэхэрэм япащэу, Адыгэ Респуб­ликэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу Цундышк Нурыет къызэриIуагъэу, Ахътао Бэллэ апэрэ мафэхэм къащегъэжьагъэу гуеты­ныгъэ хэлъэу Iоф зыдишIэжьыщтыгъ. ЕджапIэм лъапсэу щып­шIырэр бгъэпытэ зыхъукIэ, шIукIэ къызэрэотэжьыщтыр ащ къыгурыIуагъэу щытыгъ.

Дунаим щызэлъашIэрэ ансамблэу «Налмэсым» Б. Ахътаор зырагъэблагъэм, охътэ кIэкIым къыкIоцI къашъохэр зэригъэшIагъэх.

Псэм фегъадэ

Къашъом гупшысэу хэлъыр къэбгъэлъэгъоным фэшI дахэу пчэгум укъихьан, укъэшъон фае. Пкъыр ищыгъэу, тамэхэр зэди­штэхэу, артисткэр нэгушIоу зыплъэгъукIэ, лъэпкъ гушъхьэ кIуа­чIэм узэлъекIу. Къашъом шъэбагъэу хэлъыр зэгъэфагъэу, тынчэу къыплъэIэсых, искусствэр на­хьышIоу къыбгурэIо.

Пшъэшъэ нэшхъуантIэу Ахътао Бэллэ пчэгум гуахьэу щычэрэгъу­зэ, иIэпэIэсэныгъэ залым чIэсхэм осэ ин къыфашIы, IэгутеошхокIэ агъэкIотэжьы. «Налмэсым» концерт къыты зыхъукIэ, къашъом къашъор псынкIэу кIэлъэкIошъ, зичэзыу къэшIыгъом артист пэпчъ гукIэ зыфегъэхьазыры.

— Къашъор псэм щыщ, — къе­Iуатэ Ахътао Бэллэ, — ансамблэу узыхэтым зэгурыIоныгъэу хэлъым дебгъаштэзэ, купым зыкъыхэмыгъэщэу укъыщэшъо.

Ахэлажьэ

«Ижъырэ зэфакIу», «Зыгъэ­лъат», «Тыргъэтау», «Налмэсыр къэшъо», «Адыгэ уджыхэр», «Адыгэу IэкIыб щыIэхэм ялъэпкъ къашъохэр», «ШIуфэс къашъу», фэшъхьафхэр «Налмэсым» къе­шIых. Б. Ахътаор къашъохэм ахэлажьэзэ, лъэпкъ искусствэр дунаим нахь цIэрыIо щышIыгъэным хэлажьэ.

Адыгэ Республикэм инароднэ артистхэу Хьакъуй Анжеликэ, Шагудж Батурай, Адыгеим изаслу­женнэ артисткэу Бэрзэдж Дианэ, нэмыкIхэм къашъом икъызэIухын шIыкIэшIоу къыфагъотырэр щысэшIу бэмэ афэхъу. Ахътао Бэллэ артист цIэрыIохэм акIырыплъызэ, искусствэм ишъэфхэм защегъэгъуазэ.

ЗэIукIэгъухэм яшIэжь

Тилъэпкъэгъухэр зыщыпсэухэ­рэ хэгъэгухэу Тыркуем, Канадэ, Иорданием, Израиль, Урысыем икъалэхэу Москва, Санкт-Петербург, фэшъхьафхэм Ахътао Бэллэ ащыIагъ, «Налмэсым» хэтэу къащышъуагъ.

— ТизэIукIэгъухэр шIукIэ гум къенэжьых, цIыфхэр тэгъэгушIох, — къеIуатэ Бэллэ. — Тыкъызэрэшъорэм имызакъоу, адыгэ шъуашэм идэхагъэ дунаим щятэгъэлъэгъу.

Олимпиадэ джэгунхэу 2014-рэ илъэсым Шъачэ щыкIуагъэхэм культурэмкIэ яIофыгъохэм «Налмэсыр» ахэлэжьагъ. Б. Ахътаом хэгъэгухэм ялIыкIохэр, Урысыем и Президентэу Владимир Путиныр «Налмэсым» хэтхэм къазэрэIукIэщтыгъэхэр щыгъупшэхэрэп. Рио-де-Жанейро щыIэгъэ Олимпиадэ джэгунхэм Адыгэ республикэ гимназием щеджэгъэ Мудрэнэ Бислъан дзюдомкIэ дышъэр къащихьыгъ. Нарт шъаом игъэкIотыгъэу Мыекъуапэ щыфэгушIуагъэх. Правительствэр зы­чIэт Унэм ыпашъхьэ адыгэ джэ­гушхоу щызэхащагъэм Мудрэнэ Бислъанрэ Ахътао Бэллэрэ уагъэ­­гушхоу къыщызэдэшъуагъэх.

— Адыгэ Республикэм дахэу къыщыспэгъокIыгъэх, сагъэлъэпIагъ. КъэшъуакIохэм сафэраз, — къытиIуагъ Мудрэнэ Бислъан.

ЩытхъуцIэхэр

Кавказ щыпсэурэ лъэпкъхэм зэфыщытыкIэу адытиIэр гъэпытэгъэным «Налмэсыр» чанэу хэла­жьэ. КонцертхэмкIэ зэхъожьынхэм Адыгеим иансамблэ цIэрыIо кIэщакIо фэхъу.

Дагъыстан «Налмэсыр» щыуджыгъ, республикэхэм яартистхэм язэхэт концертхэм Ахътао Бэллэ дахэу къащышъуагъ. «Дагъыстан изаслуженнэ артистк» зыфиIорэ щытхъуцIэр тиадыгэ пшъашъэ къызэрэфагъэшъоша­гъэм тигъэгушIуагъ.

Тызыгъэдахэрэмэ ащыщ

— Ахътао Бэллэ адыгэ лъэпкъ искусствэр лъагэу зыIэтыхэрэм, щытхъур къытфэзыхьырэмэ ахэсэлъытэ, — къеIуатэ Адыгэ Рес­публикэм и Къэралыгъо академическэ къэшъокIо ансамблэу «Налмэсым» ихудожественнэ пащэу, Адыгеим инароднэ артистэу, Абхъазым, Пшызэ язаслуженнэ артистэу Хъоджэе Аслъан. — Ыгу етыгъэу Iоф зыдишIэжьызэ, Тхьэм къыритыгъэ сэнаущыгъэр къызэIуехы. Тикъэ­шъокIо ныбжьыкIэхэм иIэпэIэсэныгъэкIэ къахэщы. ЩыкIагъэ фэслъэгъурэп, «Налмэсыр» егъэдахэ. Исэнэхьат нахь лъагэу ыIэтынэу, имурадхэр къыдэхъунхэу Тхьэм сыфелъэIу.

«Налмэсым» шышъхьэIу мазэм нэс зигъэпсэфыщт. Артистыр артист шъыпкъэ зышIырэр концертхэм зэрахэлажьэрэр, къэ­кIощт уахътэм телъытагъэу исэ­нэхьат зэрэлъигъэкIуатэрэр ары. Ахътао Бэллэ искусствэхэмкIэ республикэ колледжым ыуж культурэмкIэ апшъэрэ къэралыгъо еджапIэр Краснодар къыщиухыгъ. ИшIэныгъэ хигъахъозэ, игухэлъхэм афэкIо. Тыдэ щыIэми, «Налмэсым» имэкъамэхэр гум щэ­чэрэгъух, къашъохэр инэплъэгъу итхэу нэгушIоу зафещэи… ШIу­шIагъэм иджэрпэджэжьхэу Iэгу къафытеохэрэм афэнэгушIу.

Сурэтым итыр: Ахътао Бэлл.