ЗэлъашIэрэ сурэтышI-модельерэу, Адыгэ Республикэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу СтIашъу Юрэ изэфэхьысыжьхэр лъэпкъ шIэжьым изыкъегъэIэтын ехьылIагъэх.

— ЩыIэныгъэм ихъугъэ-шIагъэхэр къыдэслъытэхэзэ, сиIофшIэн зэхэсэщэ, — къеIуатэ республикэм итын анахь лъапIэу медалэу «Адыгеим и Щытхъузехьэр» къызыфагъэшъошэгъэ СтIашъу Юрэ. — Искусствэмрэ  тарихъымрэ зэрэзэпхыгъэхэр сигупшысэ шъхьаIэхэм ахэсэлъытэ.

— Кавказым щыпсэурэ лъэпкъхэм ящыIэкIэ-псэукIэ фэгъэхьыгъэ IофшIагъэу уиIэр макIэп. Сыда ахэр нахь зэпэблагъэ зышIыхэрэр?

— Тарихъыр зэбгъэшIэнэу узыфежьэкIэ, лъэпкъхэм къакIугъэ гъогум нахь куоу зыщыбгъэгъуазэ пшIоигъоу олъыхъо. Кавказым лъэпкъыбэ ис. Мамырэу зэдыщыIэнхэм фэшI культурэу, искусствэу яIэм нахь зэпэблагъэ ышIыхэу сэлъытэ.

— Щысэ заулэ къэпхьыгъэмэ  дэгъугъэ.

— Ижъырэ лъэхъаным лъэпкъхэм ягъукIэхэм, хэдыкIынхэм апылъхэм ягупшысэхэр шIэжьым къыпкъырыкIыщтыгъэх. Адыгэ шъуашэр я XIII-рэ лIэшIэгъум ашIынэу фежьэгъагъэх. Адыгэмэ ямызакъоу Кавказым щыпсэурэ лъэпкъхэм адыгэ шъуашэр аштагъ, зырагъэдэхагъ, къякIоу непи ащыгъ.

— Адыгэ шъуашэмкIэ,           лъэпкъ тхыпхъэхэмкIэ тарихъым инэкIубгъохэр къызэрэшъуIуатэхэрэм тытегъэгущыI.

— 1993-рэ илъэсым США-м  сыщыIагъ. Тилъэпкъэгъухэу хэгъэгум исхэм сырагъэблагъи, мэзэ заулэм къыкIоцI садэпсэугъ. Адыгэ шъуашэхэр,  тхыпхъэхэр афэсшIыгъ, лъэпкъ зэхахьэхэм сахэлэжьагъ. США-м ис адыгэхэм тилъэпкъ шъуашэхэр ащыгъэу урамым къырыкIохэ зэхъум, гушхоныгъэу ахэлъыгъэр гъашIэм щысщыгъупшэщтэп.

— Адыгэмэ ятарихъ нахь дэгъоу зэрагъашIэ ашIоигъоу къыоупчIыгъэхэба?

— Тарихълэжьэу сызэрэлэжьэщтыр ясIуагъ. Кавказ заом итарихъ щыщ пычыгъохэр къафэсIотагъэх. Мамыр лъэпкъэу тызэрэщытыр къыхэзгъэщызэ,  Кавказ заор зэраухыгъэм фэгъэхьыгъэ лъэпкъ тхыпхъэ сшIыгъэ, ар шIухьафтын афэсшIыгъ.

— Тхыпхъэм гупшысэу хэплъхьагъэр къытаIоба.

— Кавказ заом тхьамыкIагъоу къытфихьыгъэр, адыгэхэр итэкъухьагъэхэу дунаим зэрэщыпсэухэрэр, лъэпкъым зиугъоижьыныр, изыкIыныгъэ гъэпытэгъэныр — ахэр гупшысэ шъхьаIэх.

— Дунэе Адыгэ Хасэм ащ щытегущыIагъэх.

— Кавказ заор  зэраухыгъэм фэгъэхьыгъэ тамыгъэу Дунэе Адыгэ Хасэм щаштагъ.

— Шъхьарыхъон теплъэ ащ иI. Мыекъуапэ  апэу щызылъэгъугъэхэм къыраIолIагъэр къэошIэжьа?

— Шъхьарыхъонэу зыфатIорэр зэкIэми зэфэдэу къагурыIуагъэп. Арэу щытми, Дунэе Адыгэ Хасэм а лъэхъаным хэтыгъэхэ Бэчыжъ Лейлэ, МэщфэшIу Нэдждэт, Охътэ Александр, нэмыкIхэм агу рихьыгъ. ДАХ-м итамыгъэ хэхыгъэ хъущтэу Бэчыжъ Лейлэ къыIуагъ. Уахътэр   зылъэкIуатэм, Iофыр ащ фэкIуагъ.

— Тилъэпкъ дунаим нахь дэгъоу щашIэным фэшI егъэжьапIэу шъуиIэхэр зэрэлъыкIуатэхэрэм уиеплъыкIэхэр  къеIуалIэхэба?

— Тарихъым, экономикэм, культурэм, спортым ялъытыгъэр бэ. Сэ слъэгъугъэр ары сыкъызытегущыIэрэр. США-м, Тыркуем, Урысыем ишъолъырхэм сащыIэу тилъэпкъэгъумэ саIукIэмэ, адыгабзэкIэ садэгущыIэ. Адыгэхэу миллион пчъагъэ хъухэрэм тыбзэ, тикультурэ къаухъумэ зыхъукIэ, нэмыкI лъэпкъхэм тахэкIокIэщтэп, тишIушIагъэкIэ лъытэныгъэ къытфашIыщт.

Тиреспубликэ иеджапIэхэм тхьамафэм къыкIоцI  сыхьатитIу еджэгъу нахь ямыIэ зыхъукIэ неущ адыгабзэм къырыкIощтым сегъэгумэкIы. Кавказ заом тхьамыкIагъоу къытфихьыгъэр джыри къытэгуао. Тилъэпкъ итэкъухьагъэшъ, кIуачIэу тиIэр зэтыугъоилIэжьыныр къытэхьылъэкIы. Бзэр, шэн-хабзэхэр къэтыухъумэхэзэ, тизэкъотыныгъэ тигъэпытэщтэу сэлъытэ.

— IофшIэнэу бгъэцакIэхэрэм яхьылIэгъэ гупшысэхэмкIэ тизэдэгущыIэгъу тыухы сшIоигъу.

— Унэм тисэу Iоф тэшIэми, лъэпкъ шIэжьыр  къедгъэIыхырэп. Мамыр псэукIэм игъэдэхэн, зэкъошныгъэм игъэпытэн афэгъэхьыгъэ тхыпхъэхэр сэгъэхьазырых.

— Уимурадхэр Тхьэм къыбдегъэхъух.

— Тхьауегъэпсэу.