Адыгеим игандбол лъапсэ фэзышIыгъэ Джэнчэтэ СултIан къызыхъугъэр 2020-рэ илъэсым жъоныгъуакIэм и 9-м илъэс 71-рэ хъугъэ.

Урысыем, Адыгеим язаслуженнэ тренер цIэрыIоу Джэнчэтэ СултIан Хьакурынэхьаблэ щыщ. ИкIэлэгъум, илэгъухэм афэдэу, баскетбол, футбол ешIэщтыгъ. Гандболыри шIогъэшIэгъонэу зэIукIэгъухэм ахэлажьэу зеублэм, тренер сэнэхьатыр ищыIэныгъэ къыщыхихыгъ.

«Кубань» Краснодар итренер шъхьаIэу, хэгъэгум щызэлъашIэрэ тренерэу Александр Тарасиковыр къызеушъыим ыуж Джэнчэтэ СултIан пшъашъэхэр гандболым фигъэсэнхэу ригъэжьагъ.

Мыекъопэ заводэу «Промсвязым» Iоф щызышIэщтыгъэ С. Джэнчатэр спортышхом игъогу пытэу теуцощтми ышIэщтыгъэп. Арэу щытми, «Кубань», нэмыкI командэхэм яешIакIэ кIырыплъы­зэ, мурад зыфишIыжьыщтыгъ гандбол командэ зэхищэнэу, Адыгеим ыцIэ спортым лъагэу щиIэтынэу.

Апэрэ гъэхъагъэхэр

Мыекъуапэ иеджапIэхэм къа­чIэ­кIыгъэхэ Марина Яченкэр, Галина Мельниковар, Татьяна Мальцевар, Елена Щербахэ, нэмыкIхэри Краснодар, Волгоград якомандэхэм ащешIэхэзэ, медальхэр хэгъэгум изэнэкъокъу къыщахьых.

А лъэхъаным къэралыгъом изэIукIэгъухэм ахэлэжьэн зылъэ­кIыщт командэ Адыгеими иIа­гъэп. Ащ къыхэкIэу сэнаущыгъэ зы­хэлъ пшъашъэхэр Мыекъуапэ дэ­кIыжьыхэзэ, Урысыем икъалэ­хэм якомандэхэм ащешIэщтыгъэх.

ГушIуагъор адегощы

«Ныбджэгъур — уигушIуагъо къыбдэзыгощырэр ары», — ыIощтыгъ Джэнчэтэ СултIан.

Дзюдор, самбэр, футболыр, атлетикэ онтэгъур Адыгеим нахьышIоу щашIэщтыгъэх. Кобл Якъубэ пэщэныгъэ зыдызэри­хьэрэ спорт бэнэпIэ еджапIэм щагъэсагъэхэ Владимир Невзоровыр, Лъэцэр Хьазрэт, Емыж Арамбый, Хьэпэе Арамбый, Хьэ­пэе Хьамид, Гостэкъо Хьумэр, Владимир Дутовым, Владимир Гуриным, Хьасанэкъо Мурат, Алхъо Сыхьатбый, Мэрэтыкъо Сахьидэ, фэшъхьафхэм спортышхом гъэхъагъэу щашIыгъэмкIэ Адыгеим щытхъубэ къыфахьыгъ.

Медальхэр къэзыхьыхэрэ бэнакIохэм Джэнчэтэ СултIан афэгушIощтыгъ, Iофы зыригъэшIызэ аIукIэщтыгъ. Шъхьэзэкъо зэнэкъокъумрэ командэр зэре­шIэрэмрэ зэрэзэтекIыхэрэр къы­дилъытэзэ, Мыекъопэ «Зэкъошныгъэм» футболымкIэ изэIукIэгъухэм яплъыщтыгъ, гандболым щигъэфедэн ылъэкIыщт амалхэр зэригъапшэщтыгъэх. Тренерэу Натхъо Адамэ упчIэжьэгъу ышIэуи къыхэкIыщтыгъ.

Щысэм илъагъохэр

С. Джэнчатэм ыгъэсэгъэ ЛIыбзыу Сусанэ къэлэпчъэIутэу ешIэщтыгъ, Краснодар краим ихэшыпыкIыгъэ командэ хэтэу зэнэкъокъухэм щысэшIу къащигъэлъагъощтыгъ.

1994-рэ илъэсым Джэнчэтэ СултIан зипэщэ Мыекъопэ гандбол командэм Урысыем иныбжьыкIэхэм язэнэкъокъу апэрэ чIыпIэр къыщыдихыгъ. КъыкIэлъы­кIорэ илъэс ешIэгъум гандбол клубэу «Адыифыр» Мыекъуапэ щызэхащагъ. Къалэм испорт класс щызэдеджэхэрэ пшъашъэ­хэр командэ хэхыгъэ хъугъэх.

Анна Кареевар, Эльвира Ищенкэр, Лариса Сысоевар Урысыем ихэшыпыкIыгъэ ныбжьыкIэ командэ хэтхэу дунэе зэIукIэгъухэм медальхэр къащахьыгъэх.

«АГУ-Адыифым» Урысые Федерацием иапшъэрэ куп щыкIорэ зэнэкъокъум джэрзыр гъогогъуитIо къыщыдихыгъ. Мые­къопэ гандболыр Урысыем игупчэу алъытэрэмэ ащыщ хъугъэ. Клубэу «Адыифым» щапIугъэхэ Анна Кареевар, Инна Суслинар, Анна Игнатченкэр, Яна Усковар илъэс зэфэшъхьаф­хэм Олимпиадэ джэгунхэм, дунэе зэнэкъокъухэм ахэлэжьагъэх, дышъэр, тыжьыныр къыдахыгъэх.

Мыекъуапэ щапIугъэ Виктория Калининар Урысыем ихэшыпыкIыгъэ гандбол командэ хэтэу Рио-де-Жанейро щыкIогъэ Олимпиадэ джэгунхэм дышъэр къыщыфагъэшъошагъ, къэлэпчъэIут анахь дэгъоу зэхэщакIохэм къы­хахыгъ. Джэнчэтэ СултIани къэлэпчъэIутэу ешIэщтыгъ. Тренер цIэрыIом илъагъо рыкIорэ Виктория Калининам къызэрэтиIуагъэу, СултIан щысэтехыпIэу гъа­шIэм щызиIэхэр бэ мэхъух.

— Адыгеим итренер анахь дэгъухэм, республикэр спорты­шхом лъагэу щызыIэтыгъэхэм Джэнчэтэ СултIан ахэтэлъытэ, — игупшысэхэм тащигъэгъозагъ спортым иветеранэу Джарымэкъо Юсыф.

ТэгъэлъапIэ

С. Джэнчатэр игъонэмысэу 2003-рэ илъэсым, Iоныгъо мазэм дунаим ехыжьыгъ. Тренерэу Тхьэм къыгъэхъугъэм ыгу къытемыожьырэми, ишIушIагъэкIэ къытхэт, тэгъэлъапIэ. Гандболым ритыгъэ щыIэныгъэм фэгъэхьыгъэ тхылъэу Мыекъуапэ къыщыдагъэ­кIыгъэр Урысыем спортымкIэ изаслуженнэ мастерэу Анна Игнатченкэм зэхигъэуцуагъ.

Республикэм гандболымкIэ испортеджапIэ зычIэт унэм С. Джэнчатэм мыжъобгъу къыщыфызэIуахыгъ. Спорт еджапIэм Джэнчэтэ СултIан ыцIэ ехьы, пащэр ЛIыбзыу Сусан. Медалэу «Адыгеим и Щытхъузехьэр» С. Джэнчатэм фагъэшъошагъ. Тренерым фэгъэхьыгъэ зэнэкъо­къухэр илъэс къэс Мыекъуапэ щэкIох.

Гандбол клубэу «Адыифым» ипащэу Къудайнэт Мэджыдэ, тренер шъхьаIэу Никита Голуб респуб­ликэ гандболым хэхъоныгъэ зэри­шIыщтым яцыхьэ телъ.

Лъэпкъ искус­— с­твэр Джэнчэтэ СултIан лъэшэу ыгу рихьыщтыгъ. ЕшIакIохэр игъусэхэу «Налмэсым», «Ислъамыем», нэмыкIхэм яконцертхэм яплъыщтыгъ. Хэгъэ­гум имэфэкI шъхьаIэу ТекIоны­гъэм и Мафэ СултIан имэфэкI зэрэтефагъэм рыгушхощтыгъ. Заом хэлэжьагъэхэм хэушъхьафыкIыгъэу а мафэм шъхьащэ афишIыщтыгъ, янэ-ятэхэм гущыIэ фабэхэр къафиIощтыгъ.

МэщбэшIэ Исхьакърэ Тутэ Зауррэ зэдаусыгъэ орэдэу адыгэхэм афэгъэхьыгъэр дискым шъхьафэу тыритхэгъагъ. Машинэм исэу гъогу зытехьэкIэ, ащ едэIуныр шэнышIу фэхъугъагъ. Орэдым цIыфыр зэрипIурэр, лIыгъэм зэрэфигъасэрэр дэгъоу къыгурыIощтыгъ. Интернационалист шъыпкъэу зэрэщытыр иIофшIэгъу­хэм ашIэщтыгъ.

«ТекIоныгъэм и Мафэ» адыгабзэкIэ

ШэнышIу зэрэтфэхъугъэу, ТекIоныгъэм и Мафэ игъэкIотыгъэу дгъэмэфэкIы тшIоигъуагъ, ау дунаим къыщекIокIырэ зэпахырэ узым тигухэлъхэр зэпигъэугъэх. ХэкIыпIэхэр къэзыгъотыгъэ­хэ зэхэщакIохэм, культурэм иIофышIэхэм тафэраз. Зыщыпсэухэрэ унэхэм, шъхьангъупчъэхэм акIэлъырытыхэу лIыхъужъ орэдхэр къызэраIуагъэхэр ИнтернетымкIэ тлъэгъугъэх. «ТекIоны­гъэм и Маф» ыIоу В. Харитоновымрэ Д. Тухмановымрэ зэдаусыгъэр дунаим щашIэ. Ар адыгабзэкIэ зэдзэкIыжьыгъэу Адыгэ Респуб­ликэм и Къэралыгъо орэдыIо-къэ­шъокIо ансамблэу «Ислъамыем» апэрэу къыIуагъ.

ХъокIо Сусанэ, Эльдарэ Айдэмыр, Къумыкъу Щамсудинэ, Шъымырзэ Казбек, нэмыкI артистхэм дахэу агъэжъынчыгъ. «Ислъамыем» едэIугъэхэ ныбжьыкIэхэу Щынджые щыпсэухэу Батмэн Римэ, СтIашъу Алый, Дэчлэжъ Саидэ, ЕмтIылъ Саидэ, Цуужъ Алибек, ЕмтIылъ Альбинэ, Талъэкъо Алим, Мамый Фатимэ, фэшъхьафхэм орэдыр ятелефонхэм атыратхагъ, икIэрыкIэу едэIужьых, цIыфхэм зэхарагъэ­хы. А орэдыри Джэнчэтэ СултIан икIэсагъ, мэкъэ шъабэкIэ къыхидзэу къыхэкIыщтыгъ…

Орэдхэм якупкI щыIэныгъэ зыфэхъугъэ Джэнчэтэ СултIан ишIушIагъэкIэ цIыфхэм алъыIэсыгъ, гъашIэм щыпхырищыгъэ гъогур лъэмыдж пытэ тфэхъугъэу тырэкIо.

ЕмтIылъ Нурбый.