Гъэтхапэм и 8-р – бзылъфыгъэхэм я Дунэе маф. Ау ахэм анахь къахэщыхэрэр Ны гукIэгъушIэ зафэхэу, зилъфыгъэ паемэ, зыпсэ емыблэжьхэрэр ары.

Шъыпкъэ, лъэхъаным елъытыгъэу цIыфхэми захъожьы: пасэм, ижъыкIэ щыIагъэхэ ны-тыхэм непэрэ ны-тыхэр ящыIакIэкIи, ядунэегурыIуакIэкIи, яунэгъо зехьэкIэ-зещакIэкIи, ны-ты пшъэ­рылъышхом изэшIохынкIи бэкIэ атекIых. Охътэ зэхъокIыныгъабэм псэукIэ шIыкIэ-гъэпсыкIэхэри ежь нахь къызэрякIущтым тетэу зэблахъух. Ауми, тэ, ныбжьымкIэ ахэм акIэхьажьыгъэхэм, непэ зыцIэ къетIоу, зыцIэ тIэтэу, дгъэлъапIэрэр тянэхэу — фабэхэу, шъабэхэу, зафэхэу, хьалэлхэу, гукIэгъушIэхэу, зышъо къытфытезыхыжьхэу тызыпIугъэ­хэр ары.

Адыгэхэр Iушыгъэх, лъэпкъыжъхэу лъэпсэшхо зиIагъэх, ным пэпшIын тхъа­гъо гори, нэфыпси зэрэщымыIэр кIа­гъэтхъэу «Ныр — нэ ыкIи псэ» аIуагъ. Ным ыпсэ къопэжъый хэтрэ сабыий, арышъ, тыфай-тыфэмыеми, тшIоигъу- тшIомыигъоми, ным тыкъыхэкIыгъ, тыщыщ, тытешIыкIыгъ. Ащ ыпсэ къытIуилъхьэзэ тепIу, телэжьы, цIыфы тешIы.

ЦIыфы фэдэм епIожьын имыщыкIа­гъэу, хэтрэ лъэпкъ щыщми, Ным шъхьащэ фешIы, гъэшIоныгъэ рехы, ау щыIэх насыпынчъэ тхьамыкIэхэри, Ныр къырамыдзэу, ежьхэми зыкъамыгъотышъоу, къызэрэхъу имэщэу сыдми мы чIым тетхэу.

Ау мы дунэешхом щыпсэухэрэм янахьыбэм зэфэдэу Ныр ялъапI, идахэ аIо, орэд къыфаIо, усэ фаусы, сурэт ашIы, фэтхэх.

Дунэе поэзием Ным иобраз чIыпIэ игъэкIотыгъэ щыриI, тэ тиадыгэ литератури Ным, анахь цIыф лъапIэм, гущыIэ анахь фабэхэр къыфаIуагъ титхакIохэм, усакIохэм, композиторхэм ахэр орэдышъом ралъхьагъэх: «Синан» зыфиIоу усакIоу Жэнэ Къырымызэрэ Тхьабысымэ Умарэрэ зэдаусыгъэм нахь орэд дахэ бгъотына?! Ащыжъынчыгъ ар ти Адыгеий, адыгэхэр зыщыпсэухэрэ КъокIыпIэ Благъэм ихэгъэгухэми, непи тиджэгухэм а мэкъэмэ дахэр ащызэхэтэхы, ныбжьыкIэхэр къыдэшъох, адыгабзэр зи­кIасэхэр дезэрэгъэжъыух.

Синан Типсыхъо сыкIэдэIукIымэ, Умакъэ ащ къыхэIукIы. Чъыгы бырабэмэ япкIашъэ О пцIэкIэ къысэIушъашъэ,

Синанэу, синэнэ дах. Дунаер сфэогъэдах, Насыпыр о къысэптыгъ. Дунаер о сфыхэпхыгъ.

Ным игукIэгъу-шIулъэгъу мыухыжь егъашIэм къыздетхьакIэу тызыIыгъыр: ащ сыдигъуи гущыIэнчъэу тыгу илъыр елъэгъу, тыгушIоу тычэфмэ, дунаир фикъужьрэп, тыгу зыщыузрэм, ыпсэ хэIэжьэу, къурмэн зыкъытфешIы. Ныхэр ялъфыгъэхэмкIэ — тыгъэпсых; ахэм янэфрэ яфабэрэ тэ кIочIэпкъ тфэхъурэр. Ным ыIэ зытелъ сабыир гупсэфэу мэчъые, ыкокI щычъыерэм пкIыхь дахэхэр елъэгъух, чъые IэшIу егъоты; ины тыхъу­гъэми, хъулъфыгъи бзылъфыгъи зэфэдэу, ащ ыпашъхьэ тыщысабый, ибыдзыщэ IэшIу тигъэщэлъыгъ, имыхьамелэ Iулъхьэ закъуи анахь ныбэрылъ хэти фэхъугъ, Ныр унагъом иостыгъэ нэф, гушIуагъоу, шIулъэгъоу къыпыкIырэр зэбгъэпшэн щыIэп. Ныр зыщимыс уахътэм сыдрэ уни кIым-сым, чъыIамэр къеуцо, джары хэтрэ сабыий емышIэ-шIумышIэу, имызакъоу, нэмыкIхэр унэм дисхэми, янэ ымылъэгъу зыхъукIэ, нэмыз-Iумызэу «Мамэ къэкIожьыщта?» ыIоу ышIуабэ зыкIашIэрэр. Нэрымылъэгъу Iудэнэ пытэкIэ ныхэм ялъфыгъэхэр сыдигъуи япхыгъэх, зы Iудэнашъхьэм апсэ хэшъыкIыгъ. Ным ишIулъэгъу исабыйхэмкIэ зэбгъэпшэн щымыIэу лъэш дэд, пшъхьац къэрабэ хъугъэу, уцIыф чъэпхъыгъэми, уянэ уеIэфэ усабыеу ыIэшъо фабэ пшъхьэ, пкIышъо къанэсыщт, къып­хигъахъоу, уигъэнасыпышIоу, тамэ къыб­гуигъакIэу.

Ары. «Ныр — нэ» зыIуагъэр хэу­къуагъэп. Ным иIэшIугъэ-дэхагъэ тынэ къыкIагъэуцоным, тигуапэ ашIэу, анахь тигупсэ цIыфыр тагъэлъэгъуным паекIэ тхакIохэр, усакIохэр, сурэтышIхэр, журналистхэр гущыIэ фэбэ лъэши, шъо зэфэшъхьафыби ашъхьасыгъэхэп. Ныр зыгъэинырэри, зыгъэбжьышIорэри  илъфыгъэхэм яузынчъэныгъ, ягупсэфыныгъ, янасып. ЦIыф цIыкIужъыеу къэхъу­гъакIэр пIугъэнышъ, цIыф тэрэз хъунымкIэ ныхэм яшIушIэ мыухыжь. Ным фыуиIэ шIулъэгъур анахьэу зызэхапшIэрэр щыIэныгъэ хыорым узыхэсыхьэкIэ ары: огушIомэ, къыбдэгушIо, ощэIумэ, укъызэхехы; псэкIэ пстэуми ным тепхыгъэшъ, тызэпэчыжьэу, чIы тазыфагуми, тэтхъэми, тэлIэми, Ным фэдэу гукIэ къэзышIэн гори щыIэп. Ныр цIыфлъэпкъымкIэ кIэсэн папкI, ащ инэплъэгъу фабэ, ыIэшъо шъабэ апеIэн мылъкуи, Iэзэгъуи щыIэп. Арышъ, ащ ишIушIэ мыухыжькIэ щыIэныгъэр зэрэлъыкIуатэрэр, Ны Iушым, гукIэгъушIэм иобраз ушъэгъэ ин къэзытырэ саугъэт лъапIэр адыгэ лъэпкъым ыцIэкIэ Ным фэгъэуцугъэныр, ащ тыгу зыщыцIыкIуи, зыщытэмабгъуи тыIухьан, тыдэгущыIэн, псэкIэ тыдэгощэн амал дгъотыныр, тиIэныр Iэзэгъу лъэш шъыпкъ.

Мамырыкъо Нуриет..