Гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым бзэшIэныгъэмкIэ инаучнэ IофышIэу Анцокъо Сурэт мэзаем и 19-м, 1970-рэ илъэсым Теуцожь районым ит къуаджэу Аскъэлае къыщыхъугъ, щапIугъ.

ЕджапIэм зычIахьэм ащ илъэ­ситф ныIэп ыныбжьыгъэр. Аущтэу сабый дэдагъэми, апэ итхэм ащыщэу дэгъоу еджагъ. Я 8-рэ классыр къызеухым кIэлэегъэджэ колледжэу, ащыгъум училищыгъ, Мыекъуапэ дэтым чIэхьэгъагъ. Ащ ыгукIэ зыфэщэгъэ сэнэхьатыр зыщызэрегъэгъотым къалэм икIэлэцIыкIу IыгъыпIэу N-у 35-м иIоф­шIэн щыригъэжьэгъагъ, нэу­жым гурыт еджапIэу N-у 20-м иублэпIэ класс икIэлэегъэджагъ. Iоф­шIэным годзагъэу Адыгэ кIэлэегъэджэ университетым ап­шъэрэ гъэсэныгъэ щызэригъэ­гъотыгъ. 1997-рэ илъэсым къы­щыублагъэу ублэпIэ ыкIи гурыт классхэм арыс тимылъэп­къэгъу кIэлэеджакIохэр адыгабзэмкIэ ригъэджагъэх.

Сурэт ишIэныгъэ хигъэхъоным сыдигъокIи пылъ, щыIэныгъэм кIэу къызыдихьырэ пстэури ежь фэдэ кIэлэегъаджэхэм алъегъэIэсы, зэнэкъокъу зэфэшъхьафхэм ахэлажьэ. ГущыIэм пае, «Адыгэ Республикэм лъэп­къыбзэхэмкIэ икIэлэегъэджэ анахь дэгъу» зыфиIорэм 2013-рэ илъэсым текIоныгъэр къыщыдихыгъ. Ащ нэужым ны­дэлъфы­бзэм икIэлэегъаджэхэм язэнэкъокъоу Чэчэн Респуб­ликэм щыкIуагъэм изы Iахьэу «Счастьем поделись с другим» зыфиIорэми щытекIуагъ.

АдыгабзэмкIэ ублэпIэ ыкIи гурыт классхэм апае программэхэр зыгъэхьазырыгъэхэми Сурэт ахэтыгъ. УблэпIэ классхэм якIэлэегъаджэхэм апае дидактическэ пособие, адыгабзэмкIэ тхэн IофшIэнхэмкIэ IахьитIу хъурэ тетрадьхэр къыдигъэкIы­гъэх. 2009 — 2010-рэ илъэсхэм МэщфэшIу Нэдждэт игъусэу «Адыгабзэ. Апэрэ илъэс еджэгъур» зыфиIорэр зэхагъэуцуагъ. Тхылъыр бзищкIэ тхыгъэ.

2006-рэ илъэсым къыщыублагъэу гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым бзэшIэныгъэмкIэ инаучнэ IофышI, филологие шIэныгъэхэмкIэ доктор. Адыгабзэм изэгъэшIэн фытегъэпсыхьэгъэ тхылъ ыкIи научнэ IофшIэгъэ 60-м ехъу ащ икъэлэмыпэ къыпы­кIыгъ. «Адыгабзэм изэхэф гущыIалъ» зыфиIоу томищ хъурэм ия II-рэ ыкIи я III-рэ томхэм яредактор. Филологие шIэныгъэ­хэмкIэ докторэу Бырсыр Батыр­бый игъусэу ЗекIогъу Уцужьыкъо ыгъэхьазырыгъэу «Адыгабзэм иорфографическэ гущыIалъ» зыфиIорэм Iоф дашIэжьи, зэрагъэкIужьи 2014-рэ илъэсым къыдагъэкIыгъ.

Джащ фэдэу «Черкесия- фильм» ипащэу Нэгъэплъэ Аскэрбый зэхигъэуцогъэ анимационнэ фильмэм исценариеу «Каншау — сын медведя» зыфиIорэр Шъхьэлэхъо Дарико игъусэу адыгабзэкIэ зэридзэ­кIыгъ, мультсериалэу «Фиксики» адыгабзэм изылъхьагъэхэми ащыщ. Ны-тыхэу ежь-ежьырэу ясабыйхэм адыгабзэр языгъа­шIэмэ зышIоигъохэм апае къы­дигъэкIыгъэх «Сыбзэ — сидунай», «Адыгэ мэкъэпчъ чэф» зыфиIохэрэр.

Сурэт адыгэ лъэпкъ гъэсэныгъэм хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм иIахьэу хилъхьэрэр мызэу, мытIоу къыхагъэщыгъ. Ащ «Почетный работник общего образования РФ» зыфиIорэ щытхъуцIэр, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм, УФ-м ыкIи АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэм­рэкIэ яминистерствэхэм ящытхъу тхылъхэр къыфагъэшъошагъэх.

Къызыхъугъэ мафэмкIэ Сурэт тыфэгушIо, псауныгъэ пытэ иIэу, иунагъо нэхъойрэ бэрэчэтрэ илъхэу, иIофшIагъэхэм осэшхо къафашIэу тапэкIи лъэбэкъу­шхохэр наукэм щишIынхэу тыфэлъаIо!

ШIэныгъэлэжьэу АТЭЖЬЭХЬЭ Сайхьат.