Top.Mail.Ru

Адыгабзэм изэгъэшIэн гушIуагъо къыхелъхьэ

Image description

Адыгабзэм изэгъэшIэн ти­гъэгумэкIэу бэрэ тытегущыIэми, икъу фэдизэу сабый цIыкIухэр, аныбжь елъытыгъэу, язэхэ­- шIыкI диштэу зэрыгъозэщтхэ тхылъхэр аIэкIэдгъэхьанхэу хъурэп. Джащ фэдэу къэгъэлъэ­гъон гъэшIэгъонхэр, гущыIакIэр, лъыта­кIэр, макъэхэм якъэIон агъэпсынкIэу дгъэхьазырын­хэшъ, ахэм ядгъэплъынхэу къыд­дэхъурэп.

Бэрэ тызэжагъэу, джынэс тимыIагъэу АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ иунашъокIэ тхылъиплI хъоу къы­дэкIыгъэ пособиеу «Сыбзэ — сидунай» зыфиIорэр кIэлэпIу­хэмкIэ шIухьафтынышхо хъугъэ. Ау ахэм язакъоп, ны-тыхэмкIи, адыгабзэр зэзыгъашIэмэ зышIоигъо пстэумкIи Анцокъо Сурэт ипроекткIэ зэхэгъэуцогъэ тхылъхэр IэпыIэгъушIух.

Адыгэ нарт эпосым къыхэхыгъэ персонажхэр ахэм ащыгъэ­федагъэх. Лъэпкъ шъуашэр, зэхэтыкIэр, зекIокIэ-шIыкIэхэр сабыйхэм алъагъэIэсых, гукIэгъуныгъэр, шъэбагъэр зэхарагъашIэу гъэпсыгъэх. IофшIэн гъэцэкIэнэу адэтри макIэп.

ЗэкIэми анахь шIуагъэу тхылъхэм афэплъэгъумэ хъущтыр жабзэм ихэгъэхъон зэрэзэхэщагъэр ары. Сэлам зэхыным къырегъажьэ нэIуасэ зэ­рэзэфэхъухэрэр, анахьэу зыфэщагъэхэр къызэфаIотэжьзэ са­быйхэм язэдэгущыIэгъу лъагъэкIуатэ. Ащ жабзэм зырегъэ­ушъомбгъу. Пшысэ цIыкIум зедэIухэрэ нэужым упчIэхэм джэуапхэр къаратыжьзэ нарт пшъашъэхэм нэIуасэ зызэрэзэфашIырэм кIэлэцIыкIухэм ягу­лъытэ, ясэнаущыгъэ зыкъырегъэIэты.

ЯмышIыкIэу зэхэгъэуцуагъэхэ тхылъхэм янэкIубгъо пэпчъ узыIэпызыщэрэ гъэпсыкIэ горэ ахэолъагъо. ГущыIэм пае, чэщ- зымафэм иуахътэхэр зызэрагъа­шIэхэрэм ыуж сэлам хыкIэм ар егъэпытэжьы. ЫпшъэкIэ къызэрэщытIуагъэу, нэкIубгъо пэпчъ IофшIэн гъэцэкIэнэу къы­тырэм дыхэтэу Iэдэбныгъэм, гушъэбэныгъэм, гукIэгъуныгъэм сабыйхэр афепIух. ШIогъэшхо къэзытынхэу тлъытэхэрэм ащыщ зекIокIэ-шIыкIэхэм джэгукIэхэу япхыгъэхэр бгъэфедэнхэр. БлэкIыгъэ илъэсым гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым щагъэпсыгъэ Проектнэ офисым ипшъэрылъхэм къащыдэлъытагъэу Анцокъо Сурэт илъэсыбэрэ зыдэлэжьэгъэ тхылъ хьаламэтэу «Адыгэ мэкъэпчъ чэф» зыфиIорэр къыдэкIыгъ. Непэ егъэджэн-пIуныгъэр зынэсыгъэ лъэгапIэхэм адиштэу, адыгабзэр зэзыгъэшIэнэу езыгъэжьагъэхэ сабый­хэм атегъэпсыхьагъэу ар зэхигъэуцуагъ.

Ны-тыхэмкIи, кIэлэпIухэмкIи Анцокъо Сурэт къыдигъэкIыгъэ­хэ тхылъхэр IэпыIэгъушIух, ау джыри ащ къыщымыуцунэу тэгугъэ. Тхылъхэр мультимедийнэхэу, яплъынхэ, ядэIунхэ алъэ­кIынэу ыгъэпсынхэу ары тызыфаер. Джащыгъум макъэхэри къафэкъиныщтхэп, орэдым дыкIыгъоу къаIощтых, лъытакIэри ашIэщт, дахэу къэшъощтых, бзэри икъоу къаIэкIэхьащт.

Адыгабзэм тэ уахътэу еттырэм, уасэу фэтшIырэм япхыгъ тисабыйхэм ар къызэрагурыIощтыри, зэрэзэхашIэщтыри. Къэралыгъом ышIырэ хэхъоныгъэхэм ялъытыгъэу гъэсэныгъэ­ми зиIэтын, зиушъомбгъун фае. Ар къыгурыIоу Сурэт адыгабзэм изэгъэшIэн гушIуагъо къыхалъхьэу итхылъхэр ыгъэ­псыгъэх.

ШIэныгъэлэжьэу СИТЫМЭ Сар.