Адыгэ тхакIоу Пэнэшъу Хьазрэт къызыхъугъэр 2019-рэ илъэсым ишышъхьэIу мазэ илъэс 85-рэ хъугъэ. ИмэфэкI ехъулIэу ащ творческэ IофшIагъэу иIэм ианахь тхыгъэ дэгъухэр къызыдэхьэгъэ поэтическэ тхылъыкIэ къыдигъэкIыгъ.

«Провожаю солнце» — джары усакIор ащ зэреджагъэр. Къыдэхьэгъэ усэхэр тIоу гощыгъэх: урысыбзэкIэ тхыгъэхэр ыкIи адыгабзэм илъхэр.

ГъашIэ зыгъэшIэгъэ тхэкIо- усакIоу Пэнэшъу Хьазрэт щыIэныгъэр изышIыкIыпагъ: мэфэ ошIухэри, мэфэ ошъуапщэхэри, аужыпкъэм, щэчыгъое къиныгъохэри иилъэсхэм ахэтыгъэх. Ау лIым щыIэныгъэм щэIэгъэшхуи, пытэгъэ-гушхуагъуи фыриIагъ, сыдигъуи зызымыхъо­жьыщт ныбджэгъухэри, гупсэ цIыфхэри – ныкъылъфыгъэхэр, Iахьылхэр, иунэгъо дахэ – ыкъо­хэм ыкIи икъорэлъф цIыкIу- хэм яфэбагъэ ыгу зыкIи агъэплъыкъуагъэп, икIэсэ поэзием готэу игущыIэ ин къыIоныр, тхэ­ныр, гупшысэныр фызэшIокIыгъ.

Сборникэу «Провожаю солнце» зыфиIорэм Пэнэшъу Хьазрэт цIыфым ышъхьэ къырыкIощтым игумэкI зэлъиштагъэу гупшысэхэр къыщыриIотыкIы­гъэх, гур зымыгъэплъыкъорэ шIулъэгъу лирикэм чIыпIэ щыфишIыгъ, тыдэрэ чIыналъи щыпсэурэ цIыф акъылышIо- цIэрыIохэм игуапэу афэусагъ. ТхакIом мэфэкI къыдэкIыгъор зэкIэ цIыфышIухэу адыгэхэм ыкIи нэмыкI лъэпкъхэм ащыщ­хэм, усэхэр, лъэпкъ литературэр зигунэсхэм зэрафигъэ­шъуа­шэрэр кIигъэтхъыгъ.

Тхылъым игущыIапэу «Слово о поэте» зыфиIорэр зытхыгъэр Москва дэт Литературнэ институтым икIэлэегъэджэ шъхьаIэу Т. А. Архиповар ары. Пэнэшъу Хьазрэт кIэлэцIыкIугъо гупсэф зэримыIагъэр, а уахътэр заокIэ, гъаблэкIэ, нэпсыкIэ зэрэпкIэгъа­гъэр къыщеIо. Ащ къыхэкIэу Хьазрэт гужъогъэ хьазырэу къо­джэ ублэпIэ еджапIэм зэрэчIэхьагъэр, етIанэ къутырэу Городскоим кIозэ шIэныгъэ зэрэзэригъэгъотыгъэр, кIэлэ егъэджэ сэнэхьатыр къыхихи Адыгэ кIэлэегъэджэ училищым зэрэщеджагъэр, кIэлэегъаджэу икъуаджэ Iоф зэрэщишIагъэм зыкъигъотынымкIэ ишIуагъэ къызэрыкIуагъэр Т. Архиповам гущыIапэм къыщиIуагъ. Иилъэс­хэм ар нахь Iушэу, губзыгъэу, шIу зыгу илъ цIыф зафэу зэра­шIыгъэр щыкIигъэтхъыгъ. Хэ­гъэгу зэошхоу блэкIыгъэми иIэмэкъэ- лъэмакъэу зэхихыгъэр ыкIи гузэжъогъоу зыхэтыгъэхэр щыIэныгъэр нахь лъэшэу шIу езыгъэлъэгъугъэх. ТхакIор Iофыр зикIасэу зэрэщытыр, ар зэришэн шъхьаIэр къыхигъэ­щыгъ.

Ау пшъэрылъ шъхьаIэу, мурад инэу ХьазрэткIэ сыдигъуи щыты­гъэр ыкIи къэнэжьырэр – усэ гущыIэр, поэзиер, творчествэр арэу зэрэщытхэр тигъашIэзэ, Пэнэшъур игухэлъ пэблагъэ зэрэхъущтым мыпшъыжьэу зэ­рэфэкIуагъэм, Москва Литературнэ институтым иеджэн зэрэ­лъигъэкIотагъэм, зыкIэхъопсыщтыгъэ усэныр игъорыгъоу ыIэ къызэрихьагъэм, ипоэтическэ сатырхэм пкъи шъуаши яIэ зэ­рэхъугъэм мы тхылъыр шы­хьат афэхъоу Т. Архиповам ылъы­тагъ.

Апэдэдэ Пэнэшъу Хьазрэт къыхиутыгъагъэр «Генрих Гейне» ыIоу нэмыц усэкIошхор къызыхъугъэр илъэси 100 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъагъэр ары ыкIи егъэжьэпIэ мэфагъ. Еджэгъу илъэсхэу Москва щигъэкIуагъэхэр къышъхьэпагъэх, зэчый дахэу хэлъыр къыушыхьатыгъ.

1967-рэ илъэсым къыщегъэ­жьагъэу Пэнэшъу Хьазрэт кIэлэцIыкIухэм апае тхылъхэр къыдигъэкIыхэу ригъэжьагъ. Ахэм чIыпIэ гупсэм идэхагъэ, ныдэлъфыбзэм иIэшIугъэ, фольклор мэкъамэхэр, сэмэркъэу шъабэр ащызэхэошIэ. УсакIор къытэшIэкIыгъэ дунэешхом ахэм анэкIэ хэплъэ; гушIуагъор къетэ­къокIыгъ, щыIэныгъэр зэфэдэкIэ шIогъэшIэгъон ыкIи а зэкIэ къеIуатэ усэкIэ. Аузэ тхакIом итворческэ жьыкъащэ нахь зэтеуцо ыкIи зыкъызэIуехы: усэхэр, усэ-пшысэхэр, баснэхэр, рассказ мыинхэр ыкIи балладэхэр етхых. Тхьэм къыхилъхьэгъэ зэчыир зэримыгъэхьаулыягъэр, имурад фэшъыпкъэу ащ зэрэфэкIуагъэр, усэным фэIэпэIасэу игущыIэ уасэ иIэ зэрэхъугъэр итхыгъэхэм, ипроизведениехэм нафэ къытфашIы.

«Синасып фыгуцэп!» — еIо Пэнэшъу Хьазрэт къыгъэшIэгъэ илъэсхэм арыплъэжьзэ, игугъэ инхэр къызэрэдэхъугъэхэм агъэ­рэзэжьэу. ЕтIани гупшысэ орхэм зэрахьэу къеIо усакIом: «Семызэщэу сыфэкIощт сэ тыгъэм!»

ГущыIэм идахэрэ ифабэрэ ипоэтическэ сатырхэм зэрилъэ­кIэу ахепшэ, мэусэ икIасэшъ щыIэныгъэр, цIыф цIэрыIохэм агъэгушхоу афэусэ, афеIо гущыIэ анахь фабэхэр кIэлэцIыкIу гукъэбзэ дэдэхэм, ыгукIэ ежьыри адэкIэжьэу.

ТхакIоу Пэнэшъу Хьазрэт тыфэлъаIо псауныгъэ иIэу имурад хэхыгъэхэр дахэу пхырищынхэу, тхылъыкIэм «Гъогу маф!» фэтэIо.

Мамырыкъо Нуриет.