2019-рэ илъэсым икIэухым Адыгэ респуб­ликэ тхылъ тедзапIэм «Нальбий Куек и его эпоха: жизнь и творчество в литературной критике и воспоминаниях современников» зыфиIорэр къыщыдэкIыгъ. Тхылъыр IахьитIоу зэхэт. Апэрэ шъхьэм къыщытыгъэх критическэ статьяхэр (научнэхэр ыкIи публицистиче­скэхэр), ахэр Н. Къуекъом итворчествэ лъэныкъуабэмэ афэгъэ­хьыгъэх: поэзием, про­зэм, дра­матургием, кIэлэцIыкIухэм апае ытхыгъэ произ­ведениехэм.

ЯтIонэрэ шъхьэм хэхьагъэх иIофшIэгъухэм, иныбджэгъухэм, игупсэхэм, тхакIом итворчествэ зышIэхэу ыкIи уасэ фэзышIэхэрэм ятхыгъэхэр. Тхы­лъыр ныбжь зэфэшъхьафхэм арыт тхылъеджэхэм атегъэ­псыхьагъ. Ащ инаучнэ редак­торыр филологие шIэныгъэ­хэмкIэ докторэу, профессорэу Пэрэныкъо Къутас. Зэхэзы­гъэу­цуагъэр филологие шIэныгъэ­хэмкIэ кандидатэу, доцентэу Хъуажъ Нурет.

Уасэ зиIэ тхылъэу тхэкIо цIэ­рыIоу Къуекъо Налбый ищы­Iэныгъэ ыкIи итворчествэ куоу къызыщиIотыкIыгъэм къыдэкIын амал езыгъэгъотыгъэр Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу Къум­пIыл Мурат ары.

АКъУ-м ипрофессорэу, ­Адыгэ Республикэм шIэныгъэмкIэ иза­служеннэ IофышIэшхоу Пэрэныкъо Къутасэ адыгэ тхыгъэ литературэм имызакъоу, зэфэ­дэкIэ темыр-кавказ литерату­рэхэм Къуекъо Налбый игу­пшысэ зэрапхырыкIырэр, ипроизведениехэм яхудожественнэ-эстетикэ нэшанэхэр дунэе литературэм ишапхъэхэм акIа­хьэхэу, адиштэхэу зэрэгъэпсыгъэхэр гущыIапэм щыкIигъэ­тхъыгъ. Уса­кIом итворчествэ тхьэтын инэу зэрэщытыр, ежь ыгу, ыпсэ атешIыкIыгъэу зынэсэу, иакъыл зытефэрэр зэрэбэр, анахьэу лъэныкъуабэкIэ, гупшысабэкIэ къыуатэу повестэу «Къушъхьэ ябг» зыфиIорэм хэт джэпсэлъэ чанэу

Приходящий — яви нам Душу, Уходящий — оставь свой Свет! —

зыфиIорэр ылъытагъ Пэрэныкъо Къутас. Джащ фэдэу Налбый илитературэ мэхьэнэ купкI лъэш къезытырэ гупшысэхэм къащыуцугъ, усакIом зэкIэ ытхыгъэхэр адыгэ лъэпкъым ышъхьэ къырыкIуагъэм игимнэу ыкIи ащ ихудожественнэ опытышхо къыпкъырыкIэу зэрэ­гъэпсыгъэр къыIуагъ. Тхыгъэр зэрэщытэу IупкIэу тхакIоу Къуе­къом игушъхьэлэжьыгъэ къызыщыупкIэпкIыгъ, лыягъэ хэмытэу, зафэу, нафэу, гурыIогъошIоу.

Налбый ыцIэкIэ къыдагъэкIыгъэ тхылъым нэбгырэ 45-мэ ятхыгъэхэр къыдэхьагъэх. Ахэм ахэбдзын гори ахэтэп, гъунэм нэгъэсыгъэ IофшIэгъэ ухыгъэх.

Тхылъым иятIонэрэ Iахьэу «Воспоминания» зыфиIорэр гъэшIэгъоны къэзышIырэр ащ сэнэхьат зэфэшъхьафыбэм арылажьэхэу, лъэныкъуабэкIэ зэчый зыхэлъхэм Къуекъо Налбый итворчествэкIэ ыкIи зэкIэ ищыIэныгъэкIэ яшIошI-еплъыкIэхэр гъэшIэгъонэу къызэрэщыраIотыкIыгъэхэр ары. Ахэр тхакIох, усакIох, сурэтышIых, журналистых, псэолъэшIых, лIы­хъужъ-гупшысакIохэри ахэт, спортсменых — шIум шIу пэзы­гъохырэх. Ахэм ащыщых шIэныгъэлэжь-философэу А. Хьагъурыр, сурэтышIэу Къат Теуцожь, усакIоу Хъунэго Саидэ, искусствэм щыIэпэIасэу Саральп Мадинэ, усакIоу Дэрбэ Тимур, нэмыкIхэри.

Къуекъо Налбый ищыIэныгъэ ыкIи итворчествэ яхьылIэгъэ тхылъыр пчъагъэмкIэ 300 хъоу къыдэкIыгъ, ар мэкIаIоми, дунаем къызэрэтехъуагъэр дэгъу, хэти иIэнашъхьэ телъымэ, ыбзи, ихабзи, иадыгабзи нахь ыгъэпытэщтых. Тын лъапIэ цIыфхэм ар афэзышIыгъэхэу, тхылъым икъыдэгъэкIын-зэгъэкIун зыпшъэ ифагъэхэми, усакIом игупсэ цIыфхэу ахэм IэпыIэгъу афэ­хъугъэхэми, зигущыIэ, зигупшы­сэ ащ къыдэхьэгъэ автор зэфэ­шъхьафыбэми «тхьашъуегъэ­псэу» иныр къалэжьыгъ. Тхы­лъыкIэм «Гъогу маф!» фэтэIо.

Мамырыкъо Нуриет.