Красногвардейскэ районымкIэ тызэрыгушхонхэ ныбжьыкIэхэр бэу тиIэх. Ахэм ягъэхъагъэхэр щысэтехыпIэх.

Зигугъу къэсшIыщтыр Абэсэ Долэт. Абэсэ Муратэу мыщ ыпэкIэ нэIуасэ шъузыфэсшIыгъэгъэ ныбжьыкIэ чаным ышна­хьыкI. Долэт унагъоу къызэры­хъухьагъэм сэнаущыгъэ зыхэлъ нэбгырищ къикIыгъ, ау анахьэу зигугъу къэсшIыгъагъэр Мурат арыгъэ. Джы Долэт фызэшIокIыгъэм елъытыгъэу идахэ пIон фаеу сэлъытэ. КIэлэеджакIоу я 8-рэ классым исым лъэныкъо пчъагъэкIэ дэгъоу зыкъызэIуихыгъ: музыкэ Iэмэ-псымэмэ къарегъаIо, орэд къеIо, къэшъо; умыгъэшIэгъон плъэкIырэп мы кIалэм фызэшIокIырэр зэрэбэр.

Долэт янэ-ятэхэм гу лъатэгъагъ кIэлэцIыкIум орэдыр, мэкъамэхэр, пщынэ жъынчыр псынкIэу къыгурыIохэу, къэшъо орэдхэм ыгу зыкъырагъэпхъуа­тэу джэхэшъогум къызэрытехьэщтыгъэр. Сабыир ащ дэжьым емызэщэу видеокъэгъэлъэгъонхэм яплъыщтыгъэ, ышнахьыжъ Мурат институтым зычIэсым кавказ къашъохэм афигъасэщтыгъэ ансамблитIумэ ежьыри ахигъэуцоу, къади­гъашъоу къы­хэкIыгъ.

Долэт икIасэу ахэм зызэрашIырэм кIырыплъэу, ежь илъэкI гъэшIэгъонхэри хилъхьан ылъэкIэу, къэшъоным фыте­гъэпсыхьэгъагъ. ЗэкIэ ышIэрэр кассетэм унагъом исхэм тыратхэщтыгъэ. Джы ахэм яплъы­жьыхэ зыхъукIэ агъэшIэгъожьы а зэкIэри. ЯтIонэрэ классым исэу Долэт искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу Красно­гвардейскэм дэтым фортепианэмкIэ иотделение чIэхьэгъагъ. АпэрэмкIэ къызэрехьылъэкIыщтыгъэр ыушъэфыщтыгъэп, ау ыужыкIэ къыгурыIуагъэу, музыкэр икIасэу, тхъагъо зэрэхигъуа­тэрэр. Ащ ыуж хор отделением икIэлэегъаджэ Долэт иорэдкъэ­IуакIэ зызэ­хехым, кIэлэцIыкIум ымакъэ уасэ къыфишIи, ыгъасэу ри­гъэжьагъ. Зы мэфэкI къэгъэ­лъэгъон горэм орэдэу «Мамины глаза» зыфиIорэр къыщиIонэу хъугъэ. Лъэшэу гумэкIыщтыгъ — сыдэущтэу къедэIурэмэ иорэдкъэIуакIэ аштэщта? Ау зэрэмыгугъагъэу, орэдыр къызе­ухым, Iэгутео макъэм зыкъи­Iэтыгъ. Агу рихьыгъэу къыфэгушIощтыгъэх. Ежь кIалэм къы­­зэриIотэжьырэмкIэ, а мафэхэм лъэшэу гумэкIым зэридзагъ, чэщми чъыен зэримылъэкIы­гъагъэр щыгъупшэрэп. ЦIыфхэм агу зэрэрихьыгъэр зелъэгъум, ыгу зиIэтыжьи, гупсэфыжьыгъ.

Долэт къеIуатэ:

— Сиорэдхэм Кавказым щыпсэухэрэ цIыф лъэпкъхэу чэчэнхэм, ингушхэм, осетинхэм, джащ фэдэу, итальянцэхэм яорэдхэр ахэтых, сэр-сэрэу ахэр сшIоигъоу сыгукIэ къыхэсэхых. Мэхьанэ купкI яIэу, гущыIэхэр дахэу зэгъэкIугъэ къодыер армырэу, гум лъыIэсырэ мэкъамэр зыкIэтыр сыгукIэ къыхэсэхы. Сыгу рихьыгъэ орэдыр тиунагъокIэ зэхэтэфы, сикIэлэегъа­джэмэ ясэгъэлъэгъу, ахэм зэраIоу зысэгъэхьазыры. СикIэлэегъаджэхэр къызэрэспылъхэм, сызэрэзэхашIыкIырэм лъэшэу сегъэразэ. Сэ зыгорэ къыздэхъу­гъэмэ, ар зишIушIагъэр ахэр ары. Iоф сыдигъуи зыдэсшIэ­жьышъоу сызыгъэса­гъэхэр, сшIэщтым сыкъыфэзыгъэущыгъэ­хэр, сигугъэ пэблагъэ сызышIыгъэхэр сиунагъорэ сикIэлэегъа­джэхэмрэ.

Орэд къэIоным, фортепианэм къеоным афэшъхьафэу, Долэт шъонтырыпым тео, адыгэ композиторхэм атхыгъэхэр аккордеонми, адыгэ пщынэми къарегъаIох. Адыгэ пщынэу иIэр илъэситIукIэ узэкIэIэбэжьымэ, адыгэ культурэм и Гупчэ итхьаматэу С. Шамовам къыритыгъ, ащ Долэт осэшхо фешIы. Шамова Сафият Зауркъан ыпхъум игущыIэ фабэу къырипэ­сыгъэм нахь ыгу къыIэтыгъэу, мэкъамэхэр пщынэм къыре­гъаIох.

Илъэси 10 Iэпэ-цыпэ хъугъэу хъупхъэу хореографиемкIэ Долэт зегъасэ. Сыгу рихьыгъ адыгэ къашъохэм кIалэр зэрафэщагъэри, ыгукIэ ышIэрэм зэрегугъурэри.

— Къашъом уеIэты, тамэ къыбгуигъэкIэн елъэкIы, — еIо Долэт. – КъэсIотэн слъэкIыщтэп сэ сценэм сыкъыщышъо зыхъу­кIэ сыгу щыхъэрэр, ар сшъхьэкIэ насыпыгъэшхоу сэлъытэ.

Абэсэ Долэт мафэ къэс итворчествэ хегъахъо, сыхьати 3 – 4 Iоф зыдимышIэжьэу хъу­рэп, ышIэрэм гъэхъагъэхэри къыфехьых. Зэнэкъокъухэм, фестивальхэм сыдигъуи шIухьафтын лъапIэхэр къыщыфагъэ­шъуашэх. Адыгэ Респуб­ликэм орэдкъэIонымкIэ ия 9-рэ зэнэкъокъоу «CantadIle» зыфиIоу къа­лэу Мые­къуапэ щыкIуагъэм Абасэм апэрэ шъуашэр зиIэ диплом къыщыфагъэшъошагъ, Всероссийскэ фестиваль-зэнэкъо­къоу «Алмазный звездопад Альянса» зыфиIорэм фортепианэм къызэрэригъэIуагъэмкIэ Гран-при къылэжьыгъ. Мэфэ заулэкIэ узэкIэIэбэ­жьы­мэ, Адыгэ Респуб­ликэм культурэмкIэ и Министерствэ ыгъэнэфэгъэ стипендиеу «Юные дарования» зыфиIорэр къыратыгъ. Долэт творчествэри еджэнри зэфэдэу дэгъоу зэрэзэдигъэцакIэхэрэм уегъэгушхо. Идневник общественнэ шIэныгъэхэмкIэ «5» фэшъхьаф дэтэп. Олимпиадэхэм ахэлажьэ, шIушIэ фэлэжьэ (волонтерскэ движение) республикэ форумэу «Командэм» Долэт ипроект ана­хьышIукIэ щыхагъэунэфы­кIыгъ. КIалэр кIэхъопсы искусствэхэмкIэ апшъэрэ еджэпIэ­шхом – институтым чIэхьанышъ, щеджэным.

ИлъэсыкIэу къихьагъэм Долэт гъэхъэгъэшхохэр щишIынхэу, бэрэ тигъэгушIонэу фэтэIо.

Пщыкъэнэ Май. Улап.