Адыгэ къэралыгъо университетым и Научнэ тхылъеджапIэ кIэлэегъэджэ-тарихълэжьэу, экскурсоводэу, коллекционерэу ыкIи усакIоу Александр Шепшелевич итхылъэу «Созвездие лебедя» зыфиIорэм илъэтегъэуцо щыкIуагъ.

Ащ усакIом итворчествэ зигунэс тхакIохэр, литературоведхэр, усакIохэр хэлэжьагъэх, яшIошIхэр къыраIотыкIыгъэх. Александр иусэхэм ащыщхэм къяджагъ, иорэдхэр, романсхэр гитарэмкIэ къадыригъаIозэ къы­Iуагъэх.

А. Шепшелевич 1959-рэ илъэ­сым Свердловскэ пэгъунэгъу къэлэ цIыкIоу Сысерти къыщыхъугъ. ПIуныгъэ-гъэсэныгъэм мэхьанэ зыщыфашIырэ унагъо къитэджагъ. Пшысэхэр, тхыдэхэр, таурыхъхэр бэу къызэрэфаIуатэщтыгъэм игулъытэ пасэу къыгъэущыгъ. ЯунагъокIэ Мые­къуапэ къызэкIожьхэм, кIэлэцIыкIум илъэси 6 ыныбжьыгъ. Ленинград щеджагъ, дзэ къулыкъур Североморскэ щихьыгъ. Дэхагъэм зыфикъудыеу, театрэр икIасэу, музыкэм, тхылъхэм ыгу афакIоу къэтэджыгъ. ИкIыгъэ лIэшIэгъум ия 80 — 90-рэ илъэс­хэм публицистикэмкIэ ыкIи художественнэ псалъэмкIэ гъэ­загъэу Адыгеим ыкIи Краснодар краим ытхыхэрэр къащыхеутых. Ахэр гъэзет, альманах, журнал зэфэшъхьафхэм къа­рэхьэх, радиом ыкIи Адыгэ телевидением авторскэ программэхэри къатыгъэх.

Александр иапэрэ тхылъэу «Созвездие лебедя» зыфиIорэр усакIом ыпсэ тешIыкIыгъ, имэкъам. Илъэс 20 творческэ Iоф­шIагъэм тхылъыр изэфэхьысыжь. Мыщ усэхэр ыкIи орэдхэр бэу дэтых, ахэм щыIэныгъэр шъуабэу зэрэзэхэлъыр къаушыхьатэу нэпси, шIулъэгъуи ахэлъ. ГъашIэ зыгъэшIагъэу, зыгорэ зылъэгъугъэм ешIэ щыIакIэр дэгъу закIэу, дэхэ закIэу зэрэщымытыр, хэти ежь пкъырыхьэу, зэхишIэу, зымы­гъэгупсэфэу е гужьыдэкIыгъо фэхъурэр ары иусэр, иорэдыр, игупшысэр. Тхылъым къыдэхьэгъэ сатырхэр усакIом 1999 – 2004-рэ илъэсхэм ытхыгъэх. Ежь пэблагъэм, илъапIэм, цIыфыбэу къешIэкIыгъэхэм ягумэкI-гукIаехэм, ягушIогъо-тхъа­гъо ахэр афэгъэхьыгъэх. Ары мы сатырхэр хэткIи гурыIогъошIу зышIыхэрэр.

Гъунэнчъэу чIыопсыр ыкIи цIыфхэр зикIэсэ усакIом итхыгъэхэм узылъащэ, етIани тхы­лъыр сурэттехыгъэ гъотыгъое гъэшIэгъонхэмкIэ зэрэгъэкIэ­рэкIагъэми нахь узылъещэ. Мыщ осэшIу зиIэ сурэтхэу я ХIХ – ХХ-рэ лIэшIэгъухэм ашIыгъэхэр щытэлъэгъух. Александр ипэублэ псалъэу тхылъым къыдэхьагъэм гущыIэр, музыкэр ыкIи цIыфыпсэр зэгопчынхэу зэрэщымытыр, тигушIуагъуи, тигукIаий ахэмкIэ къызэрэтIорэр, ахэр зэфэдэкIэ тищыIэныгъэ зэрэхэтхэр, псэр зэраухъумэрэр къы­щеIо. «Созвездие лебедя» зыфиIорэм усакIом иилъэсхэр иусэ-гупшысэкIэ IэпкIэ-лъапкIэу щепщыжьых. Ахэм шъыпкъагъи, нэфагъи, акъыли, амали икъу фэдизэу ахэлъ. УсакIор культурэ ин зыхэлъ гъэсагъ: поэтическэ тхылъым ны-тыхэм, ыгу шIукIэ къинэгъэ иIахьыл гупсэхэм чIыпIэ щафишIыгъ, исатырхэр жъынчых, шъабэу, фабэу къэIуа­гъэх, урысыбзэр дэгъоу зэришIэрэр, усэныр къызэрэдэхъу­рэм гу лъыуагъатэ. ГъэшIэ шIулъэгъу къабзэм идэхэгъэ-лъэ­пIагъи, зэкъоныгъэ-зэгъокIыныгъэу щыIакIэм хэмыкIуакIэу, ренэу щыхэушъхьафыкIыгъэми гукIэ алъэIэсы Александр, игущыIэхэр зэгот сатырэ къодыехэп, ахэр гупшысэ пытэкIэ зэпхыгъэх, къэIокIэ-шIыкIэхэри усэ пэпчъ къыфегъоты.

А. Шепшелевич игупшысэ, итворчествэ щыIэныгъэшхом хегъуатэ, ылъэгъурэм, зэхихырэм, а зэкIэми къыратырэ гузэхашIэхэм иусэхэр, иорэдхэр, гум имэкъамэхэр къагъэпсых, ихудожественнэ псалъэ къа­хэкIы, игупшысэкIэ гу минхэм алъэIэсы, аштэ. ЗитхылъыкIэу «Созвездие лебедя» зыфиIорэр тын гуапэ тхылъеджэхэм къытфэзышIыгъэ Александр итворчествэ лъэбэкъу инкIэ тыфэгушIозэ, тапэкIи хэхъоныгъэхэр ышIынэу фэтэIо.

Мамырыкъо Нуриет.