Адыгэгур къабзэу егъэбагъо
ЗэлъашIэрэ тхакIоу, Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу, Адыгеим и Къэралыгъо шIухьафтын къызыфагъэшъошэгъэ Къуекъо Налбый фэгъэхьыгъэ шIэжь зэхахьэ Мыекъуапэ щыкIуагъ.
Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм щыкIогъэ пчыхьэзэхахьэм хабзэм икъулыкъушIэхэр, шIэныгъэлэжьхэр, культурэмрэ искусствэмрэ яIофышIэхэр, Къуекъо Налбый итворчествэ зышIогъэшIэгъонхэр, тхакIом иIахьылхэр, ныбджэгъухэр, кIэлэеджакIохэр, журналистхэр щызэIукIагъэх. Театрэм иартистхэу Джымэ Заремэрэ Хьакъуй Аслъанрэ зэхахьэр адыгабзэкIи, урысыбзэкIи зэращагъ.
Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ иотдел ипащэу Шэуджэн Бэлэ тхэкIо цIэрыIом иIофшIагъэ осэ ин фишIыгъ. ЦIыфым игушъхьэ кIуачIэ изыкъегъэIэтын фэгъэхьыгъэ усэхэм, щыIэныгъэм ехьылIагъэхэм пIуныгъэ кIуачIэу ахэлъыр къыхигъэщыгъ.
Филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу ХъокIо Фатимэ щыIэныгъэмрэ творчествэмрэ язэпхыныгъэхэм къапкъырыкIызэ, неущрэ мафэм Къуекъо Налбый зэрэфэусагъэр зэгъэпшэнхэм къащиIотагъ.
Къэралыгъо телерадиокомпаниеу «Адыгеим» ижурналистэу ТIэшъу Светланэ адыгабзэкIэ IупкIэу усэм къеджагъ. Лъэпкъ гупшысэр игукъэкIыжьхэм ащыпхырищызэ, Къуекъо Налбый иIофшIагъэ фэгъэхьыгъэ зэхахьэхэр Германием щызэхащэнхэм зэрахэлэжьагъэр къыIотэжьыгъ.
Телерадиокомпанием илъэсыбэрэ Iутыгъэ Къуекъо Налбый Iоф дэпшIэныр IэшIэхэу зэрэщытыгъэр, гукIэгъу зыхэлъ цIыфышIоу зэрэпсэущтыгъэр, игущыIэхэм ямызакъоу, нэплъэгъу фабэкIэ журналистхэм агурыIон, ишIуагъэ аригъэкIын зэрилъэкIыщтыгъэр, нэмыкIхэри Светланэ къыIотагъэх, такъикъ заулэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, типографием къычIахыжьыгъэ тхылъэу республикэм итхылъ тедзапIэ щагъэхьазырыгъэр къыгъэлъэгъуагъ.
Н. Къуекъор къызыхъугъэр илъэс 80 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ тхылъыр еджакIохэм шIэхэу аIэкIэхьащт. Республикэм и Лъэпкъ театрэ ихудожественнэ пащэу ХьакIэгъогъу Къэсэй зэхахьэм къыщиIуагъэр тарихъым инэкIубгъохэм къахихыгъ. Режиссерэу Къ. ХьакIэгъогъумрэ тхакIоу Н. Къуекъомрэ Iоф зэдашIагъ, апэрэ адыгэ художественнэ фильмэм итехын хэлэжьагъэх. Спектаклэхэу «Тятэжъхэм яорэдхэр», «СылIэмэ, сыжъугъэтIылъыжь», фэшъхьафхэри театрэм щагъэуцугъэх.
— ТызэIукIэныр, гущыIэгъу тызэфэхъуныр сигопагъ. Налбый куоу гупшысэрэ цIыфэу щытыгъ, непи къытхэтэу сэлъытэ, — къытиIуагъ ХьакIэгъогъу Къэсэй.
Усэхэр, къэгъэлъэгъонхэр
Артистэу Бэгъушъэ Анзор чъыгым фэгъэхьыгъэ усэм къеджагъ, Налбый литературэм, щыIэныгъэм еплъыкIэу афыриIагъэм яхьылIагъэу экраным къыщагъэлъэгъуагъэхэр гъэшIэгъоных. Артисткэ цIэрыIоу Уджыхъу Марыет паIом ехьылIэгъэ усэм къеджэзэ театрализованнэ пычыгъохэр къекIоу хигъэхьагъэх. Артистхэу Болэкъо Адам, Валерий Смолиныр, Джымэ Заремэ, Жъудэ Аскэрбый, Нэхэе Мэрджанэт, фэшъхьафхэри къызэджэгъэхэ усэхэр гум къегущыIыкIых.
ШыкIэпщынэм, адыгэ шъуашэм, нэмыкIхэм яхьылIагъэхэм уядэIузэ, адыгэр лъэпкъэу дунаим зэрэтетым, хэхъоныгъэу ышIыхэрэм уягупшысэ. Хьакъуй Аслъан «Мэчэрэгъу» зыфиIорэ усэм къеджэ зыхъукIэ, тызыщыпсэурэ чIыгур, адыгэм щыIэныгъэм лъагъоу щыпхырищырэм гукIэ уалъэхъу.
Пчыхьэзэхахьэр зыгъэхьазырыгъэхэм шIукIэ афэтлъэгъурэр усэхэм якъеджэн, пычыгъохэм якъэгъэлъэгъон зэкIэлъыкIуакIэу фашIыгъэр пшъэхъу пытэкIэ зэпхыгъэхэм фэдэхэу къызэрэтщыхъугъэр ары.
КIэлэцIыкIу театрализованнэ купэу «Щыгъыжъыем» Н. Къуекъом ытхыгъэхэм атехыгъэхэр къыгъэлъэгъуагъэх. Ныбджэгъуныгъэр, адыгагъэр кIэлэцIыкIу- хэм къыраIотыкIыгъ.
Артистхэу Тхьаркъохъо Теуцожьрэ Хьакъуй Андзауррэ адыгэр адыгэу дунаим щыпсэуным ехьылIэгъэ къэшIынэу къагъэлъэгъуагъэр комедием пэблагъэу щытми, лъэпкъым изыкIыныгъэ гъэпытэгъэным нахь фэогъэхьы. Адыгэ лъэпкъэу дунаим щитэкъухьагъэм итарихъи, инеущрэ мафи къэшIыгъом къыхэщых.
Зыхьэ Заурбыйрэ ХьатхьакIумэ Аскэрбыйрэ «СылIэмэ, сыжъугъэтIылъыжь» зыфиIорэм къыхэхыгъэ пычыгъоу къагъэлъэгъуагъэри щыIэныгъэм къыхэхыгъ. Артистхэм уагъэщхызэ щыIэныгъэм икъиныгъохэм, псауныгъэм игъэпытэн упылъын зэрэфаем ухащэ. Зыхьэ Заурбый ролыр къызешIым ыуж къызэрэхигъэщыгъэу, Къуекъо Налбый лъэпкъхэм, лIэужхэм язэпхыныгъэхэм афэусагъ.
ГукIэгъу къаргъом инэплъэгъу къыбгурыIоным имэхьанэ Налбый иусэхэмкIэ къызэIуехы. Ащ дакIоу, дэгъоу ар зышIэщтыгъэхэм къаIоу зэхэпхыщт ымакъэ зэхэмыхэу инэплъэгъукIэ къыуиIорэр щыIэныгъэм щыпхырыпщын зэрэплъэкIыщтыгъэр.
ЗэлъашIэрэ артисткэу Зыхьэ Мэлайчэт «Тятэжъхэм яорэдхэм» къахэхыгъэ усэу къызэджагъэри щыIэныгъэм щыщ. Н. Къуекъор къызыщыхъугъэ къуаджэу Къунчыкъохьаблэ щыщ кIэлэцIыкIухэр усакIом итхыгъэхэм гурыIогъошIоу, къабзэу къяджагъэх.
Дунаим щыцIэрыIо ансамблэу «Ислъамыем» хэтэу Мадинэ шIулъэгъу орэдэу къыIуагъэм дэхагъэм уфещэ. Адыгэгур чъыг бырабэм фэдэу Н. Къуекъом ылъэгъущтыгъ. Нартхэм ялIыхъужъ орэдэу Нэгъой Заур къыIуагъэм, шыкIэпщынэм ибзэпсхэр зэригъэжъынчыгъэхэм уядэIузэ, Налбый икIэрыкIэу нэгум къыкIэуцо.
Ошъогур къэргъоным, цIыфым ыгу къэбзэным, шIулъэгъум ишъэф щыIэныгъэм къыщыотэжьыным, лъэпкъ шIэжьым афэусэгъэ тхакIор иIофшIагъэкIэ егъашIэм къытхэтыщт. Налбый ишъхьэгъусэу Жаннэ зэхахьэм хэлэжьагъэхэм, зэхэщакIохэм «тхьашъуегъэпсэу» къариIожьыгъ.
СтIашъу Юр, Шъхьаплъэкъо Къэсэй, Едыдж Батырай, МэщфэшIу Нэдждэт, Кушъу Светэ, Пэрэныкъо Чатибэ, нэмыкIхэу гущыIэгъу тызыфэхъугъэхэм зэхахьэр лъэшэу агу рихьыгъ. ТхакIом лъытэныгъэу фашIырэм лъэпкъыр зэригъэдахэрэр къытаIуагъ.
ЕмтIылъ Нурбый.