КIымафэмрэ сэрырэ тызэнэкъокъу
КIымафэмрэ сэрырэ тызэнэкъокъу,
Нэкъокъон хэты хэмылъ?
Загъорэ сэ къысфырекъу,
СытекIонэу сэри сыпылъ.
Зэтетхырэр сурэты шIын:
ЧъыIэм ипчэдыжь сэхъ,
Фэдэ сэри сфэшIын
СэIо, ау сыд сымыхъыми,
Итхыпхъэ хъурэп пэсшIын.
— Адэ о шъохэр уихъой,
Сэ ащ фэдэ тыдэ къисхын?
ПIапэ зынэсрэр нэхъой,
Сищытхъу сыд хъумэ блэсхын.
Хьау, зыкъэстыгъэп сэ джыри,
СкIуачIи из, слъи сытет,
Хъырахъишъэу сурэт Iаджи
ЧIым щысшIыным сыгу тет…
Зысэплъыхьэ: тыгъэу зызIэтыгъэр
Мэфэ гъогум къытехьажьы.
Сэхъ сурэтэу кIым ышIыгъэр
Псы ткIопсыцэу чIым хэхьажьы…
АI-анасын, тхыпхъэ шIагъор
Сыдэу хъумэ сIэкIэкIыгъ,
КъызгурIуагъэп: мы IэшIагъэр
БлэзгъэкIыгъ, сыгу хэкIыгъ.
КIым итхыпхъэ гъунэ иIэп,
Мафэ къэсы сурэтышI.
Ащ пэпшIынэу фэдэ щыIэп,
Сэ нэмыкIэу къысшIомышI…
Гъэтхэ мафи, щылэ мази,
Бжыхьэ дышъи тизэфэд.
СурэтышIых, зэкIэ Iазэх,
ЯIэшIагъэ дэхэ дэд.
Ау кIымафэм исэхъ тхыпхъэ
Сыдым джы сэ езгъэпшэн?
Бжыхьэ бэджэу бэджы хъупхъэм,
Ибэджыхъы фэзгъэдэн.
КIыр егугъу исурэт,
Сэри ары, зэрэслъэкI.
Нахь дэгъухэр тапэ къэт,
Джары непэ сигукъэкI…
Джаущтэу тэ тызэнэкъокъу,
Нэкъокъон хэты хэмылъ?
Непэ ар сэ къысфырекъуми,
СытекIонэу сэ сыпылъ.
Чэщы шыухэр
Зэхэоха, сикIал, умычъый,
Джы чъыегъоп.
Чэщ мэзагъом огум о дэплъый,
Хъурэм ухэнынэу сыфэмый.
О къэсIощтым зэ къедэIу,
ГукIэ къызэхашI силъэIу.
Шыухэр огум щесых,
ШъхьэкIэ пщэсым нэсых.
Чэщым бзыухэр быбыхэу зыслъэгъукIэ,
Джаущтэу сэ къысщэхъух ахэр шыухэу.
Зыми ищэбзащэ изы огъукIэ,
Къыдэхъугъэп ахэр къыриутэхэу.
Шыухэр огум щызэблэкIых,
Цыпи яIэп, гъуни умылъэгъу.
КIэдэIукI зэ — лъэрыгъыпсхэр къэIух,
Шыумэ атемых о уинэплъэгъу.
Чэщым плъэгъурэ нэфапIэр
КъыпщыхъункIи мэхъу о пкIыхьапIэу.
Ау къэбыбых шыухэр чэщы кIасэм,
Тихэгъэгоу ежьхэми якIасэм.
Зэхэоха, сикIал, умычъый,
Джы чъыегъоп.
Огум мазэр, еплъ, щыкъэбыжъый,
Ащи шыур, еплъ, иIубыжъый.
Чэщыр сыдэу адэ кIэко дэд,
Амыухыгъэ орэдым фэд.
Шыухэр къыщэхъушIэх къушъхьэ лъапэм,
Ау щысысрэп гъогум сапэр.
Щыгъыжъыеу огум жъуагъор из,
Мазэми ытамэ жъуагъор щиз.
ЗызаIэтрэм шыухэм нэфышъагъом,
Къытыранэ огум шыу лъагъор.
Джаущтэу зыкъщаIэты хымэ чIыгум,
Чэщы гъогур къызэпачы лIыгумэ.
ЧIыгу бэрчэтэу ти Адыгэ хэку
КъафзэIуехы ахэмэ ыIэгу.
Ау нэфылъым къызидзыхьэкIэ огур,
ЗаIэтыжьых шыухэм ренэу бзыухэу.
Къыщэушынэх нэхэр чэщы нэгум
Агъэзэжьышъ ямычIыгоу Тыркум.
Зэхэоха, сикIал, умычъый,
Джы чъыегъоп.
Шыухэр чэщ гъогууанэм
Абгынэжьы джыри чIыгоу янэр.
Ау къэсыщт ащ фэдэ уахътэ —
Хымэ чIыгур шыум къыбгынэщт.
Тезыжьынышъ нэпIэхъ нахътэр,
Жьыр ыгу щизэу къыщищэщт.
Аущтэу зыхъукIэ чэщы шIункIым,
Чэщ рэхьат къыщыокIу, кIэлэхъу.
Ти Адыгэ хэкоу чIыгу зэикIым
ГупшысэшIур хэти къыщдэрэхъу.
Ау джыдэдэм умычъый, сикIал,
Еплъ ошъогум шыур из.
Хэти жъуагъор ыбгъэ щиз,
Чэщы бзыухэр сыбгъэгу диз.
Зэхэоха, сикIал, умычъый,
Джы чъыегъоп.
Шыум игъогууанэ
Джыри пэIудзыгъ ичIыгоу янэм…
1975.
Бжыхьэр джаущтэу къэкIуагъ
Бжыхьапэр дыджы-псыдж,
ШхъонтIэрымэр ом тырехы.
Тыдэ къота тыгъэм илъэмыдж?
Зэпымыоу ощхыр къехы.
ЧъыIамэр тырихэу мэфэ гомыIу –
Бжыхьэм ыкIуачIэ къихьагъ.
Мэфэ нэхаем щыхъугъэу бзэмыIу,
Сигугъэ-гумэкI къыхэнагъ.
Псы лъэбанэр хыор фэхъугъэу,
ПкIэшъэ бгъушыр жьым зэрехьэ.
Сыд ышIэн, ау зэ къэхъугъэм
ИкIожьыгъо джаущтэу къехьэ…
Псэ зыпыти, зыпымыти зэ ежьэжьы —
Мы дунаир ежь игъогу ренэу тет.
ШIу зышIагъэр чIыпIэ регъэфэжьы
КъышIыжьынэу дахэу осыет…
ПкIэшъэ бгъушыр жьыбгъэм ыхьзэ,
Джаущтэу чъыгыр къыушъукIыгъ.
Уаем осыр къызылъихьзэ,
Бжыхьэр ытх шъхьарыкIыгъ…
Хъот-хъошъай
Хъот-хъошъай…
ТичIыгуи тиогуи зэхэфыгъуай.
Жьыбгъэ Iэлым дунаир къепхъэнкIы,
Сыдэу лъэшэу зыкърихра мыкIы?
КIымафэм зи имылажьэу,
Хьакъынчъэу сыгу ебгъэнкIи хъун.
Хъугъэр сэрэу зилажьэр,
Сыдэущтэу шIу къыздэхъун.
Хъот-хъошъай…
Джэныкъо машIом пэлъыр чъыгай.
Итэп нэф, хьакум щышIункI,
Шъхьангъупчъэ кIыбым жьыбгъэр щэхъушIэ.
Телефоным иодыджын макъэ
Гупшысэхэр щэпкIэтэ-лъатэх.
СекIуалIэ, къэсэштэ сакъэу —
Пшъэшъэ макъэм сыгу дэрэхьаты.
Хъот-хъошъай…
ТичIыгуи тиогуи зэхэфыгъуай.
Жьыбгъэ Iэлым дунаир къепхъэкIы,
Ау сщыхъужьрэп нахьыбэ гухэкIы.
Огу нэшхъэим
Огу нэшхъэим, огу шъорыогум,
Зызэхаухъытэзэ пщэсыхэр щесых.
Нэплъэгъур сшIудахьэ Iэгум,
Чъыг пцIанэм щэтIысы осыр.
КIымэфэ чъыIэм, мэфэ щтыргъукIым,
Гум игукIаемэ бгъэгур зэлъабгъэ.
Усимыгъусэу къэсэхьы мыкIы,
Гур гъощагъэшъ, зеплъыхьэ набгъэу.
Щагум орэдхэр къыщэхъух чэфхэу,
ГушIо акIэлъэу нэплъэгъухэр маджэх.
Сэлъэгъух непи унэ нэфынэхэр,
О ущымыIэми, къысаIо Iаджи.
«Уфита шIулъэгъум уебэныжьын,
УикIасэм джэуап къетыжьмэ?
Зэгорэм утхъагъэу о пIотэжьын,
Игъом угу зиIэтыжьмэ…
Сэщ фэдэу гумэкIрэр рыбгъэIэсэнэу,
Сыд пшIагъэр гум къэкIыжьынэу?
Уинэплъэгъу зэхэмыфхэр ренэу,
Щычъыгъэх сыгу мыжъо сынхэу…»
Бгъэбылъхэу нэпсыцэ нэфхэр,
Угу игукIае къэушкъои.
ПщэIагъэх гупшысэ шъэфхэр,
Илъэс пчъагъэрэ уагъэнэшхъэеу.
УIокIотыжьы…
Сигупшысэ уауж зыкъыредзэ,
Ары нэмыIэу тыдэ ухъугъ?
Сыгу гъощагъэу гумэкIым зэредзэ.
СшIагъэп гупшысэр мыщ нэсэу чъыIэми,
Мэфэ гомыIум узэриукIри.
О узыIукIрэм дунаир щыIэми,
Сигъэнэгъуаджэу спкъы зэрэхэкIри.
ГугъэпIэ мафэхэр сыгу игъогух,
Сыкъыплъыхъущта усщыхъоу огу?
Умэкъэ дахэ ижъынч орэд,
Адыиф ыIапшъэу сфишIыщта гъогу?
Огу нэшхъэим, огу шъорыогум
Зызэхаухъытэзэ пщэсыхэр щесых.
Ау хэсэлъагъо кIымэфэ нэгум
Гъатхэм иIуплъэу сыгу игунэсхэр.
Сэхъы
Сэхъыр губгъом иухъытагъ,
Хъытыу шъуамбгъоу иубгъуагъ.
Гъогу утехьагъа, кIымаф?
Зафа, кIымаф, уимафэ?
Зэ кIэупчI е зыплъыхь,
Зипхъэ IаплI имыкъуи щыI.
Зимэкъу Iатэ зышIоцIыкIуи,
ЦIыкIуи, ини уичъыIэ анэсы…
Къэсы кIымафэм иуахътэ,
Уахътэр итахътэ щэгупсэфы.
Мэгупсэфы гупшысэр, мэгупсэфы,
ЧъыIэ лIэрэп, джау зегъэгупсэфы,
Игъэмафи ибжыхьапи зэрадзагъэу,
Къэдзы-нэдзым тIэкIуи ыутхыпкIы- гъэу,
ЫутхыпкIи пкIэшъэ бгъушэу къыгъэшъуагъэу.
Сэри чъыгы къашъом сыхэтыгъ,
Сыхэтыгъ мэзыр гъатхэм сикIопIагъэшъ…
Джы кIымафэм дунаир зэлъебгъэ,
Угу ебгъэкIэ сыд ащ илажь?
Илажьа яуахътэ къынэси,
Осыцэхэр къызэкIэшасэмэ.
Яонэш джэфхэр чынэ-чэрэгъу зэдешIэх,
КъыщешIэх кIымафэр ямафэшъ.
Мафэр зимафэм игоузишъ,
Гоузишъэр зимафэр лIы,
ЛIы фэдэр бэдэд, лIы дэдэр зырыз,
А зырызмэ ясатыр тыхэфэщта?
Тыхэфэщта Тхьэ зэтагъэ купым,
Купэу куп зэкIужьым?
Джаущтэу гупшысэр мэшэсы,
Къесыми, къещхыми гъогу тет,
Итетыгъу гупшысэм, мэплъызае,
КIымафэм имэзае зыщеушху,
Гушхо сегъэшIы сигъэлIэу.
«УлIымэ, — еIо, — уахътэри гъогу,
Гъогу техьэрэр зэгорэм нэсы».
Къесыми, къещхыми дахэ,
Дахэ щыIакIэ уиIэмэ,
УиIэм угу пыкIэу хэпхымэ,
Зыхэпхырэм къыхэхъожьыщт,
Зыхэмхъожьыщтыр чъэпым исэхъ…
Сэхъыр тэ хъугъэ адэ?
Ары, сикъош, ары,
Джары дунаим икIуакIэ,
МэфакIэри мары лъэкIуатэ,
ДэкIуатэ уахътэм кIымафэр —
СэхъыкIэ къыригъэжьагъ,
Сыдежьагъ сэри гупшысэкIэ.
Джэныкъо машIом сегупсэфылIэ,
ЗегъэлIышъ гупшысэм къерэкIухь,
КъерэкIухь огуи, чIыгуи изэфэдэу,
Сэщ фэдэу хэкIуатэмэ къыгъэзэжьыщт,
Къыгъэзэжьыщт сэхъ пишIыхьагъэу.
Ары, сикъош, ары,
Гупшысэри жъы мэхъу, сыд пшIэн,
КъэпшIэн, сикъош, къэпшIэн
УмышIэрэм укъыщыуцумэ…
Укъызэтеуцомэ, сэхъым лъыхъужь,
КъыкIугъэ гъогур къэбзагъэшъ.
ИгъашIэ кIакоу тыгъэм ыстыгъ,
Ыстыгъ, ау чIым гъэбэжъу къыритыгъ…
Къуекъо Асфар