Тыгъэ нэгушIоу О укъытфепс. Уижэбзэ дахи Тэ къытлъэIэс. Гупшысэ-псалъэм Тырыогъас. ГукIэгъу-шIушIэныр Къытэопэс. ЦIыфыпсэр бгъэфабэу О унэфын. ЦIыфыгур гумэкIмэ УпэгъокIын. Лъэпкъыр бгъэразэу УкIэгъэкъон. Итарихъ-хъишъи КъытфэпIотэн.

Ары, Исхьакъ, лъытэныгъэ­шхорэ шъхьэкIэфэ дахэрэ цIыф­хэм къызыпфашIырэр непэп, тыгъуасэп, бэшIагъэ. Сэри ахэм зэу сащыщ. ЦIыф Iушхэр, лъэш­хэр, мыпшъыжьхэр, губзыгъэ­хэр, зинамыс иухъумакIохэр, къызыхэкIыгъэ цIыф лъэпкъыр зы­гъашIохэрэр, зихэгъэгушхо шIу зылъэгъухэрэр сикIасэх. Ахэм афэдэхэм, сезгъэджагъэ­хэм бэкIаерэ сакъыфатхэу къы­хэкIыгъ. Уидахэ зыIуагъэхэм, Исхьакъ, непэ уиIофшIагъэхэм уасэ афэзышIыгъэхэм сакъы­хэуцо. ЦIыфышхом епэсыгъэ уасэ фэпшIыным пае ифэшъошэ шIэныгъэрэ акъылрэ уиIэнхэ фае. Ащ зыкъесымыгъэгъащтэу о, Исхьакъ, непэ зыкъып­фэз­гъэзагъ. Сыфай уитхылъеджэ цIыфыбэм сащыщэу, уиIофшIагъэхэмкIэ сиеплъыкIэ, осэ­шхоу яIэр къисIотыкIынэу пшъэрылъ зыфэсымышIыжьми, сыгукIэ сирэзэныгъэ къыпIукIэнэу.

Дунаим щыIакIэм зызы­щызэблихъурэм дакIоу, ори ­уиакъыл лъэшкIэ Iоф пшIагъэ. Пшъхьи, ппси, угуи бгъэIорышIагъэх. ШIэныгъэ куур уиIэубытыпIагъ, щытхъуи къыпфихьыгъ. Къыбдэхъугъэ пстэуми алъа­псэр, пхэлъ пшIоигъуагъэмэ апшъэр унагъоу укъызэры­хъухьагъэу, зэшиплIэу шъузыщапIугъэр ары. Уянэ ятэкIэ уятэжъи, уянэу уятэ зигъо­нэ­мысыр зышъхьарымытыжьыгъэ бзылъфыгъэ-шъузэбэ ныбжьыкIэу илъфыгъэхэм зыпсэ аIузылъхьагъэм, пшынахьыжъ гупсэхэм щытхъур адэжь! ЩымыIэжьхэм Алахь лъапIэм джэ­нэтыр къарет!

Заом ущысабыигъэу, гъаблэм уригъэрыгъэу укъызхэхъухьэгъэ щыIакIэм уипсыхьагъ. УицIыкIу­шъхьэм уиджэгукIагъэм, уищы­IэкIагъэм, уиеджэкIагъэм къащебгъажьи, уищыIэныгъэ гъогу къытфэптхыгъ. Опсэу, Исхьакъ! Джаущтэу псыхьэгъэ цIыфхэр арых нахь цIыфыгъи, лIыгъи зыхэлъхэу, яшIэныгъэкIи байхэу къэтэджыгъэхэр.

О уитхыгъабэм сяджагъэу щытыгъ, Исхьакъ, тхылъхэм са­хэIаби, «Айщэт» къахэсхи, гуха­хъо хэзгъуатэу зыкIэсэджыкIы­жьым. Сыгуи цIыкIоу, сишъхьэгъусэу илъэс 52-рэ зыдэзгъэшIагъэм идунэе хьаф ыухыгъэу, мэфэ 40-ри текIыгъэу, унэм си­закъоу сисыгъ. Телевизорри хэзгъэнагъэп, сыгуи тефэрэп, сIи фэсщэишъурэп. Унэм си­кIыгъ, сыкъихьажьыгъ, сиIоф хъатэп. Сызэушъыижьи, спэблэгъабзэу щыт библиотекэм сыкIуагъ. Бзылъфыгъэ цIыкIоу тесым сигъэразэу тхылъхэр къысегъэлъэгъух, зытхыгъэхэр къеIох. ДжабгъумкIэ, дэпкъым кIэрыт мэкIаим чэрэзышъо чIа­пцIэр зышъо тхылъыкIэхэм ды­шъэшъо хьарыфхэмкIэ зэпэ­жъыужьхэу «МэщбэшIэ Исхьакъ» еIошъ атетхагъэу зэготых. «А Свет, мы тхылъхэр зэфэшъхьафха, хьауми зэфэдэ закIэха?» — сеупчIы. «Мыхэр МэщбашIэм итхылъ зэхэугъоя­гъэхэу, тхылъ 16 хъурэ тхы­гъэх», — къысеIо. Апэрищыр усэх, адрэхэр лъэпкъым фэ­гъэхьыгъэ закIэх: «Бзыикъо зау», «ШIу шIи, псым хадз», «Гощэунай», «Рэдэд», «Адыгэ­хэр», «КъокIыпIэмрэ КъохьапIэмрэ», «Джасус», «ЧIыгу огу зэнэсым сыда щыIэр?», «Рафыгъэхэр», «Хэхэсхэр».

Исхьакъ, къыпфэгъэхьыгъэ тхылъхэр, «Литературэр — сищыIэныгъ» зыфиIорэм дэт статьяхэр, зэIукIэхэм, зэдэгущыIэгъухэм къащыпIуагъэхэм сигуа­пэу сяджагъ. Рэзэныгъэу хэзгъотагъэм сыкъыпфигъэтхагъ. Уитхылъхэм сакъытегущыIэмэ къясIолIэни сэшIэ, ау хэтрэ адыгэ цIыфи ахэр афэгъэхьыгъэхэшъ, ежьхэр яджэхэмэ, нахь гухахъо хагъотэщт.

МэщбэшIэ Исхьакъ кабинетым исэу мы тхылъхэр ытхыгъэхэп, хэгъэгу зэфэшъхьафыбэмэ ­яархивхэри зэпыригъэзагъэх. Илъэс 70-рэм къыкIоцI макIэ птхына? Итарихъ тхылъхэм зы лIэшIэгъоп къызэлъаубытырэр, ахэм я Х-рэ лIэшIэгъум къыщегъэжьагъэу адыгэ­хэм ядунэе мыпсынкIэ къащигъэлъэгъуагъ. Мы тхылъ шIагъо­хэмкIэ, Исхьакъ, сэдакъэ зытырэм уфэд! Сикъини сшъхьащыпхыгъ, сигупшыси хэбгъэхъуагъ, уишIогъэшхо къысэкIыгъ. Джары сыкъызкIыпфэтхагъэр нахь, о узымышIэрэ горэм уезгъэшIэ­жьы­­нэуи арэп, уишIушIагъи уаси фэсшIышъущтэп. О уифэшъошэ уасэу къыпфашIыгъэхэр, уишIу­хьафтын лъапIэхэр сэ къэсIонхэу сипшъэрылъэп. Сыфаеп сы­хэукъонэу. Ау сызыхэмыукъо­рэр — дунаим илъэгъо дахэу къэпкIугъэм уищытхъу щыпфаIо ыкIи щыпфаIощт. Уилъэужхэр гъунджэу уилъагъо къытенагъэх, ахэм адыгэхэр къарэщых. Ис­хьакъ, о къыбдэхъугъэр, лъэгапIэу узнэсыгъэр хэтрэ тхылъеджи къыгурыIон. Адыгэхэр анахь цыхьэ зыфэпшIын цIыф лъэпкъхэу Урысыем щэпсэухэми, егъашIэм ахэлъыгъэ хьа­гъу-шъугъуныгъэри чIанагъэп. Зыр къыопIэскIущт, адрэм Iэ къыпщифэщт, е къыбдеIэщт, е лъэбгъу къыуидзыщт. Джары тэ тидунэететыкIэ. О ти Тхьэшхо шIу уелъэгъу, Исхьакъ, джа адыгэхэм якъушъхьэ лъэгэ шыгуфхэм уатыригъэуцуагъ. ­Адыгэм и Гимнэу птхыгъэр шъхьафит-гуфитэу ащ къыщэоIо, тэри къыбдэтэIо. Адыгэм идунай бгъэдэхагъэ, ори укъегъэ­дахэ. Ныбжьи пхъожьыгъэп, узщапIугъэ чIыпIэри убгынагъэп.

Тимэзи, тишъофхэри, типсы­хъохэри, тикъуладжи, титыгъи, тиоси, тиощхи ядэхагъэ бгъэлъэ­пIагъэ. Уиусэ кIэракIэхэм ахэр налмэс-налкъутэу, дышъэ пыупкIафэхэу, тыжьын утысэхыхэу, осэпс-зэпэшIэтыхэу къытахьы­лIэх. Исхьакъ, уищыIэныгъэкIэ уцIыф чъэпхъыгъэу, ныбжь дахэ уиIэ зыхъукIэ, узэмыплъэкIы­жьынэу амал зимыI. ЩыIэп цIыф гъашIэ, «мыр моущтэу щымы­хъугъагъэмэ дэгъугъэ» ымыIонэу, арышъ, лъытэныгъэ зыфэсшIырэ Исхьакъ, къыбдэмыхъугъэ го­рэм угу ремыгъэщэхынэу сэ­гугъэ. УиблэкIыгъи уутхын­дзы­жьыщт, уапэкIи улъыкIотэщт. Ощ фэдэ цIыф Iушым ахэр епIожьынэу щытэп, ау зэкIэми тыцIыфышъ, тызэгурыIомэ — тинасып. Тэ, адыгэ лъэпкъым итхылъеджэ къызэрыкIохэмкIэ, Исхьакъ, шъхьащэ къыпфэтэшIы, узэрэтиIэмкIэ тызэхъопсэжьы. Хабзэр зыIэ илъхэ типащэхэу, фитыныгъэрэ лъэкIырэ зи­Iэхэр оркIэ яшIушIэнхэм ашъхьа­мысынхэу тэгугъэ, тыкъяджэ. «ШIу шIи псым хадз» зыфиIорэ гущыIэжъыр бэрэ уитхы­гъэхэм къахэфагъ. Тиадыгэ пэщэ Iушхэм ащ иджэуап оркIэ ащымыгъупшэнэу тэгугъэ.

Хъут (Хьэшхъуанэкъо) Сар. КIэлэегъэджэ IофшIэным иветеран. Адэмый.