ЗэлъашIэрэ композиторэу, орэдыIоу, кIэлэегъаджэу, Урысые Федерацием изаслуженнэ артистэу, Адыгэ Республи­кэм инароднэ артистэу Андзэрэкъо Чеслав къызыхъугъэр шэкIогъум и 7-м илъэс 80 хъугъэ. Ащ ехъулIэу Адыгэ Рес­публикэм и Лъэпкъ тхылъеджапIэ нотнэ-музыкальнэ литературэмкIэ иотдел тхылъ къэгъэлъэгъон щагъэхьазырыгъ.

Ащ тхылъеджэхэр композиторым ищыIэныгъэ гъогу, гъэ­хъагъэу иIэхэм, фэгъэхьыгъэ тхыгъэхэм нэIуасэ афэшIыгъэнхэр ыкIи зэлъашIэрэ орэдхэр агу къэгъэкIыжьыгъэнхэр къыделъытэ. Къэгъэлъэгъоным «Гу­шIуагъор зыгощырэ орэдыIу» тызэреджагъэр. ЦIыфыбэмэ якIэсэ орэдыIом фэгъэхьыгъэу тхылъеджапIэм тхылъхэу чIэлъхэм, гъэзетхэм, журналхэм къащахаутыгъэхэ зэдэгущыIэ­гъухэм джащ фэдэ зэфэхьысыжь апхырыщыгъ. Ахэм ащыщхэм нэIуасэ шъуафэтшIын. АпэрэмкIэ, зыцIэ къеIогъэн фаер узы­гъэгъозэрэ тхылъэу, отделым ипащэу Гъусэрыкъо Сусанэ зэ­хигъэуцуагъэу «Певец и композитор, дарующий радость» зыфиIоу 2014-рэ илъэсым ­Лъэпкъ тхылъеджапIэм къыщыхаутыгъэр ары. Библиографическэ IэпыIэгъум ипэублэ кIэ­кIэу Андзэрэкъо Ч. М. ищыIэны­гъэ тхылъеджэхэр нэIуасэ фе­шIых. Профессиональнэ шап­хъэхэм адиштэу зэхэгъэуцогъэ тхыгъэм композиторым иорэдхэр, хорым, фортепианэм апае мэкъамэхэу ыусыгъэхэр зыдэбгъотэщтхэ тхылъхэм ацIэ къыщыреIо. КIэухым ежь орэдыIом фэгъэхьыгъэу къыхаутыгъэхэр зэхэубытагъэу, алфавит зэкIэлъыкIуакIэм тетэу, зэхэугуфыкIыгъэу раздел шъхьафэу къыщеты. Тхылъ цIыкIур культурэм иIофышIэхэм, кIэлэегъаджэхэм, цIыф жъугъэхэу музыкэр зи­кIасэхэм апай, Iоф дэпшIэнкIэ Iэрыфэгъоу гъэпсыгъэ.

Чеслав италант имызакъоу, IофшIэкIошхоу зэрэщытыр, щы­сэтехыпIэу ныбжьыкIэхэмкIэ хъунэу зэрилъытэрэр, кубанскэ композиторэу Илья Петрусенкэм Мыекъуапэ 1989-рэ илъэсым къыщыдигъэкIыгъэ тхылъэу «Че­слав Анзароков певец, педа-гог, композитор» зыфиIорэм ипэублэ гущыIэ къыщеIо. Ар зытхыгъэр Краснодар культу­рэмкIэ иинститут ипрофессорэу С. И. Еременкэр ары. Ащ шъхьэкIэфэшхо орэдыIо Iэпэ­Iасэм зэрэфишIырэр, иорэдхэм ядэIуным зэремызэщырэр къыхегъэщы ыкIи тхылъым нэIуасэ зыфашIынэу къяджэ. Апэрэ сатырхэм къащыублагъэу авторыр къызтегущыIэрэ Iофыгъохэм хэшIыкIышхо зэрафыриIэр къыхэщэу, композиторым ищы­Iэныгъэ гъогу ежьыри готэу къырыкIуагъэм фэдэу, зэфэхьысыжь гъэшIэгъонхэр ышIыхэзэ узIэпещэ. Хэт ышIэра, орэды­Iомрэ авторымрэ ащ фэдэ зы­кIыныгъэ къахэзылъхьэрэр тIу­ри а зы къуаджэм, а зы лъэ­хъаным къызэрэщыхъугъэхэр ара? Ахэм афэшъхьафэу, тхакIом иIэпэIэсэныгъэ къы­хэкIэу, ежь иунаеу къыугупшысыгъэ екIолIэкIэ амалхэр къызфигъэфедэхэзэ, орэдым хэшIыкI фызиIэ кощхьэблэ унэгъо лэжьакIом къихъухьэгъэ кIалэм игъогупэ Налщык, Ленинград нэсынэу зэрэхъугъэр, цIыф цIэрыIоу ащ ыпэ къи­кIыгъэхэм, гъэхъагъэу ышIыгъэ­хэмкIэ зэрэдунаеу щызэлъашIэ зэрэхъугъэм тхылъеджэхэр гъэшIэгъонэу ащегъэгъуазэх.

«Ныбджэгъум фэгъэхьыгъэ гущыI» зыфиIорэ зэхэугъоягъэм Андзэрэкъом итворчествэ еплъы­кIэу иныбджэгъухэм, иIоф­шIэгъухэм, цIыф цIэрыIохэм фы­ряIэхэр къыщыраIотыкIыгъэх. Ахэм зэкIэми орэдыIом иIэпэ­Iэсэныгъэ лъэпкъ музыкальнэ культурэр лъэгэпIэ инхэм зэрафищэрэр къыхагъэщы. ОрэдыIом игъэхъагъэхэр лъэныкъо пстэумкIи зэхифыхэзэ, авторым дискографиери, библиографиери, Адыгэ хэку радиом ифонд Чеслав къыIозэ тыратхэгъэ орэд 200 фэдиз зэрэхэлъри, композиторым ыусыгъэ орэд 20-м ехъурэм янотэхэри ягущыIэхэ- ри зэгъэфагъэу тхылъым къыдигъэхьагъэх. Мыхэм тхылъыр къагъэбаи, мэхьэнэ купкI къыраты.

Къэгъэлъэгъоным чIыпIэ гъэ­нэ­фагъэ щаубыты зэлъашIэрэ музыковедхэу Т. Суховам, А. Со­коловам, журналистхэу Н. Мамырыкъом, Н. ЕмтIылъым, С. Иванюк, М. ШакIом ыкIи нэмыкIхэм атхыгъэхэм. Мыхэм ащыщэу къыхэдгъэщы тшIои­гъор С. Хватовам иIофшIагъэу «Чеслав Анзароков: стремление к утраченному идеалу» зышъхьэ тхыгъэу «Музыкальная летопись российских регионов» зыфа­Iо­рэм ия 2-рэ къыдэкIыгъоу 2012-рэ илъэсым къыхаутыгъагъэр ары. Профессиональнэ екIолIакIэ фыриIэу, композиторым итхыгъэхэр музыковедым мы нэкIубгъохэм ащызэхефы. Ащ къызэритхырэмкIэ, Андзэрэкъо Чеслав итворчествэ къыхэщэу темитIу щыпхырыщыгъ. Апэрэр — тыкъэзыуцухьэрэ дунаим идэ­хагъэ, шIулъэгъум илъэныкъо пстэури къыдиубытэу (сабыйхэм, пхъо­рэлъфыхэм афыриIэр; бзылъфыгъэмрэ хъулъфыгъэмрэ язэ­фыщытыкIэ; хэгъэгум фыриIэм нэсыжьэу) афэгъэхьыгъэ­хэр. Мыщ фэдэу композиторым орэд 50 фэдиз кIэлэцIыкIухэм ыкIи инхэм атегъэпсыхьагъэу, фортепианэм, хорым апае ыусы­гъэх. Ахэм ащыщхэм музыковедым ягугъу къешIы, музыкэм ылъэныкъокIэ шIуагъэу яIэр зэ­хефы — «Мадинкина сказка», «Толстячок», «Считалка» ыкIи нэмыкIхэр. ЯтIонэрэ темэр —тарихъым фэгъэхьыгъэхэ усыгъэхэр. Мы лъэныкъомкIэ авто­рым IэубытыпIэ ышIырэр композиторым итхыгъэ анахь инэу триптих шъуашэм илъ симфоническэ поэмэу Кавказ заом хэкIодагъэхэм афэгъэхьыгъэр ары. Лъэпкъ гупшысэ куу зы­хэлъ хъугъэ-шIагъэм зыфэбгъэ­зэным пшъэдэкIыжь гъэнэфагъэ зэрэпылъым къымыгъэщынэу, композиторым сакъыны­гъэшхо хэлъэу тарихъым ихъугъэ-шIагъэхэм лъэпкъым зэра­рэу къы­рахыгъэр апэрэу сценэм къыщы­риIотыкIын ылъэкIыгъ. Музыкаль­нэ гъэпсыкIэу, орэдус шIыкIэ-­амалхэу композиторым ыгъэфедагъэхэр музыковедым зэхифыхэ зыхъукIэ, урыс композитор цIэрыIохэу М. Глинкэм, Д. Шостакович ащ фэдэ эпическэ темэшхор къызэрагъэлъагъорэм арегъапшэх ыкIи ахэм яфэмэ-бжьымэ (ястиль) партитурэм итхынкIи, драматургием ылъэныкъокIи къатехьагъэу ащ елъытэ.

Композиторым ыкIи орэдыIом ытамэу иорэдхэр — нотэхэр, дискхэр, пластинкэхэр — къэгъэлъэгъоным щыгъэфедагъэх. Ахэр: зэкIэми зэлъашIэрэ орэдхэу «Адыгэ хэку», «Моя ­Адыгея», «Пой, Адыгея моя», «Адыгэ пед­институтым иорэд» ыкIи сборникхэу «Оры сижъуа­гъор», «Сонный мальчишка» зы­фи­Iохэрэр. Мыхэм ацIэ къепIо закъоми, лъэпкъым имузыкальнэ культурэ Андзэрэкъо Чеслав чIыпIэ хэхыгъэ зэрэщыриIэр нафэ къыпфэхъу.

Шъхьэлэхъо Свет. АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ иIофышI.