Шъолъыр фестиваль-зэнэкъокъоу «Адыгэ пшъашъ» зыфиIорэр Адыгэ Республикэм ящэнэрэу щыкIуагъ.

Республикэм культурэмкIэ и Министерствэрэ лъэпкъ культурэм и Гупчэрэ зэхащэгъэ зэнэкъо­къум пшъэшъи 9 хэлэжьагъ. Iофтхьабзэр зыщырекIокIыгъэ Адыгэ Рес­публикэм и Къэралыгъо филармоние ичIэхьапIэ пшъашъэхэм яхэдыкIынхэр, лIэкъо тамыгъэхэр, адыгэ шъуашэхэр, фэшъхьаф лъэпкъ тхыпхъэхэр къыщагъэлъэ­гъуагъэх.

Мыекъуапэ щыпсэурэ ЛIыбзыу Шан, Тэхъутэмыкъое районым къикIыгъэ Сыджыхь Хъан, нэмыкI­хэм якъэгъэлъэгъонхэм узыIэпащэ. Хъ. Сыджыхьым илIэкъо тамыгъэ зэпэжъыужьы, IэпэIасэм иIэпэIэсэжь ышIыгъэу плъытэзэ, купкIэу хэлъым уегупшысэ.

Адыгэ шъуашэхэр къэзыгъэлъэ­гъорэ Цурмыт Рузанэ сэе дахэу ышIыгъэхэм ныбжьыкIэхэр къяуцокIыгъэх, ны-тыхэри къапэчы­жьэхэп. УпчIэхэм яджэуапхэр Рузанэ зэгъэфагъэу къеIуатэ. Саер щыгъын къодыеу зэрэщымытыр, адыгэ шъуашэр тарихъ намысэу зэрилъытэрэр иеплъыкIэхэм къащыхегъэщы.

Саер

Зэнэкъокъум хэлэжьэрэ пшъа­шъэ пэпчъ саер щыгъ. Лъэпкъ шъуашэм къегъэдахэх, нэр пIэпахы. Адыгэ бзылъфыгъэхэм лIэшIэгъу пчъагъэхэм зэIэпахызэ пшъашъэм игъэсэн фэгъэхьыгъэ амалэу агъэфедэщтыгъэхэр къыт­лъыIэсыжьыгъэх.

Зэхахьэр зезыщэхэрэ Беданыкъо Замирэрэ Хьакъуй Андзауррэ пшъашъэхэм ацIэхэр къыраIозэ пчэгум къырагъэблагъэх: Сыджыхь Хъан – Тэхъутэмыкъое район, ЛIэхъусэжъ Анжел – Теуцожь район, Датхъужъ Джэнэт – Джэ­джэ район, Унэрэкъо Дан – Кощхьэблэ район, ЛIыбзыу Шан – Мые­къуапэ, Гъыщ Фатим – Шэу­джэн район, Ды­дыкI Камил – кIэ­лэегъэджэ колледжэу Андырхъое Хъусен ыцIэ зыхьырэм щеджэ, ЖэнэлI Асет —Адыгэкъал, Трахъо Залин — республикэм искусствэхэмкIэ иколледжэу Тхьабысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэм щеджэ.

Губзыгъэх

Пшъашъэхэр губзыгъэх, IупкIэу мэгущыIэх. ЛIа­къохэм ятарихъ къытегущыIэхэ зыхъукIэ, къэбарэу къаIуатэрэр къызэраугъоигъэр пшIогъэшIэгъонэу укIэупчIэ.

— Зэнэкъокъум сызэрэхэлэжьагъэм анахь шIуагъэу къыхэс­хыгъэр зызгъэхьазырызэ тилIакъо итарихъ игъэкIотыгъэу къэсIотэн слъэкIынэу зэрэхъу­гъэр ары. Саем идэхагъи, ар пщыгъэу пчэгум укъихьаным имэхьани къыхэ­сэгъэщых, — къытиIуагъ Унэ­рэкъо Данэ.

Адыгэ шъуашэр щыгъэу Гъыщ Фатимэ къызэрэшъуагъэм, лъэпкъ гупшысэм нахь фэщагъэ зэрэ­хъугъэм къатегущыIагъ. Усэхэм къяджагъэхэм, адыгэ орэд къэзыIуагъэхэм, лъэпкъ шхыныгъо­хэм ягъэхьазырын пыщагъэхэм яеп­лъы­кIэхэри тшIогъэшIэгъоныгъэх. ДыдыкI Камилэ, Трахъо Залинэ, нэмыкIхэм зэнэкъокъур ягъашIэ шIукIэ къыхэнэжьыщт.

«ЫIэ дышъэр пэзы»

НахьыпэкIэ адыгэмэ арэущтэу аIощтыгъэ. Зэнэкъокъум хэлэжьэгъэ пшъашъэхэм орэд къаIощтми, къашъор къашIыщтми уащытхъу­нэу зыкъагъэлъэгъуагъ. Сирием къикIыжьыгъэ ЛIыбзыу Шан шыкIэпщынэр «къыгъэгущыIагъ», лъэпкъ мэкъамэхэр ыгъэжъынчыгъэх. Пшъашъэхэр губзыгъэх, IупкIэу адыгабзэкIэ къаIорэм уигуапэу уедэIу.

Зэгъэпшэнхэр

Джэныкъо машIом, пщэрыхьапIэм, унагъом фэбагъэу илъыщтым уатегущыIэзэ, бзылъфы­гъэм имэхьанэ къыхэогъэщы.

ОсэшI купым ипащэу ЛIыхъукIэ Андзаур, зэхэщэкIо купым итхьаматэу ШъэуапцIэкъо Аминэт, осэшI купым хэтхэу Зыхьэ Заурбый, лъэпкъ IэпэIасэу Еутых Асе, нэмыкIхэм зэхахьэм къыщаIуагъэр илъэсыбэмэ ателъытагъэу щыт.

Унэгъо хъызмэтым, анахьэу пщэрыхьаным, яхьылIэгъэ упчIэхэр щыIэныгъэм щыщых. ГущыIэм пае, лыр зэрэбгъэжъэщтым, лылыбжьэм ишъэфхэм, джэнчым хэпшIыкIыщт шхыны­гъохэм, пIастэм, фэшъхьафхэм ягъэхьазырын бысымгуащэр афэIэзэн фае. Зыхьэ Заурбый пшъашъэхэр къымыубыхэу яшIэныгъэхэм ахагъэхъонымкIэ щысэшIухэр къыхьыгъэх.

Зэнэкъокъум еплъыгъэхэм къытаIуагъ пшъашъэхэм ацIэхэр къызыраIокIэ, къахэкIыхэзэ пчэгум нахь зыкъыщагъэлъэгъон зэрэфаер – нахьышIоу ашIэнхэм фэшI. ОсэшI купым имызакъоу, залым чIэсхэри пшъэшъэ дахэм икъыхэхын хэлажьэхэ ашIоигъу.

ЩытхъуцIэ зыфаусыгъэхэр

«Пшъэшъэ Iэдэб» — ЖэнэлI Асет, «Пшъэшъэ къэшъуакIу» — ЛIыбзыу Шан, «Пшъэшъэ гъэсагъ» — Гъыщ Фатим, «Пшъэшъэ Iуш» — ЛIэхъусэжъ Анжел, «Пшъэшъэ губзыгъ» — Датхъужъ Джэнэт, «Пшъэшъэ IэпэIас» — Трахъо Залин. «Пшъэшъэ хэбзэ зехь» зыфиIорэр, ящэнэрэ чIыпIэр Ды­дыкI Камилэ фагъэшъошагъ. «Пшъэшъэ дах» зыфиIорэр Унэрэкъо Данэ ыхьыгъ. Апэрэ чIыпIэр зыфагъэшъошэгъэ Сыджыхь Хъан «Пшъэ­шъэ тхьамат» зыфиIорэ цIэр фау­сыгъ. Ар Пэнэхэс щыщ, Краснодар дэт апшъэрэ еджапIэм щеджэ.

ЗэхэщакIохэр, осэшIхэр пшъа­шъэхэм афэгушIуагъэх, нэпэеплъ шIухьафтынхэр аратыжьыгъэх. Сыджыхь Хъан янэжъ пIашъэу Сурэ къызэрэтиIуагъэу, зэнэкъо­къур цIыфхэм ашIогъэшIэгъон, типшъашъэхэм уащытхъунэу зыкъагъэлъэгъон алъэкIы. Мэшэлахь! Тхьэм бэгъашIэ, насыпышIо ешIых.

ЕмтIылъ Нурбый.