ЛIэшIэгъу плIанэм ехъугъэу Iоф ешIэ Мыекъуапэ щызэхэщэгъэ литературнэ объединениеу «Ошъутен» зыфиIорэм. Мыщ къэкIох ыкIи дахэу щызэдэгупшысэх литературэр зикIасэхэу, усэныр сэнэхьат зыфэхъугъэхэр.

Ахэр аныбжьхэмкIи, Iофэу ашIэрэмкIи, яеплъыкIэхэмкIи зэтекIых, ау фэщэныгъэ-гупсагъэу тхэным фыряIэм зэрепхых. Зэфэдэу сыдигъуи янэплъэгъу итыр поэзиеу шъо пчъагъэу ыкIи мэкъэмэ зэфэшъхьафыбэу зэхэлъыр ары.

«Рифмы Оштена» зыфиIорэ тхылъыкIэу бэмышIэу Адыгэ Республикэм итхылъ тедзапIэ къыщыдэкIыгъэм автор 34-мэ яусэхэр къыдэхьагъэх. Ахэр: Адэшэс Мурат, А. Адельфинскэр, Кирилл Анкудиновыр, Надежда Байновар, Вера Визировар, Ксения Борисовар, Вартан Крикоровыр, Евгений Любецкий, Хьакурынэ Руслъан, Цуамыкъо Долэт, мыхэм анэмыкIхэри.

«Тэ тичIыгу нахь шIагъо мы дунаишхом тетэп», — еIо Цуамыкъо Долэт. ГукIи псэкIи чIы­пIэ гупсэм пытэу зэрепхыгъэр кIигъэтхъэу, о уичIыгоу лъэпэ­рыкIор зыщыпшIыгъэу, зипсы­орхэр шIэтэу, зыкъушъхьэхэр пытэу, сакъэу, лэжьыгъэр зыщыбагъоу, онджэкъ машIор зы­щыблэрэм; узщапIугъэу, узщалэжьыгъэу, жъи кIи зыщызэрэшIэу, сыдигъуи къызщыуа­жэхэрэм пэпшIын зэрэщымыIэр, лъэпкъым хэлъ фэбэгъэ-гу­пцIэнагъэр чIыгуми бэшIагъэу зыIуищагъэу, зыхищагъэу, къыхэкIыжьзэ, лIэужхэм къызэрафэкIожьырэр уса­кIом иусэ сатырхэм къащиIотыкIыгъ.

Тхылъым автор зэфэ­шъхьафхэм ятхыгъэ 250-рэ фэдизрэ дэт, къэIуакIэу, гъэпсыкIэу, купкIэу яIэр зытхырэм ыгу тешIыкIы­гъэу, усэ пычыгъо жъынч зэфэшъхьафхэмкIэ ушъагъэ. Адыгеим ичIыопс хьа­лэмэт идэхэгъэ-гоIугъэ, икъушъхьэхэр, имэзхэр, ипсыхъохэр, ицIыфхэр нэгум къыкIагъэуцох. ЕтIани гупшысэу ахалъхьагъэмкIэ тэри, тхылъеджэхэм, тыз­дагъэгупшысэныр афэу­кIочIыгъ.

АР-м и Къэралыгъо шIу­хьафтын литературэмкIэ бэмышIэу зыфагъэшъошагъэу Надежда Байновам иусэхэми мыщ чIыпIэ ща­убытыгъ. «Молюсь», «В чем замысел творца?», «Тревожно мне», «Друг остался», «Родина, малая Родина», «Я заглянула в мир забытой веры», ахэм анэмыкIхэми усэкIо бзылъфыгъэм игупшысэ зыфэдэр, зынэсырэр, идунэе­гу­рыIуакIэ пэблагъэ уашIы, поэзиеу гулъэчIэ ма­къэм ижьыкъа­щэ укIэдэIукIын амал къыуа­тызэ, о пшъхьэкIэ узэрагъэ­плъыжьы, щыIэныгъэм уфапIу. Ащ иусэу «В чем замысел творца?» зыфиIорэм щыкIегъэтхъы хэти ре­­нэу зыфэ­сакъыжьэу, зыдэ­плъыхы­жьэу, ыIуи, ышIи, къыгъэшIэгъэ илъэсхэри ышыжьхэу акъыл зафэкIэ щыIэн зэрэфаер, псын­кIэ­гъэ-гу­Iэныр щыIэныгъэм зэ­рэхэмызагъэрэр, гугъэ лъэбэ­къу пэпчъ, пфэгъэ­хъуи, къыбдэмыхъуи къы­дэплъы­тэжьызэ, уихэу­къо­ныгъэ­хэм уямыпэкIаоу, бгъэтэрэзыжьхэзэ, улъыкIотэн зэрэфаер тегъашIэ. Дунаишхор къэзыгъэшIы­гъэм инэфыпс нэрымы­лъэгъу тызэрэхэтыр хэти зэхатшIэу, лъэ­бэкъу къончэ-сэнчэ гугъуемылIыкIэ а нэфыр зэрэтымыгъэкIосэщтым тыпы­лъын зэрэфаер, кIосэгъа­хэр хэгъэнэжьы­гъуае зэ­рэхъурэр, зы гущыIэ цIыкIу закъоу уз­фэмысакъыгъэмкIэ ер ппхъын зэрэплъэ­кIыщтыр къыдгурегъаIо. Авторыр къытэ­джэ тысакъынэу, шIу тшIэ­нэу, акъыл тхэлъынэу.

Надеждэ усэ къодыерэп, щыIэныгъэм пае зышъхьамысыжьэу мэгупшысэ, ­маплъэ…, зэхишIэрэр бэдэд: цIыфыр цIыфым пэчыжьэ мэхъу; къиным жьы хэти къыригъащэрэп — тиI шхыни, тиI щыгъыни, уни, тахъти, адэ псэ зыпыт пстэумэ гукIэгъу икъу зэфыряIа? Джащ паекIэ дунэешхор Iэягъэм щи­ухъумэу, усакIор тхьэм елъэIу гъэшIэгъонэу, мэкъэ шъэфкIэ, жэм диIухьажьэу, нэфылъэр къызэкIэчыгъо имыфагъэу, остыгъи, машIуи афемыжьэзэ. Нэфшъэгъо е чэщныкъо тхьэ­лъэIур занкIэу макIо зэраIорэми Байновам исатырхэм урагъэгупшысэ.

Надежда Байновам ипоэзие зэрэшъуашIом, купкI зэриIэм тхылъым къыдэхьэгъэ иусэ 20 фэдизым урагъэгупшысэ, акъыл зэтеуцуагъэмрэ гумрэ пытэу зэрэзэгоуцуагъэхэм ищыс итворчествэ, къыгъэшIэгъэ илъэс­хэм ахихыгъэ губзыгъа­гъэр сатырхэм къахэщы.

Литературэр зикIасэхэу, ар иамал къызэрихьэу зылэжьхэрэм яусэхэр, зыр зым нахь гъэшIэгъонэу, къыдэхьагъэх «Рифмы Оштена» зыфиIорэ сборникым. Адыгеим ичIыопс идэхагъэ цIыфыгум икъэбзагъэ пэщачэу щытмэ, мамыр огур зэрэзэIухыгъэщтыр, цIыфхэр шIу зэрэзэрэлъэгъущтхэр, узэготмэ узэгурыIоу узэрэлъэшыр кIа­гъэтхъыгъ тхылъым къыдэхьагъэхэ усакIохэм, ясатырхэр гъэшIэгъоных, нэфынэх.

Мамырыкъо Нуриет.