Кавказым ия ХХ-рэ фестиваль
Узэфэзыщэрэм уегъэгъуазэ
Кавказым имамыр псэукIэ фэгъэхьыгъэ я ХХ-рэ дунэе фестивалыр игъэкIотыгъэу Адыгэ Республикэм щэкIо.
Фестивалым икъызэIухын ехьылIэгъэ зэхахьэу Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо филармоние щызэхащагъэм Къыблэм, Темыр Кавказым, Абхъазым, Иорданием, Къыблэ Осетием, Тыркуем, Сирием, Гурыт Азием, нэмыкIхэм къарыкIыгъэхэр хэлэжьагъэх.
Урысыем лъэпкъ творчествэмкIэ и Къэралыгъо Унэу Поляковым ыцIэ зыхьырэм ипащэу Тамара Пуртовар, Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэхахьэм къыщыгущыIагъэх, я ХХ-рэ фестивалым хэлажьэхэрэм къафэгушIуагъэх, Iофтхьабзэм общественнэ-политикэ мэхьэнэ ин зэриIэр къаIуагъ.
Нэхэе Мэрджанэтрэ Мэкъулэ Руслъанрэ зэращэгъэ концертым Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо ансамблэхэу «Налмэсыр», «Ислъамыер», филармонием и Къэралыгъо симфоническэ оркестрэ», оркестрэу «Русская удалыр», эстрадэ купэу «Ошъутенэр», кIэлэцIыкIу ансамблэхэу «Нартыр», «Казачатэр», Тэхъутэмыкъое районым культурэмкIэ и Унэшхо иансамблэу «Уджыр» хэлэжьагъэх. Тыгъужъ Асыет оркестрэр игъусэу классикэм хэхьэгъэ произведениер къызэриIуагъэр, Анастасия Истамуновам урыс лъэпкъ орэдыр зэригъэжъынчыгъэр, тиансамблэ цIэрыIохэм яорэдхэр, къашъохэр фестивалым къэкIуагъэхэм агу рихьыгъэх.
— Филармонием ыпашъхьэ гъогужъые плъыжьэу щызэрагъэфагъэм тыкъырыкIуи, зал зэтегъэпсыхьагъэм тыкъычIэхьагъ, — къытиIуагъ Къэбэртэе-Бэлъкъарым и Къэралыгъо академическэ ансамблэу «Кабардинкэм» ихудожественнэ пащэу Iэтэбый Игорь. — Тиныбджэгъухэм таIукIагъ, нэIуасэ тызыфэхъугъэр макIэп.
Абхъазым, Къырым, Дагъыстан, Краснодар краим, фэшъхьафхэм ялIыкIохэм гущыIэгъу тафэхъугъ. Мамыр псэукIэр Кавказым зэрэщагъэпытэрэм зэкIэми мэхьэнэ ин ратыгъ.
Театрэм ыбзэ гурыIогъошIу
Къыблэм культурэмкIэ ыкIи искусствэмкIэ изэхэщэкIо Совет изэхэсыгъо Адыгэ къэралыгъо университетым итхылъеджапIэ щыкIуагъ. Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ зэхахьэр зэрищагъ.
Урысыем театрэм и Илъэс зэрэщыкIорэм къыпкъырыкIыхэзэ, Къыблэм, Темыр Кавказым культурэмкIэ япащэхэм зэфэхьысыжь гъэшIэгъонхэр ашIыгъэх.
Краснодар краим культурэмкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Михаил Усатюк фестивалэу «Пшызэ театральнэм» зызэриушъомбгъугъэр, Адыгэ Республикэр ащ чанэу зэрэхэлажьэрэр, репертуарым икъыхэхын нахьышIоу дэлэжьэнхэм фэшI тарихъыр, лъэхъанэу тызхэтым изэхъокIыныгъэр къызэрэдалъытэхэрэр къыIотагъэх.
Адыгеим культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ республикэм и Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм лъэпкъхэр зэрэзэфищэхэрэр къыхигъэщыгъ. Спектаклэу «Кавказский меловой кругыр» ХьакIэгъогъу Къэсэй ыгъэуцугъ. УрысыбзэкIэ, чэчэныбзэкIэ, абхъазыбзэкIэ, осетиныбзэкIэ, адыгабзэкIэ спектаклэр Кавказым ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм къащагъэлъагъо.
Артист цIэрыIохэр, ныбжьыкIэхэр зэгъусэхэу едзыгъохэм зэрахэлажьэхэрэр, кадрэхэм ягъэхьазырын, нэмыкI Iофыгъохэр къаIэтыгъэх. Художественнэ самодеятельностым нахьыбэрэ зыфагъэзэн фаеу бэмэ алъытагъ. Сэнаущыгъэу ахэлъыр ащ къыщежьэ, яшIэныгъэ хагъэхъуагъэу еджакIо макIох.
Музыкальнэ театрэхэм ящыкIэгъэ орэдыIохэм ягъэхьазырын Iофыгъо къызэрыкIоу зэрэщымытыр, орэдым цIыфыр зэрипIурэр, театрэхэм опытэу яIэр къызэфаIотэн зэрэфаер къыхагъэщыгъ, щысэшIум кIырыплъынхэмкIэ фестивальхэр, зэIукIэгъухэр нахьыбэрэ афызэхащэнхэу пащэхэм къаIуагъ.
Театрэмрэ музыкальнэ гъэсэныгъэмрэ зэрэзэпхыгъэхэм Ростов хэкум культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Полина Конышевам иеплъыкIэхэр къыриIолIагъэх. Ставрополь краим культурэмкIэ иминистрэу Татьяна Лихачевам, Къэбэртэе-Бэлъкъарым культурэмкIэ иминистрэу Къомэфэ Мухьадин театрэр щыIэныгъэм зэрепхыгъэр, бзэм изэгъэшIэн, игъэфедэн зэрэфэлажьэрэр, театрэм иартистхэм ролым псэ къызэрэпагъакIэрэм дакIоу щыIэныгъэр къызэрагъэлъагъорэр ягупшысэхэм къащыхагъэщыгъэх.
Анахьэу тшIогъэшIэгъоныгъэр федеральнэ къулыкъушIэхэм яIэпыIэгъухэм мэхьанэ аратызэ, чIыпIэ шъолъырхэм ежь-ежьырэу яIофхэр агъэцэкIэнхэмкIэ хэкIыпIэхэм алъыхъунхэу зэрэфаер ары.
Театрэр — бзэ, театрэр — псэ, театрэр — щыIэныгъ. Ахэр зэзыпхырэ амалхэм тапэкIэ алъыхъунхэм фэхьазырхэу зэхахьэм къыщаIуагъ.
Къэгъэлъэгъонхэр
Республикэм и Лъэпкъ музей, Урысыем щыпсэурэ лъэпкъхэм искусствэхэмкIэ я Къэралыгъо музееу Мыекъуапэ дэтым чъэпыогъум и 3 — 4-м къэгъэлъэгъонхэр къащызэIуахыгъэх.
Музеим ипащэу Кушъу Нэфсэт, сурэтышI цIэрыIоу Бырсыр Абдулахь, зэлъашIэрэ археологэу Тэу Аслъан, нэмыкIхэри зэхахьэхэм къащыгущыIагъэх. Абхъазым, Дагъыстан, Къырым, фэшъхьафхэм къарыкIыгъэхэм фестивалым щалъэгъугъэр ащыгъупшэжьыщтэп.
Филармонием щыкIогъэ концертым ирежиссерэу Хъоджэе Аслъан мамыр псэукIэм игъэпытэн ехьылIэгъэ едзыгъохэр пчыхьэзэхахьэм дэгъоу зэрэщигъэфедагъэхэм фэшI тыфэраз.
Фестивалыр непэ сыхьатыр 4-м Мыекъуапэ игупчэу Лениным ыцIэ зыхьырэм щызэфашIыжьыщт. Концерт игъэкIотыгъэр пчыхьэм сыхьатыр 10-м нэс къатыщт. МэшIоустхъухэм огур къагъэшIэтыщт.
ЕмтIылъ Нурбый. Сурэтхэр зэхахьэхэм къащытетхыгъэх.