Soçi bölgesindeki araziler her zaman arkeologların ilgisini çekiyordu. 2014 yılında yapılan kış olimpiyatları öncesinde farklı farklı  yerlerden gelenlerin katıldığı araştırma çalışmaları Psıfuape rayonunda yapıldı.

Bu araştırma gruplarından birinin yöneticisi olan Oksana Sergeyev;  «Karadeniz sahili tarihi çok zengin, fakat bu bağlamda geniş araştırmaların yapıldığı söylenemez », — diyor.

 O dönemde araştırmacıları davet eden şse Kubanenerji firmasıydı. Elektrik enerjisi dağıtım hattının yerini değiştirmeleri gerekiyordu, fakat bundan once yeni hattın yer alacağı yerde arkeolojik araştırmaların yerine getirilmesi gerekiyordu.

Arkeologlar üç aydan fazla bir zaman diliminde çalıştılar. Alekseyevske, Mirnıy, Salonik yerleşkeleri vd. bölgelerde kazılar yaptılar.

İlgi çekici nesneler buldular, bunlar arasında tarihi öneme sahip olanları da vardı.

Sadece Psıfuape ve Thağapş arasında bulunan Alekseyevskeye bağlı arazide 34 höyük buldular.

Oksana; — Bunların Adıgelere ait mezarlıklar olduğu kesindir. Yaptığımız araştırmaların gösterdiğine göre bu mezarlar Vubıhların bölgede yaşadığı döneme denk geliyor.   ХVIII yüzyılın son yıllarına aitler.

Mezarlıktan çıkarttıkları her bir nesnenin resmini yaptılar, eskizlerini oluşturdular. Ev aletleri, bayanlara ait nesneler ve silah türünden çıkarttıkları nesneleri bilim adamları inceledikten sonar Psıfuape Rayon müzesine vereceklerdi.

Arkeologlara ilginç gelen şeylerden birisi ise mezarı oluşturan taşların bırakılış şekillerinin birbirine benzememesiydi. Bu mezarların defin zamanlarının birbirine uymasıdığını gösteriyordu.

Araştırmalarını tamamladıklarında Wubıhların farklı devirlerde cenaze işlemlerini nasıl yaptıklarını da anlayacaklar.

Çeşitli bilimadamları mezarların nasıl olduğu konusunu da ilginç buluyorlar. Örneğin Alekseyevske yerleşkesinde wubıhlar gibi defnedilmiş mezarlarla karşılaşılıyor. Adıgelerin usullerine göre defnedilmişlerin mezarlarına Vardane, Soloniki’de rastlanıyor. Fakat bu çok da hayret verici değil. Çünkü Kafkas savaşları öncesinde de bu bölgelerde büyük Adıge köyleri vardı. Bu yüzden Şaxe nehrinin Şapsığ ve Wubıhların  arasındaki sınırdı söylemi doğru da olmayabilir.

Eski haritalara bakıldığında da bu göze batıyor. Alekseyevske yerleşkesi 20 yüzyılda kurulmuş göürlüyor, ama daha önce burada Adıge köyü Guaye vardı. Rusya çarı ikinci Nikolayın oğlu Aleksey adına ithafen bu köye Alekseyevske adı verilmişti.

Gelecek yıllarda Çuhukt nehri (günümüzde Katkova Şel’ diye isimlendiriliyor) yamaçlarında eski mezarlıklar araştırılacak. Bilimadamlarının belirttiğine göre bu mezarların çoğunu defineciler yağmalamıştı. Wubıhlara ait mezarlıklardı, Kafkas savaşının bittiği döneme 1864 yılının yazında buralara savaççılar defnedilmişti.

Mezarlardan çıkartılan kemikler de bunu kanıtlıyor. Tarihçilerden bazıları savaşta öldürülen adıgelerin savaştıkları elbislerle defnedildiğini belirtiyor.

Vatanı için canını veren Adıge-Wubıh savaççıları dünyadayken giydiği-kullandığı elbise ile defnediliyordu.

NIBE Anzor

Çeviri; AÇUMIJ Hilmi