Adıge peynirinin Adıgeyde bulunan süt ürünleri fabrikaları haricinde Rusyanın farklı bölgelerinbde  de üretilerek ‘Adıge Kuaye - Çerkes Peyniri’ markası ile satışa sunulabildiği günlerin üzerinden bir kaç yıl geçti. ‘Umalat’ ve ‘ Staradubskıy Sır’ isimli fabrikalar da bu şekilde üretim yapanlardandı.

Adıgeyde  büyük çaplı çerkes peyniri üretimi 1968 yılında Şevcen rayonundaki süt ürünleri fabrikası ile başlamıştı.

Adıgeyde bulunan süt ürünleri fabrikalarının çerkes peyniri üretim tesislerini kurmaları ardından 2018 yılında çerkes peyniri üretimi yüzde 37 oranında artarak 13 bin tona ulaşmıştı. Cumhuriyeteimiz üreticilerinin beklentisine göre bu miktar 2021 yılında 16,4 bin tona ulaşacak.

Günümüz itibariyle hukuken geniş çaplı çerkes peyniri üretimi hakkına beş fabrika sahip. Bunlar Şevcen, Giaginski, Tambovski, Krasnogvardeyski, Adıgekale süt ürünleri fabrikaları.

Bu hukluki karardan memnun olmayan süt ürünleri fabrikları daha önceleri ürettikleri gibi Çerkes Peyniri üretim haklarını elde edebilmek, Adıgey dışındaki fabrikaların da çerkes peyniri üretmesi hakkına sahip olması için bir kaç yıldır çeşitli mahkemelere dava baçvurularında bulunuyorlar.

Bu tip davalar defalarca görüldü, Rusya Federasyonu Yüksek Mahkemesince, Enteelketüel Haklar Mahkemesince karara bağlanarak sadece Adıgeydeki sütü ürünleri fabrikalarının bu hakka sahip olduğu sonucuna ulaşıldı.

Peynir üretimi konusunda Adıge Cumhuriyetini en çok davaya veren firma ise Bryanske Diyarında bulunan ‘Umalat’ isimli fabrika. Ülkenin en büyük süt ürünleri fabrikalarından olan bu fabrikada italyan peynirlerinden tutun kafkasyada yapılan peynirlerden Sulugun (Ç.n.; Çerkesçesi tlete kuay olan peynir) peynirine dek pek çok farklı peynir üretiliyor. Yapılan üretimlerini ise Belorusya ve Kazakistana da ihraç ediyorlar.

Rusya Federasyonu Yüksek Mahkemesi 11 Eylül tarihinde bir kez daha, üzerinde ‘Adıge Peyniri’ yazılı olarak Adıgey dışında peynir üretim yapılamayacağı kararını yeniden onadı.

ŞAVKO Aslanguaş

Çeviri; AÇUMIJ Hilmi