Урысыем итеатральнэ марафон 2019-рэ илъэсым щылэ мазэм и 19-м рагъэжьагъ. Театрэм и Илъэсэу хэгъэгум щыкIорэм иIофыгъо инхэм ар зэу ащыщ.

Адыгэ Республикэм итеатрэхэр марафоным хэлажьэх. Урыс театрэу А. Пушкиным, Камернэ музыкальнэ театрэу А. Хьа­нэхъум ацIэхэр зы­хьыхэрэр, республикэм и Къэ­ралыгъо филармоние щызэхащэгъэ ныс­хъапэхэм ятеатрэу «Ды­шъэ къо­шыныр», Адыгеим и Лъэпкъ театрэу И. Цэим ыцIэ зы­хьырэр джырэблагъэ Астрахань щы­Iагъэх.

— Владивосток марафоным иапэрэ зэхахьэ щыкIуагъ, — къе­Iуатэ Лъэпкъ театрэу И. Цэим ыцIэ зыхьырэм ихудожественнэ пащэу ХьакIэгъогъу Къэсэй. —Федеральнэ шъолъырхэу Сыбыр, Урал, Гупчэм, нэмыкIхэм марафоныр ащылъагъэкIотагъ.

— Къыблэм зэрэщыкIощтым тыщыбгъэгъуазэ тшIоигъу.

— ШышъхьэIум и 30-м марафоным илъэмыдж Астрахань щагъэпытагъ, — зэдэгущыIэгъур лъегъэкIуатэ Лъэпкъ театрэм ихудожественнэ пащэ игуадзэу, режиссер шъхьаIэу Исуп Тимур. — Урысыем и Правительствэ и Тхьаматэу Дмитрий Медведевыр, ащ игуадзэхэр, Урысыем культурэмкIэ иминистрэу Владимир Мединскэр, Къыблэм ишъолъыр­хэм яминистрэхэр, нэмыкIхэри зэхахьэм хэлэжьагъэх.

— Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ къытиIуагъ Астрахань щы­кIогъэ зэхахьэр гум къи­нэ­жьынэу, цIыфмэ ашIогъэшIэ­гъонэу зэра­гъэпсыгъэр.

— Шъолъырхэм ятворческэ купхэм, артистхэм ясэнаущыгъэ Астрахань къыщагъэлъэгъуагъ. Лъэпкъ­хэм яискусствэ хэхъоныгъэ зэришIырэр пащэхэм къыхагъэщыгъ. Едзыгъо пэпчъ гупшысэ хэхыгъэхэр уигъэ­шIыщтыгъэх.

— Адыгэ Республикэм итеатрэхэм, артистхэм къатегущыIэба.

— Тэхъутэмыкъое районым иансамблэу «Уджым», Камернэ музыкальнэ теат­рэм иактрисэу Ирина Кириченкэм, Лъэпкъ театрэм иартисткэхэу Уайкъокъо Асыет, Къэбэхь Евгение, Ордэн Фатимэ, нэмыкIхэм орэдхэр къа­Iуагъэх, театральнэ пычыгъохэр къагъэлъэгъуагъэх.

— Олимпиадэ джэгунхэм ямэшIоустхъу фэдэу ашIыгъэ нэпэеплъ тамыгъэ кIэракIэр марафоным хэлажьэхэрэм зэ­Iэпахы.

— Астрахань тыщыIэу Дмитрий Медведевыр Урысыем и Президент, Правительствэм ацIэ­кIэ зэхахьэм къыщыгущыIагъ, марафоным щызэIэпахырэ нэпэеплъ тамыгъэр хэкум ипащэхэм къаритыгъ.

— Марафоныр Къыблэм зэрэщыкIощтыр гъэнэфагъэу щыта?

— Къалэхэри, мафэхэри зэ­хэщакIохэм агъэнэфагъэх, — къе­Iуатэ ХьакIэгъогъу Къэсэй. — ШышъхьэIум и 30-м Астрахань апэрэ зэIукIэр щыкIуагъ. Iоны-гъом и 8-м Краснодар, и 10-м Волгоград, и 13-м Симферополь, и 16-м Севастополь, и 19-м Ростов-на-Дону, и 22-м Элиста, и 24-м Мыекъуапэ марафоным иедзыгъохэр ащызэхащэщтых.

— Мыекъуапэ кIэух зэхахьэр щыкIоныр къызхэкIыгъэр гъэзетеджэхэм, театрэм пыща­гъэхэм ашIогъэшIэгъонэу тэ­лъытэ.

— Тэри ар тшIогъэшIэгъон. Театрэм и Илъэс Урысыем щэкIо. Хэгъэгум культурэмкIэ и Министерствэ, театрэм иосэшIхэр пэшIорыгъэшъ къэгъэлъэ­гъонхэм яплъыгъэх, спектаклэ анахь дэгъухэр къыхагъэщыгъэх. Адыгэ-Абхъаз театрэхэм я Дунэе фестивалэу Мыекъуапэ щыкIуагъэм осэшхо фашIыгъ, Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм испектаклэу «Кавказский меловой кругыр» зэхэщакIохэм къыхагъэщыгъ.

Бзи 4-кIэ къагъэлъэгъощт

— «Кавказский меловой кругыр» лъэпкъ шIэжьым, гу­кIэгъум афэгъэхьыгъ. Бзэ зэ­фэшъхьафхэмкIэ артистхэм ярольхэр къызэрашIыхэрэм мэ­хьанэу ептырэр къытаIоба.

— Грознэм тызыкIокIэ уры­сыбзэкIэ, адыгабзэкIэ, абхъазыбзэкIэ ыкIи чэчэныбзэкIэ къэгъэ­лъэгъоныр къэтшIыщт. Театрэм лъэпкъхэр зэрэзэфищэхэрэр, шIэ­жьым гупшысэ шъхьаIэу хэлъыр лъэпкъ пэпчъ игуузэу зэ­рэщытыр къыхэтэгъэщых. Бзэ зимыIэр лъэпкъ шъхьафэу щыIэн зэримылъэкIыщтыр, уилыуз уиныдэлъфыбзэкIэ къызыпIокIэ цIыфхэм нахьышIоу уалъыIэсын зэрэплъэкIырэр, щыIэныгъэм инэмыкIырэ лъэныкъохэр къэтэгъэлъагъох.

Имэхьанэ хэхъо

— Къэсэй, Урысыем и Президентэу Владимир Путиным иунашъокIэ театрэм и Илъэс хэгъэгум зэрэщыкIорэм гу­пшы­сэ шъхьаIэу уигъэшIыгъэр ти­зэдэгущыIэгъу къыщыхэгъэщба.

— Хэгъэгум итеатрэхэм яIоф­шIагъэ зэфэтэхьысыжьы, щысэшIухэр къыхэтэгъэщых. Театрэм и Илъэс ипычыгъохэм ахэтэлъытэ марафоныр. Театрэм иолимпиа­дэхэр, кIэлэцIыкIухэмрэ теат­рэмрэ яхьылIагъэхэр, нэмыкIхэри хэгъэгум щэкIох. Iофтхьэбзэ 2600-м нахьыбэ зэхащэщт. Со­циальнэ-культурнэ мэхьанэу театрэм и Илъэс иIэр къыдэтлъытэзэ, мэкъэгъэIу Iофыгъохэр зэхэтэщэх. Гъэзетхэм, телевидением, радиом зэпхыныгъэу адытиIэр щыIэныгъэм диштэу тэгъэпсы.

— Хэгъэгум итеатрэхэм яIофышIэхэм я Союз ипащэу, Урысыем инароднэ артистэу Александр Калягиным театрэм и Илъэс фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэхэм къариIолIагъэр гъэзетхэм къыхаутыгъ. Фестивалэу «Федерацием» нахь игъэкIотыгъэу укъытегущыIэнэу тыфай.

— Урысыем илъэпкъ театрэхэм яфестивалэу «Федерациер» хэу­шъхьафыкIыгъэу хэгъэгум щэкIо. Лъэпкъ театрэхэм хэхъоныгъэ ашIыным, яныдэлъфыбзэ лъэпкъхэм къаухъумэным афэшI фе­стивалыр зэхэщакIохэм лъагъэ­кIотэщт.

— Бзэм изэгъэшIэн, игъэфе­дэн театрэр фэлажьэ. Адыга­бзэкIэ къэжъугъэлъэгъощтхэм тигъэзетеджэхэр къакIэупчIэх.

— БлэкIыгъэ илъэсым елъытыгъэмэ, адыгабзэкIэ къэдгъэ­лъэгъощтыр пчъагъэмкIэ нахьыб. «Сомэ мин 600» «Дэхэбаринэ ихьакIэщ», «КъокIас», «Ощхым ор еукъэбзыжьы», «Кавказский меловой круг» зыфиIохэрэр, нэмыкIхэри тирепертуар хэтых.

— КIэу жъугъэуцущтхэр…

— Тхыдэжъэу «Нартхэм ябгырыпхыр» кIэлэцIыкIухэм апай, «ШIулъэгъу къашъохэр» Нэгъой Инвер ыкIи Шъхьэтум Андзаур агъэуцух. Къэбэртэе-Бэлъкъа- рым идраматург цIэрыIоу IутIыжъ Бо­рисэ ипьесэ адыгабзэкIэ Хьа­къунэ Заремэ зэридзэ­кIыгъ. «Тэ­мэ лый» зыфиIорэ ко­медиер Исуп Тимур сигъусэу театрэм щыдгъэуцущт.

— Хэбзэ къулыкъушIэхэмрэ театрэмрэ Iоф зэрэзэда­шIэрэм тапэкIи тытегущыIэщт. Непэ сыда ащ епхыгъэу къы­тэпIощтыр?

— Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, культурэмкIэ министрэу Аулъэ Юрэ Прави­тельствэм тырагъэблагъи, хэу­шъхьафыкIыгъэу тиIофыгъохэм татегущыIагъ. Артист цIэрыIохэр, ныбжьыкIэхэр, режиссерхэр тиIэх. Пресс-къулыкъум ипащэу Наталья Петренкэр дгъэнэфагъэ. ЛIэужхэм театрэм ылъапсэ зэдагъэпытэ. Iоныгъом и 6-м «ГъашIэм имэзищ» къэдгъэлъэгъощт, илъэс IофшIэгъур тыублэщт. Марафоным изэIэпахырэ тамыгъэ Iоныгъом и 26-м Владикавказ щяттыжыщт, тикъэгъэлъэгъонхэр Темыр Кавказым щыкIощтых.

— Шъуигухэлъхэр къыжъудэ­хъунхэу шъуфэтэIо.

— Тхьауегъэпсэу.

ЕмтIылъ Нурбый.

Сурэтхэм арытхэр: ХьакIэ­гъогъу Къэсэй, Наталья Пет­ренкэр, Исуп Тимур; Астра- хань щыкIогъэ зэхахьэм хэлэжьагъэхэр.