Adıgeler eski zamanlardan itibaren  Xıkho gölüne değer veriyorlardı. Kuraklık olduğu zamanlarda Xıkho gölüne giderek orada  Psıhoguaşeye kurban sunuyor, suyundan alıp yakınlarındaki dereye döküyorlardı. Bu su denize ulaştığında yağmur yağacağına kanaat getiriyorlardı.

Xıkho Kafkas doğal koruma alanında bulunan göller arasında en uzaktaki, Kafkas dağlarının denizden 1700-1900 metre aralığında yüksekliğe sahip bölgesinde bulunuyor. Bu göl en eski göllerden birisi olarak kabul ediliyor, yakınlarına turistler yaklaştırılmıyor, burada yüzmelerine müsaade edilmiyor, bölgede en fazla korunan alanlar arasında.

Rusya Bilimler Akademisi ve Amerika izotop araştırma merkezinin yaptığı karbon testlerine göre Xıkho gölü binlerle ifade edilen yaşta.

Bilim adamlarının belirttiğine göre göl zeminde birikmiş tortular, kumlar, ağaç kökleri, tozlar vasıtasıyla bulunduğu Batı Kafkasyanın 29 bin yıllık durumunun göstergesi. Burada yapılan araştırmalar da bunu net olarak ortaya koyacak.

Böylesi olağanüstü niteliklerdeki yerler bilim çevreleri için adeta kıymetli birer hediye.

Gölün gizlerinin daha da çözülmesi için daha yeni teknik donanımlarla araştırmaların ilerletilmesi gerekiyor.

Çeviri; AÇUMIJ Hilmi