УрысыбзэкIэ тхыгъэми…
ШэкIо Абрек лъытэныгъэшхо зыфашIырэ цIыфэу Джамбэчые дэсыгъ. «Дэсыгъ» зыкIасIорэр илъэс заулэ хъугъэу селоу Красногвардейскэм кIожьыгъэу иунагъокIэ щэпсэушъ ары.
ЗэкIэми шIу алъэгъоу, шъхьэкIафэ зэкIэми фашIэу цIыф къэгъотыгъуай. Арэу щытми, ыцIэ къыраIомэ ашIоцIыфэу, «ар цIыфышIу дэд» аIозэ, уигугъу чылэу укъызщыхъугъэм щашIыныр насыпыгъ. Ащ фэдэу лъэуж дахэ Абрек икъуаджэу Джамбэчые къыщигъэнагъ. ИшэнышIуагъэкIэ, шъыпкъагъэу хэлъымкIэ, иIофшIакIэкIэ, иунэгъошIакIэкIэ шъхьэкIафэ къылэжьыгъ. ЗыдэкIогъэ чIыпIэри къыгъэдахэу щэпсэу.
ШэкIо Абрек исэнэхьаткIи, идунэететыкIэкIи кIэлэегъадж. Чылэр ыгъасэу, ыгъэдэIонэу фаеу гущыIэ лъэшхэр ыIохэу щытэп. ЦIыф рэхьат, укIытапх, къыодэIун, узэхихын елъэкIы. Ащ фэдэхэм цIыфхэр якIух, якIасэх. Абрек Джамбэчыий гъунэгъу къуаджэу Улапи кIэлэегъаджэуи а псэупIэхэм яеджапIэхэм япащэуи, етIанэ Красногвардейскэм дэт гимназиеу N 1-ми Iоф ащишIагъ. Илъэс зэфэшъхьафхэм партийнэ IофшIэнри ыгъэцэкIагъ, район телевидениеми иредакторэу щытыгъ.
Сыд IофшIэн зегъэцакIи, усэ тхынэу икIасэр щыгъупшагъэп, IэкIыб ышIыгъэп, гухахъо хигъуатэу ащ пылъыгъ. 1960-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Абрек иусэхэр къыхеутых. Ахэр къарэхьэх район гъэзетэу «Зэкъошныгъэм», «Адыгэ макъэм», «Советскэ Адыгеим», Лэбапэ къыщыдэкIырэ гъэзетэу «Сельская Новь», Краснодар къыщыхаутырэ «Нива Кубани» зыфиIохэрэм урысыбзэкIэ, журналхэу «Зэкъошныгъэм», «Жъогъобыным», «Литературнэ Адыгеим» ыкIи «Родничок» зыфиIохэрэм къыхауты.
1983-рэ илъэсым тхэкIо ныбжьыкIэхэм яIофшIагъэхэр зыдэт тхылъэу «КIочIэ зэикI» зыфиIорэм апэрэу Абрек иусэхэр къыдэхьагъэх. Ащ ыуж къикIыгъэх ежь итхылъхэу «ДахэкIэ сыпэгъокIы», «Тэтэжъ иш», «КъысфакIу, орэд», «Тыгъэнур», «Симаф» зыфиIохэрэр. Ахэм къакIэлъыкIуагъ Анатолий Шипулиным урысыбзэкIэ зэридзэкIыгъэхэ усэхэр зыдэт тхылъэу «Песня ласточки» зыфиIорэр.
ТхакIо е усакIо щыIэпын фай къызыщыхъугъэ чIыпIэм фэмыусагъэ. Ащ фэдэу Абреки икъуаджэ шIулъэгъоу фыриIэм кIуачIэ хегъуатэ, ащ фэгъэхьыгъэу усэхэр етхых.
Бгъашхъоу зиушхоу сызыфэусэрэр Си Лэбэ къаргъоу псымэ ялый. Гъэтхэ нэкIапэу къыкIэлъырысыр Ренэу ныбжьыкIэу си Джамбэчый.
Дахэу къэIуагъ, лъэшэу къэIуагъ, гъунэ зимыIэ шIулъэгъоу икъуаджэ фыриIэм а сатырхэр къыпкъырыкIыгъэх.
ШэкIо Абрек итворчествэ кIэлэцIыкIумэ апае тхыгъэ усэхэм чIыпIэшхо щаубыты. КIэлэцIыкIу усэхэр дэтхэу тхылъ пчъагъэ къыдигъэкIыгъ. Ахэр пIуныгъэ-гъэсэныгъэмкIэ къэкIопIэшIухэу щытых.
Мы чIыпIэм къыщыхэзгъэщымэ сшIоигъу Абрек иусэ 16 урысыбзэкIэ зэдзэкIыгъэу «Урысыем щыпсэурэ лъэпкъхэм янепэрэ кIэлэцIыкIу литературэ иантологиеу» 2017-рэ илъэсым Москва къыщыдэкIыгъэм къызэрэдэхьагъэр.
Джыри мы мафэхэм кIэлэцIыкIу усэхэр зыдэт тхылъэу «Я рисую» зыфиIорэр ШакIом къыдигъэкIыгъ. Мы усэхэри урысыбзэм рилъхьагъэх Анатолий Шипулиным. Тхылъ гъэкIэрэкIэгъэ цIыкIум усэ 40-м ехъу къыдэхьагъ. Ахэр кIэлэцIыкIухэм гъэсэпэтхыдэ зыхагъотэщт усэх.
Къыдэхьагъэр зэкIэри Iахьищэу гощыгъэ. Апэрэм сабыир IофшIэным фэщэгъэным, ар шIу егъэлъэгъугъэным фэгъэхьыгъэ усэхэр щыугъоигъэх. Ащ къыхеубытэх сабыйхэр янэ-ятэхэм адеIэнхэм фэзыщэхэрэ усэхэр. Ахэм ахэтых Тимур къужъ чъыгыр зэригъэтIысыгъэр, нарт эпосым илIыхъужъхэу, гъукIэ Iазэу Лъэпшъ, дэн-бзэным фэIэпэIасэу Сэтэнэе гуащэр ыкIи нэмыкIхэр.
ЯтIонэрэ Iахьым сабыир къэзыуцухьэрэ дунаим хэшIыкI фыриIэным, ар шIу ылъэгъуным фигъэсэщт. Фабэм, чъыIэм, осэпсым, къэгъагъэм, джэрпэджэжьым ыкIи нэмыкIыбэу чIыопсым хэхъухьэхэрэм, хэтлъагъохэрэм афэгъэхьыгъэ усэхэр мыщ щыугъоигъэх. Ящэнэрэ шъхьэм усэхэу хэтхэр псэушъхьэхэм афэгъэхьыгъэх. Ахэм афэсакъынхэм, шIу алъэгъунхэм авторым сабыйхэр фегъасэх. Чэтыум, хьэм, пыжъ цIыкIум, шыкIэ цIыкIум яхьылIагъэхэ усэхэм еджакIэ зышIэхэрэр яджэщтых, зымышIэхэрэ кIэлэцIыкIухэр ашIогъэшIэгъонэу уакъыфеджэмэ къедэIущтых.
Усэхэр урысыбзэкIэ тхыгъэхэми, адыгэм ыгу къызэрикIыгъэхэр, адыгэ сабыйхэм зэрафатхыгъэхэр къахэщых.
Сихъу Гощнагъу.