Физкультурэм зыщыпылъыщтхэ, псауныгъэр зыщагъэпытэщт комплексыкIэхэр тыгъуасэ мэфэкI шIыкIэм тетэу Тэхъутэмыкъое ыкIи Теуцожь районхэм къащызэIуахыгъэх. Ащ фэгъэхьыгъэ зэхахьэхэм ахэлэжьагъэх УФ-м спортымкIэ иминистрэу Павел Колобковымрэ Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Муратрэ.

Ащ фэгъэхьыгъэ зэхахьэхэм къякIолIагъэх АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, УФ-м и Къэралыгъо Думэ идепутатэу Хьасанэкъо Мурат, министрэхэм я Кабинет хэтхэр, депутатхэр, Олимпиадэ джэгунхэм ячемпионхэм ащыщхэр, тиспортсмен цIэрыIохэр, псэупIэхэм, районхэм ащыпсэухэрэр, нэмыкIхэри.

УФ-м икъэралыгъо программэу «Физическэ культурэм ыкIи спортым хэхъо­ныгъэ ашIыныр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу псэуалъэр Инэм щырагъэ­жьагъ. Ащ сомэ миллион 83,6-м ехъу пэIуагъэхьагъ. Федеральнэ бюджетым сомэ миллион 72-рэ къытIупщыгъ, рес­публикэм — сомэ миллион 11,6-рэ.

Спорт псэуалъэр аужырэ шапхъэхэм адиштэу гъэпсыгъэ. Квадратнэ метрэ 2187,6-рэ илъ. Ащ къыдыхэлъытагъэх зыщыджэгущтхэ залышхо, самбэм ыкIи дзюдом зызщафагъэсэщтыр, тренажернэ зал, нэмыкIхэри. Волейболым, баскетболым, футбол цIыкIум афытегъэ­псыхьэгъэ залым зы уахътэм нэбгырэ 80-мэ зыщагъэсэн, зэнэкъокъухэри щызэхащэнхэ алъэкIыщт, нэбгырэ 220-рэ чIэфэщт.Павел Колобковым къызэриIуагъэмкIэ, шъолъыр программэхэм ыкIи федеральнэ гупчэм яшIуагъэкIэ мыщ фэдэ комплексхэр ашIых, зэтырагъэпсыхьэх. КIэлэцIыкIухэм, спортсменхэм ямыза­къоу, нахьыжъхэми мы спорт псэуа­лъэм зыщагъэсэн, япсауныгъэ агъэпытэн амал щыI. Адыгеимрэ федеральнэ ведомствэмрэ зэфыщытыкIэ дэгъухэр зэрэзэдыряIэм ишIуагъэкIэ гухэлъэу щыIэхэр щыIэныгъэм щыпхырыщыгъэхэ мэхъух, УФ-м и Президент къыгъэуцурэ пшъэ­рылъхэр зэшIуахых.

Республикэм ипащэ Iофтхьабзэм къекIолIагъэхэм шIуфэс къарихыгъ ыкIи мэхьанэ ин зиIэ псэуалъэ Инэм къызэрэщызэIуахырэм къыкIигъэтхъыгъ.

— Спортым республикэм зыщи­ушъом­бгъуным тынаIэ тет, ащ фэIорышIэрэ псэуалъэхэр тэшIых. ТапэкIи пшъэрылъэу зыфэдгъэуцужьырэр макIэп, мыщ фэдэ комплексхэм яшIын лъыдгъэкIотэщт. Гъэсэныгъэми мэхьанэшхо етэты.

ЕджэпIакIэхэм яшIыни къызэтедгъэ­уцорэп, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат. Нэужым Инэм ипащэу Хъоткъо Хъызыр игущыIэ къызэрэщыхигъэщыгъэмкIэ, спорт псэуалъэхэм яшIын мэхьанэшхо раты, сыда пIомэ тапэкIэ ныбжьыкIэхэм гъэхъэгъэшIухэр ашIынхэм ахэр афэIорышIэх.

— Инэм нэбгырэ мин 30-м ехъу щэпсэу. Мыщ фэдэ спорт комплекс типсэупIэ ищыкIэгъагъ, — къытфеIуатэ ащ. — КъыткIэхъухьэрэ ныбжьыкIэхэр спортым пыщагъэхэу къэтэджынхэм псэуалъэр фэIорышIэщт. Джащ фэдэу Iоф зышIэрэ купхэм азыфагу зэхатщэрэ зэнэкъокъухэри мыщ щыредгъэкIокIынхэуи тэгъэнафэ. Спорт лъэныкъо зэфэшъхьафэу тиIэхэм анэмыкIэу художественнэ гимнастикэм, акробатикэм фэдгъэсэнхэу зытэгъэхьазыры.

Инэм дэт спорт еджапIэу N 2-м ипащэу ЦэгъошIу Сэфэр къызэриIорэмкIэ, спорт псэуалъэм ишIын зигъо Iофыгъо­хэм ащыщыгъ. Илъэс 30-м ехъугъ мыщ фэдэ аужырэ шапхъэхэм адиштэрэ комплекс псэупIэр зыкIэхъопсыщтыгъэр.

— КIэлэцIыкIухэр спорт лъэныкъо зэфэшъхьафхэм афэбгъэсэнхэм, район, республикэ, нэмыкI зэнэкъокъухэр щызэхэпщэнхэм псэуалъэр афытегъэпсы­хьагъ, — къыIуагъ Сэфэр. — Волейбол, баскетбол, нэмыкI спорт лъэныкъохэм ныбжьыкIэхэм зафагъэсэн амал щыIэ хъугъэ. Джащ фэдэу тренажерхэр зычIэт зал мыщ къыдыхэлъытагъ.

ГъэхъэгъэшIухэр къыкIэлъыкIощтых

ПсэупIэу Инэм ыуж Павел Колобковымрэ КъумпIыл Муратрэ Теуцожь районым ит къуаджэу Пэнэжьыкъуае щашIыгъэ спорт комплексэу «Апчасым» къекIолIагъэх. Ахэм къапэгъокIыгъ муниципалитетым иадминистрацие ипащэу Хьачмамыкъо Азэмат. 2016 — 2020-рэ илъэсхэм ателъытэгъэ федеральнэ программэу «УФ-м физическэ культурэм ыкIи спортым хэхъоныгъэ ашIыныр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу агъэпсыгъэ псэуалъэр пащэхэм зэрагъэлъэ­гъугъ, мэфэкI щыкIэм тетэу ар къызэIуахыгъ.

Павел Колобковыр мэфэкI зэхахьэхэм къащыгущыIэзэ, аужырэ шапхъэхэм адиштэрэ спорт псэуалъэхэр яIэ зэрэхъу­гъэмкIэ псэупIэхэм, районхэм ащыпсэухэрэм къафэгушIуагъ.

— Спортым хэхъоныгъэ ышIынымкIэ Адыгеим щызэшIуахырэр бэ. Физическэ культурэм ыкIи спортым апыщагъэхэм япчъагъэ пштэмэ, мы къэгъэлъэгъонымкIэ республикэр шъолъыр анахь дэгъу­хэм ащыщ. Федеральнэ министерствэмрэ Адыгеимрэ зэпхыныгъэ пытэ, зэгурыIоныгъэ азыфагу зэрилъым ишIуагъэкIэ мы псэолъэ дахэхэр непэ къызэIутхын амал щыIэ хъугъэ. Мыщ защызыгъэсэщт ныбжьыкIэхэм гъэхъэгъэшIухэр ашIынхэу, лъэгэпIэ инхэм анэсынхэу сафэлъаIо, — къыIуагъ Павел Колобковым.

ГушIуагъокIэ непэ зэрэзэхэхьагъэхэр, псэупIэхэм, районхэм щыпсэухэрэр зэжэгъэхэ комплексхэм якъызэIухын мэхьанэшхо зэриIэр Адыгеим и ЛIышъхьэ ипсалъэ къыщыхигъэщыгъ. Респуб­ликэм къызэрэкIуагъэмкIэ ыкIи IэпыIэгъу къызэрафэхъурэмкIэ спортымкIэ министрэм фэрэзагъ. Комплексхэм яшIын фэгъэзэгъэ псэолъэшIхэм япшъэ­рылъхэр щытхъу хэлъэу зэрагъэцэкIагъэр игуапэу къыхигъэщыгъ.

— Физическэ культурэм ыкIи спортым хэхъоныгъэ ашIыным тапэкIи тыпылъыщт. Мыщ хэщагъэхэм, ана­хьэу лъэгэпIэ инхэм акIэхьэрэ спортым пылъхэм, зыкъызэIуахыным, гъэхъэгъэшIухэр ашIынхэм тынаIэ тедгъэтыщт, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат. — Спортым дакIоу нэмыкI социальнэ псэуалъэхэри республикэм щытэшIых, щытэгъэцэкIэжьых. Район гупчэхэм яархитектурнэ теплъэ на­хьышIу хъуным, шэпхъэшIухэм адиш­тэнхэм тыпылъ. ГущыIэм пае, къуа­джэу Пэнэжьыкъуае кIэлэцIыкIу Iы­гъы­пIэ щытэгъэпсы. Къихьащт илъэсым физкультурэм зыщыпылъыщтхэ псауныгъэр зыщагъэпытэрэ комплексищ кIэу тшIынхэу тэгъэнафэ. Мыщ дэжьым анахь шъхьэIэн фаер демографием изытет нахьышIу шIыгъэныр, сабыеу къэхъухэрэм япчъагъэ нахьыбэ хъуныр ары. КъызэрэсIуагъэу, тапэкIи псэолъакIэхэр тшIыщтых, дгъэцэкIэжьыщтых, зэрифэшъуашэу ахэр зэтедгъэпсыхьащтых.

Пэнэжьыкъуае ыкIи районым щыпсэухэрэм ацIэкIэ зэхахьэм къыщыгущы­Iагъ СССР-м спортымкIэ имастерэу, тренерэу Къуекъо Аслъан. Iофышхо зыпшъэ ифэгъэ АР-м и ЛIышъхьэ, IэпыIэгъу къа­фэхъугъэ федеральнэ министрэм «тхьа­шъуегъэпсэу» къариIуагъ. Мыщ фэдэ комплекс дахэ яIэ зэрэхъугъэм зэрэрыгушхохэрэр, спортым ылъэ­ныкъокIэ гъэхъэгъэ дэгъухэр ащ къыкIэ­лъыкIонхэ зэрэфаер къыхигъэщыгъ.

Районым испортсмен ныбжьыкIэхэм къагъэхьазырыгъэ спорт къэгъэлъэгъоным къэзэрэугъоигъэхэр ягуапэу еплъы­гъэх, джащ фэдэу творческэ купхэм концерт къатыгъ.

Шъугу къэдгъэкIыжьын, къуаджэу Пэнэжьыкъуае мыщ фэдэ комплекс щышIыгъэным фэгъэхьыгъэ унашъо 2017-рэ илъэсым республикэм ипащэхэм ашIыгъ. Гухэлъыр щыIэныгъэм щыпхырыщыгъэным фэшI республикэм ипрофильнэ Комитет ащ фытегъэпсыхьэгъэ тхылъхэр ыгъэхьазырыгъэх ыкIи УФ-м спортымкIэ и Министерствэ фигъэхьыгъэх.

Псэуалъэм ишIын зэкIэмкIи сомэ миллион 73,3-м ехъу тефагъ. Лъэныкъо­хэм зэзэгъыныгъэу зэдашIыгъэм диштэу, федеральнэ бюджетым къыхэхыгъэ сомэ миллион 24,6-рэ хъурэ субсидиер шъо­лъырым къыIэкIэхьагъ, Адыгеим ибюджет къыхагъэкIыгъэр сомэ миллион 48,6-м ехъу. ПсэолъэшI IофшIэнхэр зыгъэцэкIагъэр пшъэдэкIыжьэу ыхьырэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «Марк— Сервисыр» ары. Аужырэ шапхъэхэм адиштэу зэтырагъэпсыхьэгъэ спорт комплексым квадратнэ метрэ 2187,6-рэ илъ, зы уахътэм нэбгырэ 80-мэ зыщагъэсэн алъэкIыщт. Ащ къыдыхэлъыта­гъэх джэгукIэ зэфэшъхьафхэм афытегъэпсы­хьэгъэ залыр, мыщ волейболым, баскетболым, футбол цIыкIум защыфэбгъэсэн ыкIи зэнэкъокъухэр щызэхэпщэнхэ амал щыI. Нэбгырэ 220-мэ ателъытэгъэ тIысыпIэхэр иIэх. Джащ фэдэу самбэм ыкIи дзюдом апыщагъэхэм зызщагъэсэн алъэкIыщт бэнапIэ, тренажерхэр, ащ нэмыкIэу зызщатIэкIырэ, зызщагъэпскIырэ чIыпIэхэр, кабинетхэр дыхэтых. Видеолъыплъэным ыкIи мэшIогъэкIосэным ясистемэхэр, зэнэкъокъоу зэхащэхэрэм къякIуалIэхэрэм ятранспорт зыдагъэуцущт чIыпIэхэр агъэпсыгъэх.

МэфэкI зэхахьэм ыуж КъумпIыл Муратрэ Павел Колобковымрэ журналистхэм къякIолIагъэх, ахэм яупчIэхэм джэуапхэр къаратыжьыгъэх, зэфэхьысыжьхэр къашIыгъэх.

Спорткомплексэу къызэIуахыгъэхэр зэрэзэтырагъэпсыхьагъэхэм федеральнэ министрэм осэшIу фишIыгъ. Спорт псэуалъэхэр джыри республикэм щышIыгъэн­хэмкIэ IэпыIэгъу къазэрафэхъущтхэр, джащ фэдэу федеральнэ мэхьанэ зиIэ велокомплекс Адыгеим щыгъэпсыгъэным иIофыгъо зэрэхэплъэщтхэр къыхигъэ­щыгъ.

— УФ-м и Президент пшъэрылъэу къыгъэуцугъэхэм ащыщ спортым ыкIи физическэ культурэм апыщагъэхэм япчъагъэ процент 55-м нэгъэсыгъэныр. Ар Адыгеим щыгъэцэкIагъэ зэрэхъущтым щэч хэлъэп. КъызэрэсIуагъэу, мыщ фэдэ комплекс зэтегъэпсыхьагъэ районым игупчэ къызэриуцуагъэм мэхьанэшхо етэты, ащ зыщызыгъасэхэрэм гъэхъагъэхэр ашIынхэу, спорт текIоныгъэхэр къыкIэлъыкIонхэу тыщэгугъы. Тэ къыттефэрэр зэкIэ дгъэцэкIэщт, тиспорт­сменхэм, ахэр зыгъасэхэрэм амалэу аIэкIэлъхэм ахэгъэхъогъэным, инфраструктурэр зэтегъэпсыхьэгъэным тапылъыщт. АщкIэ федеральнэ министерствэм зэпхыныгъэ, зэгурыIоныгъэ дытиIэщт, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Гъонэжьыкъо Сэтэнай, ТХЬАРКЪОХЪО Адам. Сурэтхэр тезыхыгъэхэр А. Никановымрэ А. Гусевымрэ.