Адыгэ къэIуакIэхэр
Растения КъэкIыхэрэр
Валериана лекарственная – бэдзэгъэлIэуц, гуузуц, бадзэгъалIэ, блэгын, гъудэгын (каб.), джэдугъатхъэ, цIыхуIейгын (черк.) Василек – пчэндэхъу, пчэнтхьэпэф, бжэнтхьэху (каб.), бжэндэхъу, бжэнтхьэпэху (черк.) Василек бледно-желтый – фоуку (каб.) Василек синий – пчэндэхъушъыпкъ, пчэндэхъупакI, бжэндэхъупэж (черк.)
Василистник – псэдах, псэдахэ (черк.)
Верблюжья колючка – махъушэуц
Верба – пцелы, хьэдзэл (каб.)
Ветреница – пэкIэдах, пащIэдахэ, тхьэкIумкIыхьпащIэ (черк.)
Вех ядовитый – жъоу, къамыухъу, вэбдз, вэндз, вэдз (каб.)
Вечерница – чэщуц, губгъуэбалыджэ, жэщудз, хьэкъыршщхъуантIэ (каб.)
Вика заборная – шэмэджщхьэрыпхъуэн (каб.)
Вика посевная, горошек посевной – къащ (каб.)
Виноград культурный – сэнашъхь, жызум, жузымей, жузымплъыжь, жузымхужь, санэху, санэплъ (каб.)
Виноград дикий — жъгъыбэ
Вишня лесостепная – губгъуэшэдыгъуей (каб.)
Вишня обыкновенная – чэрэз, фыщын, балией, балийжыг (каб.), унэшэдыгъуей, шэдыгъуей (черк.), чэрэзхафэ (шапс.), чэдыгъоджыг (бесл.)
Вишня птичья (культурная) – балийIэрысей (каб.)
Вишня птичья – чэрэз, мэзшэдыгъуей (каб.), фишджыг (бесл.), шэдыгъуей (черк.)
Вишня садовая – чэрэз, фышынчъыг, балией, балийжыг (каб.), унэшэдыгъуей (черк.), чэдыгъоджыг (бесл.), чэрэзхафэ (шапс.)
Водокрас лягушачий – хьантIаркъуан
Водосбор обыкновенный – гупэж (черк.)
Водяной лютик – кIэпхъпащIэ (черк.)
Водяной орех, чилим – аштрам, псыпцIэщIыдэ (черк.)
Водяной перец – арыустыр, арусыр (каб.), псыпкъынэ (черк.)
Волжанка – щэмбар
Волчник обыкновенный, волчье лыко – тыгъужъгъалI, дыгъужьгъалIэ, хьэгъэжь (каб.)
Вороний глаз – инбыр, къуаргъынэ, тхьэмпиплI (черк.)
Вяз, ильм – дыкъуэнагъ (каб.), тыкъуэнагъ (черк.)
Вяз гладкий – дыкъуэнагъпэж (каб.)
Вяз горный – дыкъуэнагъхужь (каб.)
Вяз пробковый, карагач – мыстхъэ, къэрэгъэш, лъэщимэ (каб.), мысхъы (шапс.)
Вяз эллиптический – къэрмэн (каб.)
Вязель корончатый – бжьэхъоуц, бжьэIусуц, бжьэуц, шымыхъууц, бжьэ — хъунудз (каб.), бжьэудз, бжьэIус (черк.)
Вьюнок полевой – бзыулъахъ, тхъэишъ, тхьакIумкIыхьэлъахъ, джэшнэпцI, мадзу и джэш, шейтIанджэш (каб.), удздэжей (м.-каб.), лъэхъц, щэрмэтджэнш (черк.)
Хырыхыхьэхэр
Зышъхьэ чIым чIэлъэу зыпкъ дунаим тет. (Бжьыны, бжьыныф). Къарышъопс псым къыхэкIы. (Сэнашъхь). КъопцIэ нэпцIэ пэкIыхь, ухахьэмэ мэтхытхы, игъо къэмысэу ыпсэ хахы. (Мэзы). Къупшъхьэ къызыхэмыкI, лъы къызыкIэмычъ. (Къэбы).
Мазэм фэдэу хъурэябз, бзэгоу иIэр дэгъэ закI, чIым къыхэпшымэ тыгъэм лъэплъэ.
(Тыгъэгъаз).
МыIэшIу-мыдыдж, чэтлыбжьэр гохьы зышI.
(Чэтгын).
Одэдае къыхэзы, одэ мэзы къыхэфэ.
(Дэшхо).
ГущыIэжъхэр
Бжьыныфым узыгъуибл егъэкIоды. Жъоным дэмышъхьахырэр фыгум щыкIэрэп. Къэцыпанэ зыгъэтIысырэм сэнашъхьэ къыпичырэп. Панэ фэдэу къэштэжь, дышъэ фэдэу гъэтIылъыжь. Пырамыбжь чIесэ, пшэсэн дедзы. Хатэм хэмылъхьэрэр къыхэпхыжьырэп. Чылэпхъэ дэгъу еуутмэ, лэжьыгъэ дэгъу къэпхьыжьыщт.Къэбымрэ щыуанымрэ
ПцIыуситIу зызэIукIэкIэ нахь гъэшIэгъонэу пцIы зыусырэр язэрэмыгъашIэу зэфэгубжыхэу загъорэ къыхэкIы.
— Мыгъатхэ хэгъуашъхьэм Iут Iошъхьэ хъураем мэлхэр щызгъэхъухэзэ сиджыбэ сызеIэбэжьым зы къэбыкIэ горэ къисхыгъ. «Сэ къэбыкIи семчыки сикIасэхэп, тыдэ къикIи сиджыбэ мыри къифагъа?» сIуи зы купрэ сегупшысагъ, ау сыгу къэкIыжьыгъэп а къэбыкIэ закъор сиджыбэ къифэнэу зэрэхъу — гъэр.
«КIо, ащи сшъхьэ езгъэгъэузыжьынэп. Мы чIыпIэм хэзгъэтIысхьанышъ сеплъын» сIуи, къэбыкIэ закъор IошъхьэкIыIум щызгъэтIысыгъ. Ащ фэдэу кIыкIаеу къэкIыгъэу егъашIэм лэжьыгъэ слъэгъугъэп. Ежь къэбым иинэгъагъэр къэпIотэн плъэкIыщтэп. Нэбгырэ заулэу еIункIэхэу Iуашъхьэм къырамыгъэчъэхыжьыщтмэ фэшъхьаф шIыкIэ иIагъэп.
— Ащ фэдизэу ар гъэшIэгъонышхо хъурэп сэ слъэгъугъэм елъытыгъэмэ,— ыIуагъ зыIукIагъэм. — Зы мафэ горэм джа Iошъхьэ хъураем ылъапсэ гъукIэ нэбгырэ тIокIитIумэ щыуан кIоцIым итхэу щыуан ашIэу слъэгъугъэшъ, а щыуаным иинэгъагъэр къапIокIи цIыфмэ ашIошъ хъунэп. Нэбгырэ тIокIитIу щыуан кIоцIым итэу, апэрэ гъукIэр щыуаным уатэкIэ зытеокIэ аужырэм отэо макъэр зэхихырэп.
— Сыдэу пцIыусыным уфэIаза. Ащ фэдиз иинагъэу щыуан мэхъуа? — ыIуи къэбышхор къэзыгъэкIыгъэу зыIуагъэр лIым дэхьащхэу ригъэжьагъ.
— Ащыгъум, о зэрэпIорэмкIэ, о шъыпкъэ закIэу узэхэлъ, ара? — ыIуи лIыр губжыгъэ. — Ащыгъум о къэбэу къэбгъэкIыгъэр сищыуан ифэщтэп! — ыIуи лIыр губжи IукIыжьыгъ.