Я IV-рэ Урысые литературнэ фестивалэу «ЛиФФт-2019» зыфиIоу бэмышIэу Тюмень щыкIуагъэр дунаим тет лъэпкъхэм абзэхэм я Илъэс фэгъэхьыгъ.

Урысыем ыкIи IэкIыб къэралхэм къа­рыкIыгъэ усакIохэр, прозаикхэр, драматургхэр, публицистхэр ыкIи литературнэ критикхэр, нэбгырэ 200-м ехъоу, ащ къекIолIагъэх. Адыгеим ыкIи Краснодар краим ацIэкIэ мы фестивалым рагъэб­лэгъагъ усакIоу Шэуджэн Инвер.

Инвер къызэрэтфиIотагъэмкIэ, мазэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, «УсакIом ипчыхьэзэхахь» зыцIэ Iофтхьабзэ Краснодар щыригъэкIокIыгъ. ЦIыфхэр къыригъэблагъэхи, гъэрекIо тхылъэу къыдигъэкIы­гъэм ыкIи усакIэу ытхыгъэхэм ащигъэгъозагъэх, пчыхьэр дахэу рекIокIыгъ. АщкIэ IэпыIэгъу къыфэхъугъэ спонсорхэм Инвер лъэшэу афэраз. Пчыхьэзэхахьэр зыщызэхищэщтым тефэу Урысыем итха­кIохэм я Союз итхьамэтэгъоу, къэралы­гъом ис анахь тхэкIо цIэрыIохэм ащыщэу Николай Шамсутдиновыр къыфытеуи, фестивалым хэлэжьэнэу зэрэригъэблагъэрэр къыриIуагъ. Инвер иусэхэм ар дэгъоу ащыгъуаз ыкIи Адыгеим ехьылIагъэу ытхыхэрэм осэшIу афешIы.

— Лъэшэу сигуапэ хъугъэ къыстефэу алъыти, дунэе мэхьанэ зиIэ мыщ фэдэ зэхэхьэшхом сызэрэрагъэблэгъагъэр. Ащыгъур ары зысшIагъэри мыщ фэдэ фестиваль зэрэщыIэри. Урысыем нэмыкIэу IэкIыб къэрал 12-мэ, Америкэм, Израиль, Швейцарием, Германием, Та­джи­кистан, Киргизием, нэмыкIхэми яусакIохэр фестивалым хэлэжьагъэх. Адыгэхэр зыфэдэхэр нахьыбэм ашIэрэп. Тилъэпкъ, тичIыопс идэхагъэ къафэсIотагъ, сиусэхэмкIэ къисIотыкIыгъ. Тюмень чыжьэ, ащ укIоным пае мылъку дэхэкIае ищыкIагъ, ащкIэ IэпыIэгъу къысфэхъугъэхэм, синыбджэгъухэм лъэшэу сафэраз, — къеIуатэ Инвер.

Фестивалым иапэрэ мафэ лъэпкъхэм абзэхэм я Илъэс фэгъэхьыгъэу концерт щыIагъ. Инвер адыгэ шъуашэ щыгъэу ащ зыкъыщигъэлъэгъуагъ, иусэхэм къя­джагъ. ТхакIом иусэхэр Адыгеим, адыгэ лъэпкъым ишэн-хабзэхэм ыкIи икультурэ афэгъэхьыгъагъэх. Фестивалым хэлэжьагъэхэм ыкIи къекIолIагъэхэм Шэуджэн Инвер итворчествэ лъэшэу агу рихьыгъ, Урысыем ис цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэм азыфагу илъ зэкъошны­гъэр гъэпытэгъэным илъэгъохэщэу зэрэ­щытыр къыкIагъэтхъызэ, ягъусэу сурэт­хэр зытырахыгъэх.

Фестивалыр мэфиплIырэ кIуагъэ, мыщ хахьэу рагъэкIокIыгъэ нэмыкI зэнэкъокъу­хэми, мастер-классхэми Инвер ахэлэ­жьагъ. УсэкIо, критик бэлахьхэм нэIуасэ афэхъугъ. Диплом ыкIи нэпэеплъ шIухьафтынхэр адыгэ тхакIом къыфа­гъэшъошагъэх.

— Ащ къеушыхьаты творческэ гъогу тэрэз сызэрэтетыр, Адыгеим ыцIэ дахэ­кIэ зэрязгъэIуагъэр. Адыгеим, тикультурэ ыкIи тичIыопс идэхагъэ нахьыбэрэ игугъу тшIы къэс нахь тызэлъашIэщт, тиреспублики шIу алъэгъущт. Адыгеим итарихъ зыфэдэм кIэупчIэщтых, тичIыопс идэхагъэ зэрагъэлъэгъунэу къеблэгъэщтых, — еIо адыгэ усакIом.

Тюмень щыкIогъэ фестивалым текIоныгъэ къыщыдихыгъ Москва щыпсэурэ зэлъашIэрэ усэкIо-орэдытхэу Виктор Пеленягрэ. Фестивалым унашъоу пы­лъым­кIэ, къихьащт илъэсым щыIэщт литературнэ форумэу «ЛиФФт-2020» зыфиIорэр джы Москва щыкIощт.

Мыгъэ ятфэнэрэу фестивалыр зэхащэ. Нафэ зэрэхъугъэмкIэ, тишъолъыркIэ Шэуджэн Инвер ары апэу мыщ фэдэ зэхэхьэшхом хэлэжьэнэу зинасып къы­хьыгъэр. Адыгэ усакIом итворчествэ бэмэ осэшхо къыфашIыгъ ыкIи Къырым, Рязань, Таджикистан ащыкIощт фестивальхэм арагъэблэгъагъ. Инвер гухэ­лъэу иIэхэм ащыщ къихьащт илъэсым Урысыем итхакIохэм я Союз хэхьанэу.

Шэуджэн Инвер къызэриIуагъэмкIэ, гъэрекIо фестивалым текIоныгъэ къыщыдэзыхыгъэ урысые усакIоу, публицистэу, сатирикэу ыкIи зэдзэкIакIоу Николай Шамсутдиновым Адыгеим мастер-класс къыщитын гухэлъ иI. Адыгеим итворческэ сообществэкIи, цIыф­хэмкIи ар культурнэ мэхьанэшхо зиIэ хъугъэ-шIагъэ зэрэхъущтым усакIом ицыхьэ телъ. Ау мыщ фэдэ зэхэхьэшхо ребгъэкIокIыным пае мылъку зэрищыкIагъэр хэткIи шъэфэп. «Узэкъотмэ — улъэш» аIо. Типащэхэм, спонсорхэм мы Iофым анаIэ тырадзэнэу, яшIуагъэ къы­рагъэкIынэу лъэшэу Инвер ащэгугъы.

ШъушIэным пае: 2018-рэ илъэсым зэхэубытэгъэ усэхэр зыдэт тхылъэу «Звезда упала на ладонь» зыфиIорэр Инвер къыдигъэкIыгъ. Мыщ къыдэмыхьэгъэ усакIэхэри иIэх. Къихьащт илъэсым ахэри къыхиутын имурад. Апэу усэхэр ытхынхэу зыригъэжьагъэр илъэс 40 ыныбжьэу ары. Иусэхэм щыIэныгъэм илъэныкъо зэфэшъхьафхэр къызэлъаубытых, Адыгеим, шIулъэгъум афэгъэ­хьыгъэх, философие гупшысэ зыхэлъ усэхэри мымакIэу иIэх.

КIАРЭ Фатим.