Тилъэпкъэгъухэр зыщыпсэухэрэ хэгъэгоу Израиль ит адыгэ къуаджэу Кфар-Камэ щыкIогъэ фестивалым Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо орэдыIо-къэшъокIо ансамблэу «Ислъамыер» хэлэжьагъ.

— Фестивалым урысхэр, арабхэр, джуртхэр, адыгэхэр, фэшъхьаф лъэпкъхэр щызэIукIагъэх, — къеIуатэ «Ислъамыем» ихудожественнэ пащэ игуадзэу, Адыгэ Республикэм инароднэ артистэу Мышъэ Андзаур. – ЧIым шъхьащыIэтыкIыгъэ театральнэ Унэшхом нэбгырэ шъэ пчъагъэ къыщызэрэугъоигъ. ЦIыфхэр ашIогъэшIэгъоным зэфищагъэх.

ХьакIэщ лъыхъугъэхэп

— Концертым тытегущыIэным ыпэкIэ къызэрэшъупэгъокIы­гъэхэм, зэхахьэхэм тащыбгъэгъуазэ тшIоигъу.

— Израиль тыкIуагъэу хьакIэщ­хэм зыкIи тягупшысэрэп. ШэнышIу зэрафэхъугъэу, тилъэпкъэ­гъухэр къытпэгъокIых. Нэбгыри 2 – 3 тыхъоу Кфар-Камэ щыпсэухэрэ адыгэ унагъохэм тарагъэб­лагъэ. ЯIофшIэн къагъанэзэ къытпэгъокIых, къыддыщысых, гущыIэгъу тызэфэхъу. КъэшъокIо ансамблэу «Тыпсэ» зыфиIорэр, къоджэ зыгъэIорышIэжьыпIэм ипащэхэр, лъэпкъ шIэжьым пыщагъэхэр агу ихыгъэу къытпэгъокIыгъэх, къытфэуджыгъэх.

— Хэгъэгум икъалэхэм, къуа­джэхэм шъуадэхьагъа, тыкъэзыуцухьэрэ дунаим изытет шъуеплъыгъа?

— Тель-Авив тащагъ. Къалэм дахэу щэпсэух, урысыбзэр чIыпIабэмэ ащызэхэохы. Тихэгъэгу икIыгъэхэу бэмэ зыщагъэпсэфы. Шъыхьэм тытесэу сурэтхэр къыт­тырахыгъэх, адыгэ орэдхэр къы­щытIуагъэх, зэлъэпкъэгъу­хэмкIэ тызэхэтэу джэгоу зэхэт­щагъэм тыкъыщышъуагъ. Ащ фэдэ зэIукIэгъум гум икIырэр псэм пыкIэжьызэ зыщыогъэпсэфы. Хэгъэгу зэфэшъхьафхэм тащэпсэуми, зы бзэкIэ тызэдэгущыIэ. Тызыщыщ лъэпкъым гушхоныгъэу фытиIэм хэхъо.

Лъэпкъ фестивалыр

— Фестивалым къешIэкIыгъэ нэрылъэгъу IэпыIэгъухэр, зэIукIэгъухэр къытфэпIуатэхэ тшIоигъу.

— Кфар-Камэ, Рихьание музейхэр адэтых, лъэпкъ тарихъыр, культурэр къащагъэлъагъо. Фес­тивалым ипэгъокIэу лъэпкъ Iэмэ-псымэхэр, шхыныгъохэр зэIукIапIэм къырахьылIагъэх. Тэри адыгэ къуаеу IофшIапIэу «Матэм» щырахырэр ядгъэлъэгъугъ, фестивалым изэхэща­кIохэм, хьакIэхэу нэмыкI хэгъэ­гухэм къарыкIыгъэхэм яттыгъ. Къуаем идэгъугъэ уасэ къыфа­шIызэ, зэрэрахырэ шIыкIэм, нэмыкIхэм къакIэупчIагъэх. Адыгэ къуаем икъэбар бэшIа­гъэу зэхэзыхыгъэхэм таIукIэнэу зэ­рэхъугъэри тшIогъэшIэгъоныгъ.

— Фестивалым икъызэIухын хабзэм икъулыкъушIэхэр, лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зэрэхэлэжьагъэ­хэр «Ислъамыем» икъэшъуа­кIохэм къысаIуагъ.

— Урысыем и ЛIыкIо иупчIэжьэгъоу Израиль щыIэр, Иорданием и ЛIыкIоу Израиль щыIэр, фэшъхьафхэри пчыхьэзэхахьэм къыщыгущыIагъэх, къытщытхъугъэх. «Ислъамыем» иIофшIагъэ зытетхэгъэ дискхэр шIухьафтын зыфэтшIыгъэхэм гушIор анэгу къыкIихэу гущыIэ фабэхэр къытфаIуагъэх.

Урысыем ыцIэкIэ

— Андзаур, фестивалым «Ислъамыер» зэрэхэлэжьагъэм тигъэзетеджэхэр къыкIэупчIэх.

— Урысыем и ЛIыкIо иуп­чIэжьэгъоу Игорь Мартыновым пчыхьэзэхахьэм къыщиIуагъэм тигъэгушхуагъ. Урысые къэралыгъошхом ыцIэкIэ «Ислъамыер» ары фестивалым хэлэжьагъэр. Израиль гъэсэныгъэмкIэ иминистри IупкIэу къэгущыIагъ, «Ислъамыер» дунаим зэрэщашIэрэм иеплъыкIэхэр къыриIолIагъэх. Ансамблэр Урысыем ижъогъо нэфэу зэралъытэрэр къыхагъэщыгъ.

— КъызэрэпIорэмкIэ, «Ислъа­мыер» Дунэе фестивалэу зыхэ­лэжьагъэм къэралыгъо екIолIэкIэ ин фашIыгъ.

— IофшIагъэу яIэм укIырыплъы пшIоигъоу къаIуатэрэм уедэIу. Кфар-Камэ и Адыгэ Хасэ итхьаматэу Нэпсэу Зэчэрые Адыгэ Республикэм зэп къызэ­рэкIуа­гъэр. Зэхахьэм адыгабзэ­кIи, джуртыбзэкIи къыщыгущы­Iагъ. Лъэпкъхэр зэфэзыщэрэ фестивалым инеущрэ мафэ нахьышIу зэрэхъущтым ицыхьэ телъ.

Концертыр

— Фестивалыр сыда нахь гъэшIэгъон къэзышIыгъэр?

— Кфар-Камэ икъэшъокIо ансамблэу «Тыпсэм» зэхахьэр къызэIуихыгъ. Художественнэ пащэу Iапшъэ Рустам Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым къыщыхъугъ. Iоф ышIэнэу къуаджэм зырагъэблагъэм, щыпсэунэу къэнагъ.

— «Ислъамыем» ихудожественнэ пащэу, Урысыем, Адыгеим янароднэ артистэу, композитор цIэрыIоу Нэхэе Аслъан Израиль ис адыгэмэ шIукIэ ашIэ.

— Нэхэе Аслъан къыкIэупчIагъэр бэ, «Ислъамыер» яныбджэгъушIу. Тыркуем, Иорданием, Германием, нэмыкI хэгъэгу укIуа­­гъэми, тилъэпкъэгъухэу тызыIукIэхэрэм Нэхэе Аслъани, тиартистхэу ХъокIо Сусани, Агъыржьэнэкъо Саныети, Лъэцэр Светлани, Къумыкъу Щамсудини, Шъымырзэ Казбеки, нэмыкIхэри ашIэх.

— Нэхэе Аслъан «Ислъамыем» пае зэригъэфэгъэ произведениехэр дунаим щызыгъэжъын­чыхэрэ артистхэри цIэрыIо мэ­хъух.

— Орэдым псэ къыпагъакIэ, тамэ раты. ХъокIо Сусанэ мэкъэ IэтыгъэкIэ орэдэу къыхидзэрэм узыIэпещэ.

— Концертэу къэшъутыгъэм нахь игъэкIотыгъэу къытегущы­Iэба.

— «Хьагъэуджым изэфакIо» Лъэцэр Светланэ пщынэмкIэ къыхедзэ. Тыгъужъ Асыет — «Сиорэдыр», «Ислъамыем имэкъамэхэр» Нэгъой Азэ къаIох. «Адыифыр» Шъымырзэ Казбек кIырегъэщы. «ХьапакIэм иорэд» Агъыржьэнэкъо Саныетрэ Къумыкъу Щамсудинрэ къызэдаIо. Мышъэ Азэмат пщынэмкIэ адежъыу.

— Орэдхэр къыхэзыдзэхэрэм хорым, оркестрэм ахэтхэр къа­дежъыух.

— Нурбый, «Ислъамыем» ирепертуар ори ущыгъуаз. ЗэкIэми ацIэхэр къетымыIуагъэми, тафэраз.

— КъэшъуакIохэр къыхэдгъэ­щыгъэхэп.

— Ахэри фестивалым шIукIэ щашIагъэх. Лъэустэнджэл Руза­нэрэ Сихъу Руслъанрэ къашъоу «Ислъамыер» дахэу къашIыгъ, лъэпкъ зэхахьэр зэкIэми къагъэ­баигъ.

Зэфэхьысыжьхэр

— Израиль щыщхэр Нэхэе Аслъан, артистхэм телефонкIэ къафытеох, «тхьашъуегъэпсэу» къараIожьы.

— Тыкъызщытхъужьыныр тишэнэп. Сэ Цушъхьэхэм яунагъо сисыгъ, дахэкIэ сыгу къэ­кIыжьых. Кфар-Камэ чэщдэсхэр, джэгухэр щытиIагъэх. ЗэкIэ къуаджэм дэсхэм адыгабзэр ашIэ, тигуапэу ныдэлъфыбзэкIэ орэдыбэ къафэтIуагъ, тафэу­джыгъ. ТизэфыщытыкIэхэр нахь пытэ хъугъэхэу къэдгъэзэжьыгъ. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, Правительствэм тафэраз.

— Лъэпкъ искусствэр тапэкIи лъыжъугъэкIотэнэу шъуфэсэIо.

— Тхьашъуегъэпсэу.

ЕмтIылъ Нурбый. Сурэтхэм арытхэр: «Ислъамыер» фестивалым хэлажьэ.