Тигъэзет къызэрэщыхэтыутыгъэу, «Адэбз узым ылъэныкъокIэ Iофхэм язытет зыфэдэр: гумэкIыгъохэр ыкIи ахэм ядэ­гъэзыжьын» зыфиIорэ парламент едэIунхэр Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм зэхищагъэх. Зэ­хэсыгъом хэлэжьагъэх АР-м и Парламент ипащэу Владимир Нарожнэр, псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ министрэу Мэрэтыкъо Рустем, республикэм ит медицинэ учреждениехэм яврач шъхьаIэхэр, яIофышIэхэр, нэмыкIхэри.

Пчъагъэхэм къагъэлъагъо

Адэбз уз иIэу 2018-рэ илъэ­сым Урысыем къыщыхагъэ­щыгъакIэхэм япчъагъэ нэбгы- рэ мин 617-рэ мэхъу. Ыпэрэ илъэсым егъэпшагъэмэ, ар мин 18-кIэ нахьыбэ хъугъэ. Адыгеир тштэмэ, мы узым ыпкъ къикIыкIэ блэкIыгъэ илъэсым нэбгырэ 995-мэ ядунай ахъо­жьыгъ. Ахэм ащыщэу 195-р диспансер учетым хэтыгъэхэп.

Хэхъоныгъэхэр ешIых

АР-м и Парламент и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм гущыIэр зештэм, мы лъэны­къомкIэ республикэм ихэбзэ къулыкъухэм Iофэу зэшIуахырэм, а узым пэшIуекIогъэным фэшI тапэкIэ анахьэу анаIэ зытырагъэтын фаехэр къыгъэ­нэфагъэх.

— ТызтегущыIэнэу къыхэтхыгъэр мэхьанэшхо зиIэ Iо­фыгъу, — къыIуагъ пэублэм Владимир Нарожнэм. — Рес­публикэм щыпсэурэ цIыфхэм къагъашIэрэр нахьыбэ хъуныр, япсауныгъэ гъэпытэгъэныр Адыгеим и ЛIышъхьэ ынаIэ зытыригъэтырэ лъэныкъохэм ащыщ. Медицинэ учреждениехэм гъэцэкIэн IофшIэнхэр ащэкIох, оборудованиякIэ мымакIэу республикэм зэрегъэ­гъоты. Ахэм зэфэхьысыжьышIу къакIэлъэкIо, медицинэ IэпыIэгъур цIыфхэм зэрара­гъэгъотырэм хэхъоныгъэшIухэр ешIых, ар нахь дэгъу илъэс къэс мэхъу.

Сомэ миллиарди 3,1-м ехъу пэIуагъэхьащт

Урысые Федерацием и Президентэу Владимир Путиным къыгъэнэфэгъэ Лъэпкъ проектхэм ягъэцэкIэн Адыгеим зэрифэшъуашэу щырагъэжьагъ. Анахь мэхьанэшхо зиIэ лъэ­ныкъохэм ащыщ проектэу «Псауныгъ» зыфиIорэр.

Мыщ игъэцэкIэн сомэ миллиарди 3-рэ миллиони 151-рэ республикэм щыпэIуагъэхьанэу агъэнафэ. Ащ щыщэу сомэ миллион 237,2-р республикэ бюджетым къытIупщыщт. Лъэпкъ проектэу «Псауныгъ» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэхэм япхырыщын фытегъэпсы­хьэгъэ шъолъыр проекти 7 Адыгеим щаштагъ.

Шъолъыр проектым игъэцэкIэн рагъэжьагъ

Мэрэтыкъо Рустем къызэриIуагъэмкIэ, мы гумэкIыгъом утегущыIэныр зигъо Iофыгъоу щыт. Адэбз узым ыпкъ къикIыкIэ республикэм щыпсэухэ­рэм ащыщ илъэс къэс нэбгырэ миным ехъумэ ядунай ахъо­жьы. ЦIыфхэр нахьыбэрэм зэ­рылIыкIырэ узхэмкIэ адэбзыр ятIонэрэу щыт.

— Лъэпкъ проектэу мыгъэ дгъэцэкIэнэу едгъэжьагъэмкIэ ахъщэр нахьыбэу зыпэIудгъэ­хьащтыр адэбз узым епхыгъэ гумэкIыгъохэм ядэгъэзыжьын ары, — къыIуагъ министрэм. — Iэзэгъу уцхэр къызэрэз­IэкIэдгъэхьащтым, узым зыще­Iэзэхэрэ учреждениехэм зэ­хъокIыныгъэхэр афэтшIынхэм, нэмыкIхэми тапылъыщт. 2019-рэ илъэсым къыщыу­благъэу адэбз узым пэшIуе­кIогъэным фытегъэпсыхьэгъэ шъо­лъыр проектым игъэцэкIэн Адыгеим Iоф щыдашIэ. Ащ пшъэрылъ шъхьаIэу иIэр мы узыр къызэузыхэрэм япчъагъэ къегъэIыхыгъэныр ары. Проектым къыдыхэлъытагъэу медицинэ организации 3 икIэрыкIэу зэтырагъэпсыхьажьыщтых, агъэкIэжьыщтых.

Мы илъэсым Iоныгъом и 1-м къыщегъэжьагъэу Адыгэ­къалэ дэт сымэджэщэу Батмэным ыцIэкIэ щытым адэбз уз зиIэхэм амбулаторнэу IэпыIэгъу зыщарагъэгъотыщт гупчэм иIофшIэн ыублэщт. Мы узыр зиIэхэм ящыкIэгъэ медицинэ IэпыIэгъур, ащ къыдыхэлъытагъ химиотерапиер, арагъэ­гъотыщт. 2021-рэ илъэсым мыщ фэдэ гупчэ Кощхьэблэ район сымэ­джэщым къыщызэIуа­хыщт.

Гъэхъагъэу, гухэлъэу яIэхэм адакIоу непэ гумэкIыгъохэри зэрэщыIэхэр къэгущыIагъэхэм къыхагъэщыгъ. ГущыIэм пае, мы лъэныкъомкIэ Iоф зышIэн зылъэкIыщт специалистхэр —врач-онкологхэр икъухэрэп, район ыкIи чIыпIэ учреждениехэм ядиагностическэ базэ икъу фэдизэу зэтегъэпсыхьагъэп, нэмыкIхэри. Адэбз узыр зиIэхэр игъом къыхэгъэщыгъэнхэм фэшI ежь цIыфхэми за­рагъэуплъэкIун, япсауныгъэ фэ­сакъынхэ зэрэфаер къыха­гъэщыгъ.

Гъонэжьыкъо Сэтэнай. Сурэтхэр Iэшъынэ Аслъан тырихыгъэх.