Икъоджэ гупсэ пчыхьэзэхахьэ щыфызэхащэ, илъэс 80 ыныбжь зыхъукIэ театрэм IукIыжьынышъ, бэщ цIыкIур ыIыгъэу Мыекъуапэ иурам шъхьаIэ къытехьэ зэрэшIоигъор Мурэтэ Чэпае къытиIоу къыхэкIыгъ.

Урысыем, Къэбэртэе-Бэлъ­къарым язаслуженнэ артистэу, Адыгеим инароднэ артистэу, республикэм итын анахь лъапIэу медалэу «Адыгеим и Щытхъузехьэр» къызыфагъэшъошэгъэ Мурэтэ Чэпае фэгъэхьыгъэ зэхахьэу Блащэпсынэ щыкIуагъэр артист цIэрыIом иIахьылхэм, ныбджэгъухэм, театрэм екIурэ гъогум рыкIохэрэм бэрэ шIукIэ агу къэкIыжьыщт.

ШIушIагъэр агъэлъапIэ

Пчыхьэзэхахьэр рагъэжьэным ыпэкIэ культурэм и Унэу Сихъу Рэмэзанэ ыцIэ зыхьырэм ичIэ­хьапIэ нэбгырабэмэ тащыIукIагъ. Мурэтэ Чэпае ищыIэныгъэ къытегущыIэхэрэм тядэIузэ, анахьэу тшIогъэшIэгъоныгъэр непи къытхэтэу алъытэзэ, псэ зыпыт хъугъэ-шIагъэхэм гукIэ къафагъэзэжьын зэралъэкIыщтыгъэр ары.

Мыекъуапэ икIыгъэхэ Зыхьэ Заур, МэщфэшIу Нэдждэт, Исуп Аслъан зэгъэпшэнхэр ашIыхэзэ, Мурэтэ Чэпае къуа­джэм зэрэщагъэлъапIэрэр лъэшэу ягопагъ. Куп хъухэу къызэхэуцохи, сурэтэу атетхыгъэр гум къегущыIыкIы. ИкIэлэцIыкIугъор зэпхыгъэ Блащэпсынэ дэт псынэм, янэ ищыIэкIэ-псэу­кIэ Чэпае къатегущыIэ зыхъукIэ, зэрэартистыр къэ­пшIэнэу щытыгъ.

— Ролэу къышIыщтым гукIэ псынкIэу хэхьан ылъэкIыщтыгъ, — къеIуатэ илъэсыбэрэ театрэм Iоф щызэдэзышIагъэхэм ащыщэу Зыхьэ Заурбый, — Чэпае ишIушIагъэкIэ непи къытхэт…

ОрэдкIэ рагъажьэ

Сихъу Рэмэзанэ иорэдэу Блащэпсынэ фэгъэхьыгъэмкIэ пчыхьэзэхахьэр аублагъ. Орэдыр заусым апэу къэзыIогъагъэр Шъхьэумэжъ Мыхьамэт. Адыгэ Республикэм изаслу­женнэ артистэу Къэбэхьэ Анзор пщынэмкIэ къыдежъыузэ, М. Шъхьэумэжъым Мурэтэ Чэпае ыгу рихьыщтыгъэ орэдыр ыгъэжъынчыгъ.

Блащэпсынэ къоджэ псэупIэм ипащэ иIэнатIэ зыгъэцэкIэрэ Хьаткъо Рэщыдэ пчыхьэзэха­хьэм къыщыгущыIагъ, Мурэтэ Чэпае ишIушIагъэ осэ ин фи­шIыгъ.

Адыгэ Республикэм и ­Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм ирежиссерэу, артистэу, Къалмыкъым изаслуженнэ IофышIэшхоу Хьакъуй Аслъан пчыхьэзэхахьэр зэрищагъ. Ащ къызэриIуагъэу, Мурэтэ Чэ­пае адыгэу дунаим тетхэр зэфищэщтыгъэх. Тилъэпкъ итэ­къу­хьагъэу зэрэпсэурэм ыгъэгумэкIыщтыгъ, адыгэ­хэр зэзыпхырэ лъэ­мы­джым рыкIоныр, къэбар алъигъэIэсыныр шэнышIу фэ­хъугъагъ.

Тыркуем, США-м, Германием, Израиль, фэшъхьаф къэралыгъохэм ащы­Iагъ, адыгэхэу арыс­хэм алъыIэ­сыгъ. Ижъырэ ­адыгэ орэдхэр къафи­Iо­хэзэ, лъэпкъым ита­рихъ чIыгу гукIэ нахь къыпэблагъэхэ ышIыщтыгъэх.

ИIофшIэгъухэр

Урысыем итеатрэхэм яIофышIэхэм я Союз икъутамэу Адыгэ Республикэм щыIэм ипащэу, Урысыем, Пшызэ язаслуженнэ артистэу, Адыгеим инароднэ артистэу Зыхьэ Заур псэ зыпыт зэдэгущыIэгъухэм зэрахэлажьэрэр пчыхьэзэха­хьэм щытлъэгъугъ.

Мурэтэ Чэпае ипьесэу «Шъу­забэхэм» атехыгъэ спектаклэм рэхьатэу уеплъын плъэкIырэп. Къуаджэм дэс бзылъфыгъэхэм ящыIэкIэ-псэукIэ къыпкъырыкIызэ, Хэгъэгу зэошхом тхьа­мыкIагъоу къафихьыгъэр ис­кусствэм ыбзэкIэ къеIуатэ.

Спектаклэм авторыр артистэу хэлажьэщтыгъ. Игъонэмы­сэу Ч. Муратэр дунаим зе­хы­жьым, зэлъашIэрэ артистэу Зы­хьэ Заур «Шъузабэхэр» Лъэпкъ театрэм щигъэуцужьыгъ.

З. Зыхьэр пчыхьэзэхахьэм кIэкIэу къыщыгущыIагъэми, ­лъэпкъ шIэжьым гупшысэ шъхьа­Iэу хэлъыр къызэIуихын ылъэ­кIыгъ. Артистхэм адыгабзэр дэ­гъоу агъэфедэ, орэдымрэ гу­мэкIыгъомрэ язэпхыныгъэхэр едзыгъохэм IупкIэу аща­гъэфедэх.

Блащэпсынэ щыщхэу Мые­къуапэ щыпсэухэрэм ацIэкIэ Китарие Заурбый пчэгум къи­хьагъ. Мурэтэ Чэпае ищыIэ­ныгъэ къытегущыIэзэ, шъузабэхэу чылэм дэсхэм зафигъэзагъ. Заом ыуж къиныгъоу ти­бзылъфыгъэхэм зэпачыгъэр спектаклэм хэгъэщагъэу зэрэщытыр къыхигъэщыгъ.

— «Шъузабэхэр» зыфэгъэ­хьыгъэхэ бзылъфыгъэхэр къэтэшIэжьых, — къыIуагъ Китарие Заурбый. — Мурэтэ Чэпае щыIэныгъэр зыфэдагъэр ипье­сэхэм къащитхыжьыгъ. Къыугупшысыгъэп. Ащ фэшI драматургыр нахь тэгъэлъапIэ.

Дунэе Адыгэ Хасэм хэтэу, общественнэ IофышIэу Мэщ­фэшIу Нэдждэт игукъэкIыжь- хэр лъэпкъ шIэжьым, ным яхьылIагъэх. 1980-рэ илъэсхэм Нэдждэт Тыркуем щы­псэузэ ным фэгъэхьыгъэу Ч. Муратэм дискым тыритхагъэр Едыдж Батырай къыфа­ригъэ­хьыгъагъ. А лъэхъаным Батырай Германием исыгъ.

— Кавказ заор заухыгъэр илъэси 125-рэ зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэ зэхахьэу Тыркуем щыкIорэм Мурэтэ Чэпае хэлажьэзэ нэIуасэ тызэфэхъу­гъагъ, — къыIуагъ МэщфэшIу Нэдждэт. — ТизэIукIэгъухэм яшIуагъэкIэ лъэпкъ Iофыгъуабэ зетхьан тлъэкIыщтыгъэ. Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Мурэтэ Чэпае илъэсыбэрэ щытыгъ…

Къэгъэлъэгъонхэр

«Шъузабэхэр» зыфиIорэм щыщ пычыгъом артистхэу Джы­мэ Заремэ, Уайкъокъо Асыет, Нэхэе Мэрджанэт, Даур Жаннэ, Болэкъо Адамэ хэлэжьагъэх.

«IэнатIэм игъэрхэр» режиссерэу Нэгъой Инвер ятIонэрэу ыгъэуцужьыгъ. Ащ Мурэтэ Чэпае къыщишIыщтыгъэ роль шъхьа­Iэм Ахъмэт Артур фэгъэ­загъ. КIэмэщ Разыет, Мурэтэ Рустем, Къэбэхьэ Анзор, Хьа­къуй Андзаур, Бэгъушъэ Анзор рольхэр къашIыгъэх. Пьесэр щы­Iэныгъэм къыхэхыгъэу щыт. Культурэм, цIыф зэфыщытыкIэхэм яхьылIэгъэ пычыгъо­хэм IэнатIэхэм аIутыгъэхэр къа­щыошIэжьых. Ч. Муратэр кIэлэ ибэу къэхъугъ. Ятэу Хэгъэгу зэошхом щыфэхыгъэм икъэ къыгъотыжьыгъ. Ар къэбар шъхьаф.

Блащэпсынэ щыпсэухэрэм ацIэкIэ культурэм иIофышIэу Отрэщ Симэ зэхахьэм хэлэжьагъэхэм «тхьашъуегъэпсэу» къа­риIожьыгъ. Мурэтэ Чэпэе иIа­хьыл­хэр юбилей пчыхьэзэха­хьэм еплъыхэзэ, артист, драматург цIэрыIом лъытэныгъэу фашIыгъэм ыгъэгушхуагъэх.

ЕмтIылъ Нурбый. Сурэтхэр Блащэпсынэ къыщытетхыгъэх.