Адыгеим иросгвардейцэхэр нэбгыри 7 хъухэу тишъолъыр икъушъхьэ анахь лъагэхэм ащыщэу Ошъутенэм дэкIоягъэх.

Урысыем ипачъыхьэ хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ иухъумакIохэм яапэрэ пащэу, генералэу щытыгъэ Евграф Комаровскэр къызыхъугъэр илъэс 250-рэ зэ­рэ­хъурэм зекIохэм яIофтхьабзэ фэгъэхьыгъагъ.

Адыгеим иросгвардейцэхэр нэмыкI зекIохэм ахэлажьэхэу бэрэ къыхэкIыгъ. Евграф Комаровскэм ехьылIэгъэ зекIор апэрэу зэхащагъ. Ошъутенэм икъушъхьэтххэр лъагэх, хым ышъхьашъо метрэ 2.804-рэкIэ теIэтыкIыгъэх.

Пщэгъо Iужъум, осым, щтыр­гъукIым апхырыкIыгъэх. Рос­гвардейцэхэм сыхьати 10-м къыкIоцI гъогу къинхэр къу­шъхьэм щызэпачыгъэх, ямурад агъэцэкIагъ.

Росгвардейцэхэм якъулай­ныгъэ зынэсырэр къушъхьэм къы­щагъэлъэгъон зэралъэкIы­гъэм дакIоу, 1799-рэ илъэсым графэу Е. Комаровскэр Италян зекIом хэлэжьэгъагъ. А лъэхъаным Александр Суво­ровыр зипэ­щадзэм Е. Кома­ровскэр хэтыгъ, ыныбжь илъэс 30-м итыгъ.

Графэу Е. Комаровскэр Кавказ икъушъхьэхэм зыкIи ащымыIагъэми, зэлъашIэрэ Альпхэм лIыгъэу ащызэрихьагъэм тыщыгъуаз.

Ошъутенэ икъушъхьэ гъогу­хэр тэри ушэтыпIэ тфэхъугъэх, тыгукIэ кIуачIэ къытхилъхьагъэу тэлъытэ. Къушъхьэтхым тызынэ­сым, отставкэм щыIэ майорэу Александр Таеводкиныр тикIэщакIоу адыгэ быракъыр къу­шъхьэм щытIэтыгъ, ташъхьагъ щыдгъэбыбэтагъ.

Пшъэрылъэу зыфэтшIыгъэр дгъэцэкIагъэу къушъхьэм ты­къехыжьызэ, гущыIэ фабэхэр Александр Таеводкиным къытиIуагъэх. ЗекIом цIыфыр зэрипIурэр, щыIэныгъэм узэрэ­фигъасэрэр Iофтхьабзэу тызы­хэлэжьагъэм щытыушэтыгъ. Къушъхьэ шыгум тиджэрпэджэжь макъэ зэрэщыIугъэр, гушIуагъоу ащ къыщытэкIугъэр тщыгъупшэщтхэп.

Зыгъэпсэфыгъо мафэхэм атедгъафи, зекIор зэрэзэхэтщагъэм имэхьани шIукIэ къытэтэжьыгъэу тэлъытэ.

Хьакурынэ Бислъан.