Урысые Федерацием и Президентэу Владимир Путиным, илъэсыбэ хъугъэу зэрихабзэу, зэдэгущыIэгъу занкIэ къэралыгъом щыпсэухэрэм тыгъуасэ, мэкъуогъум и 20-м, адыриIагъ. Я 17-рэ ар зэрэзэхищагъэр.

Къэралыгъом ипащэ упчIэу къыфагъэзагъэхэр нахь псынкIэу зэхэфыгъэнхэм, Iофыгъоу цIыф­хэм къаIэтыхэрэр дэгъэзыжьыгъэнхэм афэшI федеральнэ министрэхэри, субъектхэм япа­щэхэри видеозэпхыныгъэм иамалхэмкIэ къыхагъэлэжьа­гъэх.

ЗэдэгущыIэгъур джыри рамыгъажьэзэ къэралыгъом ипащэ зыкъыфэзыгъэзагъэр нэбгырэ миллионрэ мин 500-рэ хъугъагъэ. Нахьыбэу социальнэ Iофыгъохэр, лэжьапкIэр, пенсиехэр зэримыкъухэрэр, щыIакIэр нахь къин зэрэхъугъэр, псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтым изытет, медицинэм щыкIагъэу иIэхэр ары цIыфхэр зыгъэгумэкIыщтыгъэхэр.

Владимир Путиным зыкъыфэзыгъэзагъэхэм къаIэтыгъэ Iофыгъохэм ащыщхэм пэшIорыгъэшъэу ыпэрэ мафэм ахэп­лъагъ. ЩыIакIэр къин зэрэхъугъэм, лэжьапкIэм къызэрэщыкIагъэм, уасэхэм зэрахахъорэм, псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтым изытет нахьыбэу зэригъэгумэкIыхэрэр, пыдзэфэ пытэхэм ядэщыни мыгъэ бэу игугъу къызэрашIыгъэр ипэублэ псалъэ къыщыкIигъэтхъыгъ.

Журналистэу зэдэгущыIэгъу занкIэр зезыщэхэрэм пстэумэ апэу Лъэпкъ проектхэм ягугъу къашIыгъ, ахэм мэхьанэу яIэм, федэу къахьыщтыр цIыфхэм икъу фэдизэу къызэрагурымыIорэр, къызэрэкIэупчIэхэрэр къыхагъэщыгъ. Владимир Путиным ащ джэуап къыритыжьызэ, экономикэм хэхъоныгъэхэр ышIынхэм, къэралыгъом къыщыдагъэкIырэм хэхъоным, цIыфхэм ящыIэкIэ-псэукIэ нахьышIу хъуным, джа Iофы­гъоу къаIэтыхэрэр дэгъэзыжьыгъэнхэм ахэр фэIорышIэнхэр пшъэ­рылъ шъхьаIэу зыфагъэуцужьыгъэу Лъэпкъ проектхэр зэрэрахьыжьагъэхэр къыIуагъ.

ЛэжьапкIэр зэримыкъурэм фэгъэхьыгъэ упчIэр апэрэхэм ащыщыгъ. ЦIыфэу къэралыгъом ипащэ зыкъыфэзыгъэзагъэхэм сомэ мини 10 — 12 нахьыбэ къызэрамылэжьырэр къаIуагъ. ГущыIэм пае, къалэу Орел щыпсэурэ кIэлэегъаджэу апшъэ­рэ категорие зиIэм сомэ мини 10-м ехъу, Тверской хэкум щылажьэрэм сомэ мин 15 къа­раты, къалэу Мурманскэ дэс врачым илэжьапкIэ сомэ мин 20-м шIокIырэп. Ащ нахь мэкIэжьэу къычIэкIыгъ мэшIогъэ­кIосэ къулыкъум иIофышIэу видеозэпхыныгъэкIэ Президентым зыкъыфэзыгъэзагъэм илэ­жьапкIэ.

Владимир Путиным мы уп­чIэхэм джэуап къаритыжьызэ, сомэ мини 10 нахьыбэ къызэрамытыхэрэм яIоф зэхэфыгъэныр шIокI зимыIэ Iофэу зэрэщытым къыкIигъэтхъыгъ. Сыда пIомэ ежь иунашъокIэ лэжьэпкIэ анахь макIэу къэралыгъом щагъэнэфагъэр сомэ 11280-м нэсэу къаIэтыгъ. Журналистхэм къызэраIуагъэмкIэ, субъектхэм япащэхэм ащыщхэм а лэжьэпкIэ анахь макIэм къыщагъэ­кIагъ. Владимир Путиным лъыплъэкIо органхэм закъыфигъазэзэ, а зэпстэури зэхафынэу къари­Iуагъ.

Арэу щытми, цIыфхэм ящы­IакIэ нахь къин зэрэхъугъэм Президентым дыригъэштагъ. Илъэс заулэкIэ узэкIэIэбэжьмэ къэралыгъор зыхэхьэгъэгъэ къиныгъохэм ар апкъ къызэрикIыгъэр, цIыфхэм хахъоу яIэм илъэс къэс къызэрэщыкIэщтыгъэр, 2016-рэ илъэсыр анахь къинэу зэрэщытыгъэр къыушыхьатыгъ, ау мыгъэ Iофхэр нахьышIу хъужьынхэу зэрежьагъэм къыкIигъэтхъыгъ.

Мыщ дэжьым къэралыгъом ипащэ къыщыхигъэщыгъэр цIыфхэм бэу чIыфэхэр банкхэм къызэраIахыхэрэр ыкIи ялэ­жьапкIэ ипроцент 40 фэдизыр мазэ къэс атыжьын фаеу зэ­рэхъурэр ары. Банкхэм цIыфэу зилэжьапкIэ цIыкIуми чIыфэ къыраты, ар тыжьыгъуае зэ­рэфэхъурэр, ищыIакIэ джыри нахь дэи къызэришIырэр нафэ. Гупчэ Банкыр мы Iофым хэплъэн фаеу Президентым ылъы­тагъ.

Нэужым цIыфхэм упчIэу къаты­гъэхэм медицинэм епхыгъэу бэ къахэкIыгъэр. Анахьэу поликлиникэхэм чэзыухэр джы­ри зэряIэхэр, специалистхэр зэримыкъухэрэр, ыпкIэ хэмы­лъэу къатын фэе уц Iэзэгъу­хэмкIэ Iофыгъоу щыIэхэр ары зыгъэгумэкIыхэрэр.

Псауныгъэм икъэухъумэн исистемэ игугъу пшIымэ, анахь шъхьаIэу Владимир Путиным къыхигъэщыгъэхэр апэрэ IэпыIэгъур игъом цIыфхэм агъотыныр, уц Iэзэгъухэр икъу фэдизэу аIэкIэгъэхьэгъэнхэр ыкIи специалистхэр икъоу щыIэнхэр ары. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, охътэ благъэм пстэумкIи ФАП 390-рэ кIэу агъэуцун, жъыхэм ащыщэу 1200-рэ агъэкIэжьын гухэлъ яI. ПсэупIэ цIыкIоу район гупчэхэм, къалэхэм апэIудзыгъэхэм апае ахэр къыкIухьэхэзэ медицинэ IэпыIэгъу язытыщт (мобильная медицинская помощь) къулыкъу­хэм язегъэушъомбгъун Iоф дашIэ. Ащ фэдэу бригадэ 3800-рэ агъэпсыгъах, илъэс благъэ­хэм джыри 1200-м къыщымыкIэу атIупщынэу ыуж итых. Фэгъэ­кIотэнхэр зиIэхэм ыпкIэ хэмы­лъэу уц Iэзэгъухэр аIэкIэгъэхьэгъэнхэм, специалистхэр зэримыкъухэрэм япхыгъэ Iофхэми бэрэ ар къатегущыIагъ. Мы зэдэгущыIэгъум УФ-м псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ иминистрэу Вероника Скворцовари къыхигъэлэжьагъ.

Владимир Путиныр зэдэгущыIэгъу занкIэм пэублэ пса­лъэу къыщишIыгъэм Лъэпкъ проектхэм пшъэрылъэу яIэхэм къащытегущыIагъ нахь мышIэми, нэ­ужыми ахэм афэгъэхьыгъэ уп­чIэхэр цIыфхэм къыратыгъэх.

— Къэралыгъом иэкономикэ хэхъоныгъэхэр ышIынхэм пае ар зэрэлъыкIуатэрэм зэхъокIыныгъэхэр фэтшIынхэр шIокI зимыIэ Iофэу щыт, — къыIуагъ Владимир Путиным ахэм джэуапхэр къыритыжьызэ. — Технологие пэрытхэр, цифрэ шIыкIэхэр нахьыбэу дгъэфедэнхэм тыкъыфэкIон, инфраструктурэм зедгъэушъомбгъун фае. Джащыгъум къэралы­гъом къыщыдэдгъэкIырэм хэхъощт, ар цIыфхэм ящыIэ­кIэ-псэукIэ нахьышIу хъуным фэIорышIэщт. Лъэ­ныкъо пэпчъ хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным пае мылъкоу е нэмыкIэу ищы­кIагъэр дгъэнэфагъэ. ШIагъэ хъугъэхэм, тыкъызфэкIуа­гъэхэм сакъыпкъырыкIызэ, нэужым шъхьадж Iофэу ышIагъэм уасэ фэс­шIыщт.

НахьыпэкIэ къызэрэщытIуа­гъэу, зэдэгущыIэгъу занкIэр рагъэжьэным ыпэкIэ Владимир Путиным зыкъыфэзыгъэзагъэр нэбгырэ миллионрэ мин 500-рэ икъугъагъ, сыхьатрэ ныкъорэкIэ а пчъагъэр миллионитIум нэ­сыгъ. Анахьыбэу къызкIэупчIагъэхэм ащыщ пыдзэфэ пытэхэм ядэщын, ащ ыуасэу цIыфхэм атырэр, хэкIитэкъупIэхэм язытет.

Владимир Путиным мыр гумэкIыгъо инэу къэралыгъом илъхэм ащыщ зэрэхъугъэр къы­хигъэщыгъ. ХэкIыр зэрэIуащырэм ыуасэ зэрэхахъорэм дыригъэштагъ, цIыфхэм ахъщэу атырэр зэрэмыхьаулыерэр алъэ­гъужьыныр шIокI зимыIэ Iофэу зэрэщытым къыкIигъэтхъыгъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, хэкIыр переработкэ шIыгъэным фытегъэпсыхьэгъэ программэм къыдыхэлъытагъэу ар зыщызэхадзыщт ыкIи пкъыгъо зэфэшъхьафхэр зыщыхашIыкIыщт комплекс 200-м къыщымыкIэу агъэ­уцунэу агъэнэфагъ. Ащ пстэумкIи сомэ миллиард 300 пэIухьащт.

Джащ фэдэу Владимир Путиным кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм чэзыухэр зэряIэхэм, пособиеу сабыйхэм апае къатыхэрэр зэрэцIыкIухэм, пенсиехэм язытет, псэупIэ-коммунальнэ фэIо-фашIэхэр зэрагъэцакIэхэрэм, ахэм ауасэхэм, гъогухэм, гъогупкIэм, нэмыкIхэм афэгъэхьыгъэ упчIаби къыратыгъ. ПсэупIэхэм япхыгъэ гумэкIыгъохэм къатегущыIэхэзэ, къалэхэм комплексышхохэр защагъэуцу­хэкIэ, ахэм ащыпсэущтхэм апае кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэр, еджапIэхэр, щапIэхэр, нэмыкIэу ящыкIагъэхэр псэолъэшIхэм къызэрэдамылъытэхэрэм зы­къыфэзыгъэзагъэхэм игугъу къашIыгъ.

Фермерхэм гумэкIыгъоу яIэхэм ащыщхэми Президентыр ащагъэгъозагъ. Ахэм продукциеу къыдагъэкIыхэрэм якъэухъу­мэн фэгъэхьыгъэу предложениехэр къахьыгъэх. Къэралыгъом ипащэ ахэм адиштэрэ программэхэр зэрэщыIэхэр къыIуагъ, кIэкIэу къатегущыIагъ, ау предложениеу къахьыгъэхэр игъохэу, ахэри къыдэплъытэнхэ фаеу ылъытагъ.

ЛъыплъэкIо-уплъэкIокIо органхэм яIофшIэн пае къэтхьаусыхагъэхэри къахэкIыгъэх, къолъ­хьэ тын-Iыхыным, пэщэ IэнатIэм Iутхэм ялэжьапкIэхэми ягугъу къашIыгъ. Владимир Путиным ежь ышъхьэ фэгъэхьыгъэ упчIэхэри къыратыгъэх.

IэкIыб къэралыгъохэм ащы­псэухэрэми УФ-м и Президент зыкъыфагъэзагъ. Нахьыбэу къэралыгъо зэфыщытыкIэхэр ары ахэм яупчIэхэр зыфэгъэ­хьыгъагъэхэр. Сыхьати 4-рэ такъикъ 16-рэ кIуагъэ Президентым изэдэгущыIэгъу занкIэ. Владимир Путиным пстэумкIи зыкъыфэзыгъэ­загъэр миллиони 2-рэ мин 600-м ехъу, упчIэ 75-мэ эфирым джэуапхэр къыщаритыжьыгъ.

КъызэрэтIуагъэу, субъектхэм япащэхэри видеозэпхыныгъэм иамалхэмкIэ Iофтхьабзэм къыхагъэлэжьагъэх. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат иIофшIэгъу мафэ мы зэдэгущыIэгъум фэгъэхьыгъагъ, республикэм епхыгъэ упчIэ къатымэ джэуап ритыжьыным фэхьазырыгъ.

Президентым зэдэгущыIэгъу занкIэу иIэрэм Iофыгъоу къыщаIэтыхэрэр субъектхэм ащыщыбэхэм япхыгъэхэу зэрэщытыр ащ къыхигъэщыгъ. Ахэм ахэплъэжьынхэшъ, АдыгеимкIэ игъоу алъытэхэрэр къыхагъэщыщтхэу, а лъэныкъохэмкIэ щыкIагъэ республикэм илъымэ, ахэм ядэгъэзыжьын Iоф дашIэщтэу ары къызэриIуагъэр.

— ШIогъэшхо къэзытырэ зэдэгущыIэгъу шIыкIэу мыр щыт. Iофэу тшIэрэм федэу къы­хьырэри, щыкIагъэу иIэхэри мыщ къегъэлъагъох. Къэралыгъом ипащэ пшъэрылъэу къытфигъэуцухэрэр дгъэцэкIэнхэми, цIыфхэм зыкъызэрэтфагъэзэрэ пстэумэ Iоф адэтшIэнми тыфэхьазыр. Респуб­ликэм щыпсэухэрэм зэпхыныгъэ сыдигъокIи зэрадытиIэр, ащ фытегъэ­псыхьэгъэ шIыкIэ пстэури зэрэдгъэфедэрэр, яеплъыкIэхэр къыдэтлъытэхэзэ пшъэ­рылъ гъэнэфагъэхэр зэрэзыфэдгъэуцужьыхэрэр къыхэзгъэщымэ сшIоигъу. Ащ фэдэ екIолIакIэм Iофыгъо шъхьаIэу непэ щыIэхэр дэгъэзыжьыгъэнхэмкIэ, Лъэпкъ проектхэм къадыхэлъытагъэхэр пхырыщыгъэнхэмкIэ шIэ­гъэн фаехэр къегъэ­нафэх, — къыIуагъ Адыгеим и ЛIышъхьэ.

ХЪУТ Нэфсэт.