Мы зигугъу къэсшIыщт усакIом итхылъ цIыкIу 1939-рэ илъэсым пчъагъэмкIэ 2000 хъоу Мыекъуапэ къыщыдэкIыгъагъ. Совет хэбзакIэу зылъапсэ уцурэм инэфылъ цIыфхэр хэтыгъэх.

УсакIоми щыIэкIакIэр зэри­лъэкIэу иусэхэм ащигъэшIуагъ, усэ 21-рэ тхылъым къыдэхьагъ. Ахэр Лениным, Сталиным, Родинэм афэгъэхьыгъэх. ТхэкIо-­уса­кIохэу В. Маяковскэм, А. Пуш­киным, Т. Шевченкэм, Т. Цыгъом афитхыгъэ усэхэм тхылъым чIыпIэ щаубытыгъ. УсакIоу Нач Шъалихьэ ежь ышъхьэкIэ лъэхъаныкIэм ыгъэгушхоу, ыгъэразэу зэрэщытыр иусэ сатырхэм къахэщы. «Дунэе дышъ», «Тэ тежьагъ Дзэ Плъыжьым», «Краснэ кавалеристмэ яорэд», мыхэм анэ­мыкIхэр лъэхъаныкIэм инэф бзый зэрэлъапIэр, узэфэдэным, узэрэлъытэным щыIакIэр ыпэкIэ зэрэлъигъэкIуатэрэр къащеIо, хэти фэлъэкIырэмкIэ къогъанэ иIэнэу зэрэщымытыр кIегъэтхъы. Тхылъым къыдэхьагъ поэ­мэ цIыкIоу «Сафыет» зыфи­Iорэр. Ар адыгэ пшъашъэр зыфэмыем зэрэратыгъэм, къи­нэу ыщэчырэм, ежь икIасэр IэкIыб зэришIыгъэм, диныр цIыфхэм къатеIункIэу, ефэндхэм ашIоигъор ашIэу зэрэщытыгъэм поэмэр яхьылIагъ. Ауми, шъхьафит щыIакIэр къызэрэкIуа­тэрэм, адыгэ бзылъфыгъэми ащ джы чIыпIэ гъэнэфагъэ щыриIэ зэрэхъурэм поэмэр яхьылIагъ. Шъыпкъэ, Нач Шъалихьэ итхыгъэхэр щыкIэгъэнчъэхэп, ау ахэр лъэхъаным, уахътэм ялъы­тыгъэу адыгабзэр, лъэпкъ гу­пшысэр зыухъумагъэхэу плъы­тэнхэр тэрэз.

«Зэфэдэу тырякъокIас тэ» зыфиIорэ усэм къыщеIо:

Мы чIышъхьэу зышъхьэгъы титым Онтэгъоу тыщымыхъух тэ, ТыкIалэу тыкъэхъу пэтышъ Дышъэпсэу насыпыр тпылъ тэ. … ЕджапIэхэр ренэу тэухышъ Шъэ пчъагъэу къуаджэм тэкIожь тэ, Талъытэу тиколхозмэ Зэфэдэу тырякъокIас тэ. Тикъуаджэм дэт еджапIэм Щедгъаджэу еджакIэр тэшIы тэ, ТыIазэу, IэзапIэр тиIэу ЩыIакIэр зэшъхьэкIэу тэшI тэ. (н. 37)

Усэу «Конституциер — тэ­рыкIэ тыгъэ» зыфиIорэм ащ цIыфхэмкIэ имэхьанэ щыкIи­гъэтхъыгъ.

Тыгъэр мафэм щэнэфми Мазэр чэщым щэлыдми ТэркIэ зэкIэ мэзахэу Тызхэтыгъэр къиныгъ. Тхъэгъо закъоу тиIагъэр Тыгур псаоу теоныр, ТкIуачIэ ренэу лэжьэныр, Тшхынэу Iулъхьэ ­дгъотыныр…

Ау щыIэкIакIэм инэфылъ къызэрэзэкIичырэр, хэбзакIэр цIыф жъугъэхэм зэрафэгумэкIырэр, ухэсыгъэ тхылъэу хэткIи Конституциер нафэу, зафэу зэ­рэзэхэлъыр, дышъэ хьарыфкIэ итыр зэрэтхыгъэр ыкIи а зэкIэ зыфызэшIокIыгъэу Лениныр, Сталиныр зэрялъапIэхэр къыщыIуагъ усэм.

Усэу «ТигушIуагъо имаф» зыфиIорэр лъэхъаныкIэм адыгэ лъэпкъыр дэIорышIэу хэкум зызэриIэтырэм ехьылIагъ.

…Хэкоу тикIасэу тызэрысыр Къэралым щынафэу нэфынэр, Морадэу дгъэпытэм хэттхэн! Нэкоу лыдынэу дгъэпсын! Нахьыжъи, нахьыкIи якIасэу, Зэтесэу шыубэр къынэс, Псэгъаоу ахэтыр къебэкIэу, КIэлабэр лIэбланэу зэфэс. … ЗиIэтэу орэдыр къыхадзэшъ ДзэпакIэу шъырытэу ежъыух, Хырыхэу сатырэу рекIокIышъ, Колоннэу шъэ пчъагъэу зэхэт. Тихахъомэ яцифрэхэр Iэтыгъэу Зэбгъутэу урамым щэлыдых. ЗещакIоу типащэмэ янартхэр, Зэготышъ, тыгъэпсым пэлыдых. Удэплъыемэ, тыгъэр ташъхьагъышъ, Тигъогоу Iухыгъэр къэнэфы, Орэдэу тикIасэм зиIэтэу Тэдэ чIыпIи зэфэдэу къыщэIу.

УсакIоу Нач Шъалихьэ джащ фэдэу илъэпкъ, иадыгабзэ афэ­сакъэу, ыгъашIоу щыIагъ, фэ­лъэкIырэр ышIагъ, иIахь гъэнэфагъэ хэлъ адыгэ литературэм.